Ενα σημαντικό τμήμα της δαπάνης των ξένων τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα για τις διακοπές τους μένει εκτός χώρας και το καρπώνονται τόσο οι διοργανωτές ταξιδιών (τουρ οπερέιτορς) όσο και άλλες ξένες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό. Τα σχετικά στοιχεία μελέτης του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αξιολόγηση της πραγματικής συμβολής του τουρισμού στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τη μελέτη του Γ. Παπανίκου, περίπου το 35% της συνολικής δαπάνης των αλλοδαπών τουριστών που απευθύνονται για τις διακοπές τους σε τουρ οπερέιτορς δεν έρχεται ποτέ στην Ελλάδα. Επίσης, τα 2/3 της συνολικής δαπάνης προπληρώνονται εκτός Ελλάδας και, όπως επισήμανε ο συντάκτης της μελέτης, η πρακτική αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θεωρείται ότι πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία έχουν κυρίως οι εγχώριες δαπάνες. Σημαντική παράμετρος στην υπόθεση είναι η διαπίστωση ότι τα οφέλη ακόμη και της εγχώριας δαπάνης μειώνονται όταν καταναλώνονται εισαγόμενα προϊόντα, οπότε το «μονοπάτι» του χρήματος το οδηγεί και πάλι εκτός χώρας!

Σύμφωνα με στοιχεία που συλλέχτηκαν το 2001 και το 2002, το μέσο κόστος ταξιδιού αυτά τα δυο χρόνια ανήλθε στα 1.277 ευρώ, με 813 ευρώ να πληρώνονται στη χώρα προέλευσης και τα 464 ευρώ στην Ελλάδα. Το ποσό που δαπανάται στη χώρα μας έχει κυρίως σχέση με φαγητό, ψώνια και δραστηριότητες των τουριστών εκτός ξενοδοχείου. Το 2002 η δαπάνη του ταξιδιού αυξήθηκε σε πραγματικούς αριθμούς, από 1.264 ευρώ στα 1.294 ευρώ, παρ' όλα αυτά με τον αποπληθωρισμό εμφανίζεται μειωμένη, στα 1.249 ευρώ. Η είσπραξη που σημειώθηκε στην Ελλάδα υπέστη επίσης μείωση κατά 13,18%. Η εξέλιξη αυτή έχει σχέση και με την τάση να κλείνονται τουριστικά «πακέτα» που περιλαμβάνουν όλο και περισσότερες προπληρωμένες υπηρεσίες, όπως το φαγητό μέσα στα ξενοδοχεία, οργανωμένες εκδρομές, γενικότερες μεταφορές κ.ά., ενώ μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα διατηρούν στο εσωτερικό τους και καταστήματα, χωρίς να έχουν απαραίτητα ελληνικά προϊόντα.

Το συμπέρασμα του ΙΤΕΠ είναι ότι πρέπει να ενισχυθεί η εγχώρια δαπάνη και να απαγκιστρωθεί ο τουρισμός από τους τουρ οπερέιτορς, οι οποίοι και ρίχνουν σημαντικά τις τιμές και επιδιώκουν πακέτα με πολλές προπληρωμένες παροχές.

Την ίδια στιγμή επιβεβαιώνεται ότι σε ορισμένους «κύκλους» τα λεφτά χτίζουν ισχυρές φιλίες. Ετσι και τα περισσότερα από 30 εκατ. ευρώ που δαπάνησε το υπουργείο Τουρισμού για τη διαφήμιση των τουριστικών επιχειρήσεων το 2005, ώθησαν τους επιχειρηματίες του κλάδου να παρέμβουν για την... αναβάθμισή του. Σε ανακοίνωσή του, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, αφού προειδοποιεί ότι η αύξηση της τουριστικής κίνησης δεν πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό, τονίζει ότι πρέπει να δημιουργηθεί «ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον».

Για να γίνει πράξη αυτός ο στόχος υποστηρίζει ότι: «Η πολιτεία πρέπει να προχωρήσει σε εναρμόνιση δράσεων, κάτω από ένα στρατηγικό σχέδιο που θα εκπορεύεται από το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, και θα συντονίζει τις δράσεις των συναρμόδιων υπουργείων (ΠΕΧΩΔΕ, Μεταφορών, Πολιτισμού), καθώς και τις Περιφέρειες, τις Νομαρχίες και τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις».

Επίσημα, οι σχέσεις και η συνεργασία των παραπάνω υπουργείων και υπουργών, είναι άριστη και αποτελεσματική, αφού σύντομα αναμένονται νέα μέτρα για τη διασφάλιση της ασύδοτης δράσης των ιδιωτών στον τουριστικό τομέα και σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη δυνατότητα να επεκτείνουν ή να κατασκευάζουν νέες μονάδες χωρίς περιορισμούς, πολεοδομικούς, περιβαλλοντικούς, χωροταξικούς. Ανεπίσημα, πολλά ακούγονται για εντάσεις που έχουν να κάνουν με αρμοδιότητες και πρωτοκαθεδρίες. Και η ανακοίνωση του ΣΕΤΕ έχει άμεση σχέση με όσα διαδραματίζονται υπογείως. Σε κάθε περίπτωση όμως, την πρώτη λέξη έχει η εξυπηρέτηση του μεγάλου κεφαλαίου.