Η μάσκα της Βενετίας δε βγαίνει ποτέ... Οσες φορές κι αν την επισκεφτείς, εκείνη τη φοράει. Από μικρό παιδί που ήμουν την πρώτη φορά που πάτησα το πόδι μου, μέχρι τώρα, ποτέ δεν ήταν το αληθινό της πρόσωπο. Απλά άφηνα την πόλη των Δόγηδων να με γοητεύει, να με παρασύρει, να με αναστατώνει και να με μπερδεύει. Να με τυλίγει με το υγρό πέπλο του μυστηρίου της, ανίκανη, εντελώς, να την κατανοήσω. Την είδα και την έζησα όλες τις εποχές του χρόνου και τελικά αναγκάστηκα να παραιτηθώ από κάθε προσπάθεια να τη δω γυμνή.

Η γοητεία είναι όπως ο έρωτας, ανεξήγητη. Ετσι τόλμησα, άλλωστε δεν είχα άλλη επιλογή, να αφεθώ στην αισθησιακή αγκαλιά της. Και ό,τι θέλει ας γίνει, έλεγα. Απερίσκεπτη; Πιθανόν.

Πολλές φορές σαν κλείνω τα ματιά, η φυσιογνωμία αυτού του ονειρεμένου τόπου γλιστράει μέσα από τις βλεφαρίδες, εισχωρεί βαθιά και κυριεύει το «οπτικό πεδίο» της ψυχής μου. Αθελά μου αρχίζω να νοσταλγώ την υγρή, την εξωπραγματική αυτή πολιτεία.

Στη Βενετία το καρναβάλι διαφέρει. Δεν είναι ένα ξέφρενο, παραληρηματικό ή χυδαίο ξεφάντωμα. Οχι. Εκεί πραγματικά συντελείται κάθε χρόνο ένα αυτοσχέδιο θεατρικό θαύμα. Μια εξαιρετική, αισθησιακή, τελετουργική, αινιγματική, μυστηριακή και αισθητική παράσταση. Πρωταγωνιστές της οποίας είναι ανεξαιρέτως όλοι. Οι μυημένοι αλλά και οι «πρωτοεμφανιζόμενοι».

Στην απίστευτα όμορφη, την πλωτή πολιτεία, όλες οι μέρες κυλούν μαγικά. Ιερά. Ερωτικά. Το φαινόμενο είναι μοναδικό, όπως άλλωστε και η ίδια η Γαληνοτάτη είναι ξεχωριστή, ερωτική, αισθησιακή, με λίγα λόγια: Μοναδική.

Ποιoς ταλαντούχος σκηνογράφος την έστησε έτσι όμορφα και στέρεα, κι ας την υπονομεύει το νερό, που για τετρακόσια ολόκληρα χρόνια κατάφερε να παραμείνει ανέγγιχτη από το χρόνο;

Η Βενετία, με τα εκατό νησιά της, από τον 16ο μέχρι τον 20ό αιώνα έχει την ίδια μορφή, αρχιτεκτονική και την ίδια δόμηση και μονάχα μετά τα μισά του 20ού άρχισε να εξαπλώνεται στην ενδοχώρα.

Η Ενετική τέχνη άνθισε από τους σπόρους της Βυζαντινής τέχνης και συνεπώς εδώ η ανατολίτικη επιρροή κράτησε περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ιταλία. Ο Αντρέα Μαντένια έφερε τον άνεμο της Αναγέννησης το 1460 και ο γαμπρός του, ο Τζιοβάνι Μπελίνι, έγινε ο «εικαστικός» καθοδηγητής των ζωγράφων της Βενετίας. Από τότε οι Βενετοί άρχισαν να αποκτούν δική τους τεχνοτροπία. Το δικό τους στιλ. Ανάμεσά τους έλαμψαν οι: Τισιάνο, Τιντορέτο, Τζιορτζιόνε Βερονέζε.

Θα αναρωτηθεί ίσως κανείς αν όλα αυτά ενδιαφέρουν τον τουρίστα που επέλεξε την εκλεκτή, την ακριβή - κυριολεκτικά και μεταφορικά - αυτή πόλη, για να περάσει τις διακοπές του. Τον τουρίστα, ασφαλώς όχι. Ο πραγματικός ταξιδιώτης όμως απαιτεί να γνωρίζει όλα όσα σχετίζονται με τον τόπο που θα επισκεφτεί. Ποτέ δεν ξέρει πόσο θα μείνει. Τρεις μέρες, τρεις βδομάδες, τρία χρόνια; Για πάντα;

Οι γόνδολες διασχίζουν ασταμάτητα τις «υγρές» λεωφόρους, τους δρόμους και τα «σοκάκια» της. Οι οδηγοί τους, οι περίφημοι γονδολιέρηδες δεν είναι γραφικές φιγούρες που στήθηκαν για να ικανοποιούν το αχόρταγο και, ενίοτε, απαίδευτο μάτι του ξένου. Είναι κομμάτια της ψυχής της Βενετίας, είναι τρόπος ζωής. Είναι η ίδια η ζωή και η ψυχή της παραμυθένιας τούτης πόλης.

