Μετατροπή του ιστορικού Σουλίου σε τουριστικό προορισμό με την εμπορευματοποιημένη μορφή του και, ταυτόχρονα, μετατροπή του σε οικισμό «ολίγων» (με ό,τι κινδύνους συνεπάγονται αυτά για τον τόπο - μνημείο) διαβλέπει η Αρχαιολογική Υπηρεσία πίσω από τις λέξεις «ανάδειξη» και «επιβίωση» εκ μέρους της διευρυμένης κοινότητας Σουλίου... και άλλων, πλην των σημερινών, λιγοστών κτηνοτρόφων και μοναδικών κατοίκων της περιοχής που βλέπουν να απειλούνται άμεσα από αυτές τις επιδιώξεις.

Το σημαντικό ζήτημα της «τύχης», στο μέλλον, του θρυλικού Σουλίου απασχόλησε αρκετές ώρες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, προχτές, με αφορμή τη μελέτη «συνολικής ανάδειξης» του Τετραχωρίου Σουλίου (Σούλι, Αβαρίκο, Κιάφα, Σαμωνίβα) και του κάστρου της Κιάφας, που παρήγγειλε το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων του ΥΠΠΟ, σε ιδιωτικό μελετητικό γραφείο.

Αν και ο εισηγητής του θέματος, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Βυζαντινών-Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, Ισίδωρος Κακούρης, σημείωσε ότι η μελέτη αποτελεί «μοναδικό υπόβαθρο» από πλευράς στοιχείων για την κατάσταση των μνημείων (έχουν αναλυθεί όλα τα αρχιτεκτονικά σπαράγματα), εξέφρασε τις «διαφοροποιήσεις» του στις προτεινόμενες παρεμβάσεις.

Ο βασικός λόγος της διαφωνίας του έγκειται στο χαρακτήρα που να έχει και πρέπει να διατηρήσει το Σούλι. Κατά τον εισηγητή πρέπει να διαφυλαχτεί το σημερινό καθεστώς στο Σούλι, η έκταση του οποίου ανήκει εξ ολοκλήρου στο κράτος (δεν υπάρχουν ιδιοκτησίες), το οποίο παραχωρεί την έκταση αποκλειστικά ως βοσκοτόπι στους κτηνοτρόφους, καθώς και κτίρια για να διαμένουν, κτίρια που υποδεικνύει η Αρχαιολογική Υπηρεσία και επισκευάζονται με την επίβλεψή της. Το καθεστώς αυτό διαφύλαξε μέχρι σήμερα τη «δωρική λιτότητα» του τόπου, το φυσικό και ιστορικό του χαρακτήρα, αυτό που ο εισηγητής εξέφρασε, λέγοντας: «στο Σούλι "αναπνέεις" την ιστορία».

Σημειώνουμε πως, με ευθύνη των κυβερνήσεων, οι παρεμβάσεις συντήρησης στο Σούλι είναι ισχνές. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν δύο χρόνια έπεσε γεφύρι που ενώνει τη Σκάλα της Τζαβέλαινας με το Σούλι και δεν έχει αναστηλωθεί.

Η μελέτη αναλύει τα παραπάνω «συγκριτικά πλεονεκτήματα» ως στοιχεία «προσέλκυσης» νέου πληθυσμού, κάνει λόγο για «οικο - τουρισμό» και αποκαταστάσεις ερειπίων, χωρίς να μιλά για νέες κατασκευές. Ομως, προβλέπει τη δημιουργία τριών «ξενώνων» και υποδομές ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης, πυροπροστασίας, κάτι που σημαίνει οικιστική ανάπτυξη. Επιπλέον προβλέπει τη διάνοιξη δρόμου και τη σύνδεση με την Πρέβεζα. Για τους κτηνοτρόφους προβλέπεται δημιουργία «κτηνοτροφικού πάρκου» με τις υποδομές που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η άποψη της αρμόδιας Διεύθυνσης του ΥΠΠΟ, όπως εκφράστηκε από τον εισηγητή, είναι πως «υπάρχει τάση» να πάρει το Σούλι τουριστική μορφή και να μετατραπεί σε οικισμό. Οι κτηνοτρόφοι φοβούνται αυτή την εξέλιξη γιατί θα διωχτούν, ενώ, «η δυνατότητα βοσκής έχει εξαντληθεί και το υπουργείο Γεωργίας δε δίνει άλλες άδειες». Οσο για το κτηνοτροφικό «πάρκο», θα πρέπει να γίνει συγκεκριμένη μελέτη για τη μεταφορά των κοπαδιών στα βοσκοτόπια.

Ουσιαστικά, οι κτηνοτρόφοι θα «μαντρωθούν» οι ίδιοι στο «πάρκο», για να αφεθεί το πεδίο ελεύθερο στη μετατροπή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στην περιοχή. Διόλου τυχαία ότι ο πρόεδρος της κοινότητας Σουλίου, Χρ. Παππάς, υπεραμύνθηκε της παραχώρησης σπιτιών σε ιδιώτες, δηλώνοντας, μάλιστα, πως ενδιαφέρονται ήδη 1.500 άτομα!

Η πρόταση της Διεύθυνσης είναι, μεταξύ άλλων, να δημιουργηθούν δύο ξενώνες με στοιχειώδεις υποδομές για τους επισκέπτες που θα ενδιαφέρονται για τον τόπο και όχι για τις ανέσεις, καμία οικοδομική δραστηριότητα, όχι διάνοιξη νέων δρόμων και κάθε νέος κάτοικος να είναι αποκλειστικά κτηνοτρόφος. Το κυριότερο, η Διεύθυνση πρότεινε συνολική κήρυξη όλου του Σουλίου ως αρχαιολογικού χώρου. Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ και πρόεδρος του ΚΑΣ, Χρ. Ζαχόπουλος, θεώρησε ότι πρέπει να απομονωθεί το κομμάτι της κήρυξης από τη συζήτηση.

Τελικά το ΚΑΣ αποφάσισε να αναβάλει τη λήψη γνωμοδότησης και να διενεργήσει αυτοψία η ολομέλειά του.