Εκθεση έργων ζωγραφικής του Γιάννη Μόραλη, φιλοξενείται (έως 25/9), στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, στο παλιό πέτρινο τελωνείο της Ερμούπολης Σύρου. Παρουσιάζονται σαράντα περίπου δημιουργίες του σημαντικού Ελληνα εικαστικού, οι οποίες σκιαγραφούν ενδεικτικά την αναδρομική πορεία του ζωγράφου, από την εποχή που ήταν φοιτητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, μέχρι το 1997. Από τους σημαντικότερους Ελληνες καλλιτέχνες, ο Γ. Μόραλης δεν έχει μόνο ένα πλούσιο και ιδιαίτερα πολύτιμο έργο, αλλά παράλληλα, κατέχει ξεχωριστή θέση στην καλλιτεχνική παιδεία του τόπου μας, αφού ως καθηγητής στην ΑΣΚΤ, από το 1947 έως το 1983, διαμόρφωσε γενιές ολόκληρες καλλιτεχνών.

Την ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση διοργανώνει ο συλλέκτης Κώστας Ιωαννίδης, σε συνεργασία με το Δήμο Ερμούπολης. Υλοποιώντας ένα όνειρο ζωής, ο Κ. Ιωαννίδης, συγκέντρωσε έργα από διαφορετικές περιόδους της δημιουργίας του Γ. Μόραλη, προκειμένου να παρουσιαστεί στο κοινό, έστω ενδεικτικά, η εξέλιξη της δουλιάς του. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει, η έκθεση «σκιαγραφεί το σταδιακό πέρασμα του καλλιτέχνη από τη νατουραλιστική ζωγραφική της νεανικής φάσης του στη γεωμετρική αφαίρεση, που θα αποτελέσει, από τη δεκαετία του '70 και μετά, το αντιπροσωπευτικό του ύφος. Η έκθεση προβάλλει το ήθος και τη συνέπεια του κορυφαίου ζωγράφου και αναδεικνύει την οργανική ανάπτυξη των μορφολογικών και εννοιολογικών προβληματισμών του». Η έκθεση αυτή, είναι και η τελευταία που διοργανώνει ο συλλέκτης στο πλαίσιο του θεσμού. Μετά από δώδεκα χρόνια γόνιμης και δημιουργικής παρουσίας στα Ερμουπόλεια, ο Κ. Ιωαννίδης αποχωρεί, πιστεύοντας ότι «ο κάθε άνθρωπος οφείλει να ξέρει να σταματά την ώρα που πρέπει. Ειδικά όταν οι συνθήκες είναι δύσκολες και η συνεργασία με τους τοπικούς φορείς απογοητευτική ως ανύπαρκτη».

Το πιο ώριμο έργο που παρουσιάζεται στη Σύρο, τιτλοφορείται «Στον υπαίθριο φωτογράφο» και χρονολογείται από το 1934, όταν ο Μόραλης ήταν μόλις δεκαοκτώ ετών, αλλά βρισκόταν ήδη στο τρίτο έτος των πανεπιστημιακών του σπουδών. Στη σύνθεση αυτή, με τις στημένες φιγούρες στο πρώτο πλάνο και τον Παρθενώνα στο βάθος, διαφαίνονται οι αναφορές στις εντόπιες πολιτιστικές ρίζες που πρόκειται να χαρακτηρίσουν, άμεσα ή έμμεσα, το σύνολο του έργου του. Η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας, μέσα από το σχήμα της «ελληνικότητας», σφράγισε ιδεολογικά τη γενιά του '30, ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της οποίας είναι ο Γιάννης Μόραλης.

Από την παραστατική περίοδο του ζωγράφου, παρουσιάζονται επίσης αρκετές προσωπογραφίες, γυμνά, νεκρές φύσεις και ένα τοπίο, έργα με ιστορική σημασία, που αναδεικνύουν τη δεξιοτεχνία της τεχνικής του Μόραλη, την ακονισμένη όραση, αλλά και την ποιητικότητα της εικόνας.

Η έκθεση σκιαγραφεί το σταδιακό πέρασμα του Γ. Μόραλη από την πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας, στη γεωμετρική αφαίρεση. Δύο από τα έξι έργα της γνωστής ενότητας «Επιτύμβια» (1958 - 1962), που παρουσιάζονται στην Ερμούπολη, εικονογραφούν με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο οδηγείται ο ζωγράφος από τη ρεαλιστική απόδοση του θέματος στην αφηρημένη μορφή του. Από τη δεκαετία του '70 και μετά, ο Γ. Μόραλης, εντρυφεί, όλο και περισσότερο, στη μαθηματική ακρίβεια των σχημάτων, χωρίς να παρασύρεται από την ψυχρότητα και εγκεφαλικότητα της γεωμετρίας. Οι πίνακές του παραμένουν αισθαντικοί, τρυφεροί και ευαίσθητοι, υμνώντας μέσα από τη μεταγενέστερη θεματογραφία τους, τη χαρά της ζωής.

Οπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Μπία Παπαδοπούλου, στον καλαίσθητο κατάλογο που συνοδεύει την παρουσίαση, «Ενας από τους κυριότερους εκπροσώπους της γενιάς του '30, ο Γιάννης Μόραλης παραμένει μέχρι σήμερα πιστός στις νεανικές του ιδέες, εμμένοντας σε μια ζωγραφική, που, όσο κι αν έχει μεταμορφωθεί μορφολογικά μέσα στο χρόνο, δεν παύει να εμπνέεται από την ιστορία και την ατμόσφαιρα του τόπου».

Αφιερωμένη στον εικαστικό δημιουργό Αριστείδη Πατσόγλου, είναι η δεύτερη έκθεση, που φιλοξενείται στη Σύρο. Στο πλαίσιο των καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων, στο νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Ποσειδωνίας, εγκαινιάζεται στις 13/8 έκθεση έργων του με τίτλο «Χαρακτική 1967 - 2005». Ο γνωστός γλύπτης, παρουσιάζει μία ακόμη πτυχή της εικαστικής του ενασχόλησης, εκείνη της χαρακτικής. Τα 140 παρουσιαζόμενα έργα αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα του ερευνητικού του ταξιδιού, που ξεκίνησε πριν 40 χρόνια και λειτουργεί γι' αυτόν σαν ένα ευχάριστο διάλειμμα από τη δύσβατη και αργή πορεία της γλυπτικής.

Οι πρώτες προσπάθειες του Αρ. Πατσόγλου στη χαρακτική, είναι ασπρόμαυρες και αποτελούν την αφετηρία μιας νέας καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Οι πειραματισμοί του τον οδήγησαν και σε τεχνικές όπως η ξυλογραφία σε πλάγιο ξύλο και η λιθογραφία, στην οποία δε χαράζει, αλλά γράφει με λιπαρό κραγιόνι. Η χρήση του χρώματος συνόδεψε αυτές τις «περιπλανήσεις». Γυναικεία σώματα στο χρώμα της τερακότας που χορεύουν σε φόντο μπλε, δημιουργούν ένα χώρο ζωντανό, «καυτό», παλλόμενο, ενώ οι μορφές του, πότε στέρεες, πότε αέρινες, δίνουν την εντύπωση ότι διαρκώς μεταλλάσσονται.

Ο Αρ. Πατσόγλου, με πολυάριθμες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχει διακριθεί επανειλημμένα, για τη γλυπτική του δημιουργία και έργα του φιλοξενούνται σε σημαντικά μουσεία του κόσμου (Εθνική Πινακοθήκη, Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Καναδά, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Τυνησίας κ.ά.). Παράλληλα, είναι ένας από τους λίγους Ελληνες γλύπτες που δούλεψαν και στη χαρακτική. Ηδη, σπουδαστής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, δοκίμασε τη μέθοδο της γραμμικής οξυγραφίας και αργότερα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Η έκθεση έργων του στη Σύρο θα διαρκέσει έως τις 27 Αυγούστου.

Εξι σύγχρονοι ζωγράφοι, που διαπραγματεύονται μέσα από την παραστατικότητα, τις «άλλες όψεις» της καθημερινότητας που βιώνουμε, φιλοξενούνται (έως 25/9) στο Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως στην Ανδρο, στο πλαίσιο του εικαστικού θεσμού «Πλόες». Πρόκειται για τη δημιουργία των: Αλέξη Βερούκα, Στέφανου Δασκαλάκη, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Εδουάρδου Σακαγιάν, Αννας Μαρίας Τσακάλη και της Μαρίας Φιλοπούλου.

Οπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Αθηνά Σχινά, στον καλαίσθητο κατάλογο: «Ο κάθε καλλιτέχνης που εφέτος εκθέτει, ζωγραφίζει τις "αλήθειες" του εαυτού του και του βιωμένου περιβάλλοντος χώρου του ή τουλάχιστον αντλεί αφορμές και ερεθίσματα, χωρίς να μένει σε αυτά. Τα έργα του καθενός λειτουργούν ως επικοινωνιακά σήματα ανάμεσα στα παριστανόμενα και στα υποκρυπτόμενα, στα πρόδηλα και στα μη ορατά, καθώς από τη συνθετική και χρωματική τους "κρυφή γεωμετρία" αναδύεται η ποίηση ενός "εσωτερικού ρεαλισμού"...».

Συγκεκριμένα, τα έργα του Α. Βερούκα διακρίνονται για την υπαλλαγή της μικροκλίμακας από τη μεγακλίμακα και αντιστρόφως, καθώς οι «πόλεις του» λειτουργούν όπως τα «σώματα» των παθών του, ενώ η προοπτική των «τοπίων» του τα μετατρέπει σε μια βιωμένη χαρτογραφία του απροσδιόριστου αν και οικείου. Στις δημιουργίες του Στ. Δασκαλάκη, ο χώρος, τα χρώματα και το φως μεταφράζουν εσωτερικές καταστάσεις, οι οποίες συναντώνται με εκείνες που προέρχονται από τον κόσμο που μας περιβάλλει. Οπως ο ίδιος σημειώνει: «Πηγή για τη δημιουργία των έργων μου είναι τα πράγματα και οι μορφές που κινούνται γύρω μου. Με γοητεύουν αφάνταστα αυτοί οι καθημερινοί άνθρωποι που χρειάζονται κάτι πολύ λίγο για να μετακινηθούν από την καθημερινότητά τους σε μια άλλη διάσταση, μυθική, μεταφυσική».