Στη στεριά, οι δρόμοι είναι στενοί, ίσα που χωρούν ένα άτομο, γι' αυτό και κατά τη διάρκεια του Καρναβαλιού συμβαίνει το εξής παράδοξο για να αποφεύγεται το ανθρώπινο μποτιλιάρισμα. Μονοδρομούνται. Και οι «ανθρωπονόμοι» ντυμένοι ως τροχονόμοι ρυθμίζουν την κίνηση των πεζών για να αποφεύγεται η... μετωπική σύγκρουση. Για να διασχίσει κανείς εκείνες τις μέρες τη μεγάλη γέφυρα του Ριάλτου, που έχει χαρακτηριστεί ως το Ογδοο Θαύμα, πρέπει να διαθέτει ιώβεια υπομονή και, κυρίως, να μην πάσχει από αγοραφοβία.

Φανταστείτε, πως εκεί κοντά στο Ριάλτο γεννήθηκε το 1254 ο Μάρκο Πόλο, που σε ηλικία 18 χρόνων έφυγε από τη γενέτειρά του και πήγε ως διπλωμάτης στην αυλή του αυτοκράτορα Κουμπάι Χαν. Ο τελευταίος, εντυπωσιάστηκε από τη χαρισματική προσωπικότητα του νέου άνδρα και αποφάσισε να τον κρατήσει στην υπηρεσία του. Ο Μάρκο Πόλο ταξίδευε συνεχώς για είκοσι ολόκληρα χρόνια με την ιδιότητα του διπλωμάτη. Οταν όμως ο χαρισματικός Ιταλός διπλωμάτης-συγγραφέας επέστρεψε στη Βενετία το 1295, στις αποσκευές του δεν κουβαλούσε μόνον τα πολυτιμότερα κοσμήματα αλλά και τις πιο απίστευτες και συναρπαστικές ιστορίες. Ιστορίες, που έγραψε στη Γένοβα όταν ήταν αιχμάλωτος πολέμου, ιστορίες που μεταφράστηκαν στα γαλλικά και με τη σειρά τους ταξίδεψαν και σαγήνεψαν όλον τον κόσμο. «Το βιβλίο των θαυμάτων» του Μάρκο Πόλο δεν έγινε πιστευτό από συμπατριώτες του, είτε από δυσπιστία, είτε από άγνοια, είτε από φθόνο, και έτσι του κόλλησαν το ψευδώνυμο ο «Μάρκο των χιλίων ψεμάτων» για να επιβεβαιωθεί το γνωμικό: «Ουδείς προφήτης στον τόπο του». Αλήθειες ή ψέματα αφηγείται; Ποιος ξέρει. Η φαντασία, άλλωστε, χαρίστηκε στον άνθρωπο για να διορθώνει την πραγματικότητα.

Τα βλέμματα όλων, περαστικών και ντόπιων, είναι στραμμένα στην υπέροχη πλατεία του Αγίου Μάρκου, με τον ομώνυμο καθεδρικό ναό, το επιβλητικό παλάτι του Δόγη, που έχει ακριβώς πλάι του τις τρομερές φυλακές Πιόμπι με τις οποίες ενώνεται με μια μικρή γέφυρα, γνωστή ως η «Γέφυρα των στεναγμών». Από αυτή τη φυλακή ένας μονάχα κρατούμενος κατόρθωσε να δραπετεύσει. Στις 31 Οκτώβρη του 1756, το τρομερό παιδί της Βενετίας, ο διαβόητος τυχοδιώκτης Τζάκομο Καζανόβα, απέδρασε. Κατέβηκε, λένε, με ανεμόσκαλα, επιβιβάστηκε σε μια γόνδολα και τράβηξε προς το Βορρά για να δώσει μια ακόμη παράσταση... μακριά από τη λιμνοθάλασσα.

Ο Μάρκο Πόλο, ο Τζάκομο Καζανόβα, η Λουκρητία Βοργία, ο αυστηρός Δόγης, οι πανέμορφες και γεμάτες πάθος Βενετσιάνες της Αναγέννησης, ανασταίνονται κάθε χρόνο, κάθε μέρα, κάθε στιγμή στην πόλη των ονείρων, του πάθους και της θεατρικής τελειότητας. Ενας καφές στα δυο υπέροχα καφενεία, Φλοριάν και Κουάντρι, είναι κάτι που μένει αλησμόνητο στον επισκέπτη. Ολιγομελείς, υπαίθριες ορχήστρες παίζουν μουσικά κομμάτια των Μπαχ, Μότσαρτ, Αλμπινόνι, Βιβάλντι και Μοντεβέρντι, ενώ τα καλοθρεμμένα περιστέρια κάνουν χορευτικές κινήσεις για να ξεμουδιάσουν. Ο ταξιδιώτης έχει την αίσθηση πως ονειρεύεται, πως ξαναγυρίζει σε μια εποχή που δεν έχει ημερομηνία λήξης.

Ντόπιοι, αλλοδαποί, τουρίστες, προσκυνητές, πλανόδιοι φωτογράφοι, διάσημοι ηθοποιοί, ιδίως τον Σεπτέμβρη που γίνεται το Φεστιβάλ, χαρούμενοι μικροπωλητές και μελαγχολικοί αγοραστές, υπαίθριοι καλλιτέχνες πάντα πρόθυμοι να ικανοποιήσουν το απωθημένο σου, να ζωγραφίσουν μια μάσκα γύρω από τα μάτια ή και όλο το πρόσωπό σου αν το ζητήσεις, συνυπάρχουν ειρηνικά. Και συνθέτουν ένα πολύχρωμο μπουκέτο από ανομοιόμορφα ανθρώπινα άνθη που κοσμεί το εξωτερικό της πορφυρής, φλογερής και παθιασμένης καρδιάς της Γαληνοτάτης.