ΜΙΑ Ερώτηση της ευρωβουλευτή του ΚΚΕ Διαμάντως Μανωλάκου για την κλοπή ελληνικών αρχαιοτήτων από τους ναζί κατακτητές στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μας ξανάφερε στις μέρες εκείνες της μεγάλης δοκιμασίας, στην οποία η χώρα μας μαζί με τις άλλες καταστροφές γνώρισε και τη μεγάλη διαρπαγή των μνημείων και των μουσείων. Είναι όμως σωστό να αναφερθεί ότι οι αρχαιολόγοι μας από πολλούς μήνες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος είχαν δουλέψει εντατικά για να διασφαλίσουν τα αρχαία σε σίγουρα καταφύγια. Αλλά κι έπειτα, οργανωμένοι στο ΕΑΜ, φρόντισαν να ανακόψουν την έφοδο των «στρατευμένων» αρχαιολόγων.

Η ΕΡΩΤΗΣΗ θέτει το πρόβλημα διακρίβωσης, καταγραφής και φυσικά επιστροφής, αλλά οι απαντήσεις που δόθηκαν αποδεικνύονται ιδιαίτερα υποκριτικές από την ΕΕ.

ΟΙ ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ στα χρόνια της χιτλεροφασιστικής Κατοχής χρησιμοποιούσαν «επιστρατευμένους» αρχαιολόγους για την καταλήστευση των μουσείων, αλλά και τη διενέργεια παράνομων ανασκαφών. Είναι οι περιβόητοι εκείνοι αρχαιολόγοι, που κατατρομοκρατούσαν την ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία και όπου ήθελαν έκαναν ανασκαφές, χωρίς να παρευρίσκονται Ελληνες αρχαιολόγοι. Επειτα φρόντιζαν για να τα βγάλουν στο εξωτερικό. Και ποιος τότε θα τους εμπόδιζε;

ΕΙΝΑΙ γνωστό το περιστατικό, όταν κάποτε η Αρχαιολογική μας Υπηρεσία τους γνωστοποίησε ότι σύμφωνα με τους ελληνικούς νόμους πρέπει τα ευρήματα να μένουν στην Ελλάδα. Τότε οι «επίστρατοι» Γερμανοί αρχαιολόγοι επέστρεψαν το έγγραφο, στο οποίο είχαν την εξής υποσημείωση: «Για να μην πάρετε σκληρότερη απάντηση».

ΟΙ ΤΡΕΙΣ στρατοί κατοχής, καθένας στην περιοχή του με τους «αρχαιολόγους» που διέθεταν στα επιτελεία τους, ξεκίνησαν τις ανασκαφές, τις διαρπαγές και φυσικά και τις εξαγωγές. Στην έκθεση του υπουργείου Παιδείας, που συντάχθηκε το 1946 και η οποία είναι ελλιπής, αναφέρονται μια σειρά παρόμοιες καταστροφές, διαρπαγές, των οποίων το μεγαλύτερο μέρος το πήραν οι Γερμανοί.

ΑΠΟ το βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου «Η λεηλασία και καταστροφή των ελληνικών αρχαιοτήτων» παραθέτουμε μερικά από τα αναφερόμενα περιστατικά. Ετσι «... άξεστοι, αρπακτικοί και βάρβαροι οι Γερμανοί ναζιστές προκαλούσαν σκοπίμως αναρίθμητες καταστροφές σε αρχαιολογικούς χώρους. Στην Ακρόπολη αποσπούσαν μάρμαρα με τις ξιφολόγχες. Γκρέμιζαν μάρμαρα από το τείχος, προκαλούσαν φθορές στα μνημεία από αμάθεια και μίσος».

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ επίσης η δράση τους και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους και σε μνημεία τόσο της κλασικής εποχής όσο και των βυζαντινών χρόνων. Ετσι «στην Τανάγρα εγκαταστάθηκαν στο μουσείο και διασκέδαζαν συντρίβοντας τις αρχαιότητες. Σαν πεδίο βολής χρησιμοποίησαν το κάστρο του Ορχομενού. Το μοναστήρι του Αγίου Μελετίου το βομβάρδισαν με το πυροβολικό. Πυρπόλησαν το μοναστήρι του Οσίου Σεραφείμ και τα αεροπλάνα τους το 1942 χτύπησαν τον Οσιο Λουκά. Τα ίδια και σε άλλους χώρους Μυκήνες, Ολυμπία κλπ».

ΓΕΡΜΑΝΟΣ αξιωματικός κλέβει κεφαλή αγάλματος και το προσφέρει δώρο στο στρατηγό Λιστ! Ρήμαξαν την Αίγινα. Εκεί ο αρχαιολόγος Βάλτερ άρπαξε από το μουσείο της πέντε ολόκληρα κιβώτια με αρχαιότητες. Γερμανοί αξιωματικοί, ύστερα από διάρρηξη λεηλατούν το μουσείο των Θηβών. Πλούσια η λεία τους... Κι όταν η αρχαιολογική υπηρεσία κατάγγειλε τη διάρρηξη, η γερμανική διοίκηση έδωσε την εξής απάντηση: «Δεν πρέπει να θεωρηθεί κλοπή. Πρόκειται για μορφωμένα άτομα(!) Που ενδιαφέρονται για τις ελληνικές αρχαιότητες. Προφανώς ήθελαν να αποκτήσουν εν ενθύμιον...». Και η λεηλασία συνεχίστηκε τόσο από τους Ιταλούς, όσο και από τους Βουλγάρους... Κι αυτοί πήραν το δικό τους μερίδιο...

Ο Κ. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ παρατηρεί ότι «...Ενώ υπήρχαν ακριβή στοιχεία για τις κακουργίες των εισβολέων, ονόματα αξιωματικών και αρχαιολόγων που πρωτοστάτησαν στις διαρπαγές, ακόμη και οι αριθμοί πινακίδων των αυτοκινήτων που μετέφεραν τη λεία - οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις ξενόδουλες, εξαρτημένες και αναίσχυντες ούτε κατάγγειλαν τις λεηλασίες ούτε και αξίωσαν την επιστροφή των κλοπιμαίων έργων. Απαράλλακτα, όπως δεν τόλμησαν να διεκδικήσουν την καταβολή των αποζημιώσεων, το κατοχικό δάνειο για τις συμφορές που προκάλεσε η εισβολή.

ΕΙΝΑΙ υποκριτικές - υπογραμμίζει η ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, «οι διακηρύξεις της ΕΕ για την προστασία των εθνικών θησαυρών και της πολιτιστικής κληρονομιάς του κάθε τόπου. Κι είναι ιδιαίτερα όταν αρνείται να αναλάβει πρωτοβουλίες εξακρίβωσης, καταγραφής και επιστροφής στους λαούς που τους ανήκουν δικαιωματικά, στερώντας τους συγχρόνως την πρόσβαση στην Ιστορία και τον Πολιτισμό τους, ενώ προωθεί την εμπορευματοποίηση των αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών, που αποτελούν λαϊκή περιουσία, καλύπτοντας ταυτόχρονα τους κλεπταποδόχους και το κύκλωμα της παράνομης διακίνησης...».

ΕΞΗΝΤΑ τόσα χρόνια από τότε και μένουν ανοιχτά οι «επανορθώσεις», το κατοχικό δάνειο κι όσους αμέτρητους αρχαιολογικούς θησαυρούς άρπαρξαν από τα μουσεία και τη γη μας.