Σε κατάσταση ερήμωσης είναι οι αρχαιολογικοί χώροι στο Ιράκ, το οποίο καταχωρήθηκε στον κατάλογο που καταρτίζει το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων για τους τόπους πολιτιστικής κληρονομιάς που κινδυνεύουν περισσότερο. Μάλιστα, για πρώτη φορά μια ολόκληρη χώρα εντάσσεται σ' αυτόν τον κατάλογο.

Κι όμως οι αρχαιοκάπηλοι, ανεμπόδιστοι από τις κατοχικές δυνάμεις, επιδράμουν ως «ακρίδες» στην ιρακινή πολιτιστική κληρονομιά: «Είναι καταστροφικό. Εξαφανίζεται η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Είναι πιθανό να μη γνωρίσουμε ποτέ όλη την ιστορία του Ιράκ. Οι αρχαιολογικοί χώροι μοιάζουν με σεληνιακά τοπία», δήλωσε ο Κλέμενς Ρέιτσελ, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

Η Νινευή, παλιά πρωτεύουσα των Ασσυρίων, το Ζιγκουράτ στο Ουρ, ο περίβολος του ναού της Βαβυλώνας και ο σπειροειδής μιναρές του 9ου αιώνα στη Σαμάρα έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές, επισημαίνει το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων και προσθέτει πως και άλλοι αρχαιολογικοί τόποι, κυρίως στο Νότιο Ιράκ, έχουν υποστεί αντίστοιχες καταστροφές.

«Περίπου 300 άνθρωποι έσκαβαν την αρχαία πόλη της Αντάμπ. Η καταστροφή είναι απίστευτη», τόνισε ο Μακγουάιρ Γκίμπσον, καθηγητής Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και γνωστός από τις προειδοποιήσεις του για την πολιτιστική καταστροφή του Ιράκ, στις παραμονές της ιμπεριαλιστικής επίθεσης στο Ιράκ, ο οποίος πέταξε με στρατιωτικό ελικόπτερο πάνω από τους αρχαιολογικούς χώρους.

«Αυτό που χάνεται δεν είναι μόνο πολιτιστική κληρονομιά του Ιράκ, αλλά όλου του κόσμου», τόνισε και ο Ντόνι Τζορτζ, διευθυντής του Ιρακινού Μουσείου. Ο ίδιος, αναφερόμενος στην κλοπή 15.000 αρχαιολογικών κομματιών από το Μουσείο της Βαγδάτης (Απρίλης 2003), υπογράμμισε πως οι κλέφτες ήταν επαγγελματίες και γνώριζαν πολύ καλά τους χώρους του μουσείου και τα εκθέματα.

Η UNESCO έχει ελάχιστες δυνατότητες ελέγχου, σε αντίθεση με το FBI και την Ιντερπόλ, οργανισμοί που υποτίθεται ότι καταβάλλουν «προσπάθειες» καταστολής της αρχαιοκαπηλίας. Ομως δεν ...«προσπαθούν» και πολύ, αφού χιλιάδες θησαυροί του Ιράκ φτάνουν σε ιδιωτικές συλλογές ανά τον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό πως ορισμένα κομμάτια, λ.χ. κυλινδρικές σφραγίδες, πωλούνται μέσω Ιντερνετ έναντι λίγων εκατοντάδων δολαρίων. Επισήμως, τα τελευταία δύο χρόνια 1.000 αντικείμενα βρέθηκαν και κατασχέθηκαν σε αεροδρόμια των ΗΠΑ και εκατοντάδες άλλα στην Ευρώπη, την Ιορδανία και τη Συρία.