Τα έργα της Ειρ. Ηλιοπούλου διακατέχονται από μία θεατρική αντίληψη, ενώ οι ζωγραφικές δημιουργίες του Ε. Σακαγιάν καθρεφτίζουν με τόνους θεατρικής ειρωνείας και εσωτερικού σπαραγμού, τα πρόσωπα και τα βλέμματα μιας ζωής ρευστής. Τα έργα της Α. Μ. Τσακάλη, λειτουργούν όπως οι προβολές και τα αναπάντητα ερωτηματικά. Η ζωγραφική της, μέσα από αποτυπώματα και ειδοποιητικά σημάδια, φανερώνει τις πτυχές μιας ζωής που διαρκώς αποδρά. Η ίδια σημειώνει: «Δε ζωγραφίζω το ανθρώπινο πρόσωπο, ζωγραφίζω το ανθρώπινο βλέμμα. Το χαμένο πρόσωπο πρέπει να ξαναβρεθεί. Μιλάω για την ανθρώπινη περιπέτεια σ' έναν κόσμο που παραμορφώνει το πρόσωπό μας». Τέλος, τα έργα της Μ. Φιλοπούλου διαμορφώνουν την πραγματικότητα ενός συγκερασμού αισθήσεων, που απελευθερώνεται «μέσα από τα ύδατα».

Μία ξεχωριστή έκθεση φιλοξενεί (έως 30/9) το Μουσείο Ζακύνθου. Με διοργανωτές την 20ή Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, το Δήμο του νησιού και το Κέντρο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων «Κρύπτη», παρουσιάζονται ζωγραφικά και γλυπτά έργα από τη συλλογή Γιώργου Κωστόπουλου. Είναι η τρίτη φορά που έργα της συλλογής παρουσιάζονται στο κοινό. Η παρθενική της εμφάνιση έγινε τον περασμένο χειμώνα στην Αθήνα, για να ακολουθήσει (Μάης - Ιούνης), η Αλεξανδρούπολη. Ο Γ. Κωστόπουλος - τυπογράφος και εκδότης (εκδόσεις «Τέχνης Οίστρος») στο επάγγελμα - ξεκίνησε να συγκεντρώνει ζωγραφικούς πίνακες με παρότρυνση του φίλου του, ζωγράφου Ανδρέα Γκολφινόπουλου. Η επαφή του, και λόγω του επαγγέλματός του, με τους νεότερους καλλιτέχνες, ενδυνάμωσε αυτή του την αγάπη. Με τα χρόνια, η συλλεκτική του δραστηριότητα εμπλουτίστηκε, παίρνοντας και άλλους προσανατολισμούς. Οπως σημειώνει ο Δημήτρης Παυλόπουλος στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση στη Ζάκυνθο, «Η εκτεταμένη συλλογή έργων ζωγραφικής, γλυπτικής - κατασκευών, χαρακτικής και κεραμικής του Γιώργου Κωστόπουλου, επικεντρώνεται στην ελληνική τέχνη της μεταπολεμικής περιόδου. Το βάρος σηκώνουν τα έργα των νεότερων καλλιτεχνών, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν γεννηθεί στις δεκαετίες 1940 - '60 και έχουν τυπώσει καταλόγους εκθέσεών τους στο τυπογραφείο του».

Στην έκθεση στη Ζάκυνθο φιλοξενούνται περισσότερες από 60 συνολικά δημιουργίες, αντιπροσωπευτικές των τάσεων της τέχνης στον ελλαδικό χώρο της μεταπολεμικής περιόδου μέχρι σήμερα. Εργα ζωγραφικής των: Β. Σεμερτζίδη, Ν. Νικολάου, Μ. Πράσινου, Κ. Ανδρέου, Γ. Γαΐτη, Π. Τέτση, Δ. Κοκκινίδη, Φ. Πατρικαλάκι, Δ. Παπαδάτου, Π. Ζουμπουλάκη, Σ. Καραβούζη, Ο. Ζούνη, Α. Ραζή, Α. Καράμπελα, Δ. Μάζη, Δ. Ράτσικα, Δ. Κούκου, Π. Γουλάκου, Γ. Γκολφίνου, Κ. Μορταράκου, Ρ. Σαρελάκου, Κ. Παπατριανταφυλλόπουλου, Α. Γιαγιάννου, Γ. Αδαμάκου, Μ. Ζαμπούρα, Κ. Γεωργίου, Α. Χρηστίδη, Ε. Παπαϊωάννου, Μ. Χάρου, κ.ά. Επίσης, εκτίθενται δημιουργίες γλυπτικής των: Γ. Ζογγολόπουλου, Ευαγ. Μουστάκα, Σ. Τριάντη, Αρ. Πατσόγλου, Θ. Παπαγιάννη, Κ. Ρόκου κ.ά.