Πριν δυο χρόνια, ακόμη και η ρωσική (φιλοκυβερνητική) εφημερίδα «Ισβέστια» χρησιμοποίησε τον όρο «ξεπούλημα» στο ρεπορτάζ της για την «τύχη» της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Τότε ο «Ρ» σημείωνε (14/11/2004) ότι «η λογική της "οικονομίας της αγοράς" έχει ενταχθεί και επισήμως στη ρωσική πολιτιστική πολιτική ήδη από το 2000, όπου στο σχετικό ντοκουμέντο αναφέρεται η κρατική πολιτιστική πολιτική πάντα σε σχέση με τις διαμορφωμένες συνθήκες της "οικονομίας της αγοράς" (...) ήδη από το 2002 η Δούμα ψήφισε νόμο σχετικό με τα αντικείμενα της πολιτιστικής κληρονομιάς, ο οποίος επιτρέπει την ατομική ιδιοκτησία αρχιτεκτονικών μνημείων».

Τότε, ο Ρώσος υπουργός Πολιτισμού, Αλεξάντρ Σόκολοφ, προσπαθώντας να δικαιολογήσει το κυβερνητικό σχέδιο για ιδιωτικοποίηση των μνημείων από το 2005, έλεγε ότι «άλλος τρόπος να σωθούν από την καταστροφή τα αρχιτεκτονικά μνημεία δεν υπάρχει»! Αυτό που «ξέχασε» να πει είναι ποιος έφερε τα μνημεία σε αυτή την κατάσταση, μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση στην πρώην ΕΣΣΔ. «Ξέχασε» επίσης να εξηγήσει, τι ακριβώς θα «σωθεί» μετά την ιδιωτικοποίηση, αφού αυτό που αλλάζουν οι «επενδυτές» αμέσως μετά την αγορά ενός αρχιτεκτονικού μνημείου είναι η χρήση του. Δηλαδή, το κτίριο, ως μνημείο, δε θα υπάρχει πλέον.

Εκτοτε, τα πράγματα εξελίχθηκαν αστραπιαία: το ξεπούλημα, αλλά και η καταστροφή, έχουν ήδη ξεκινήσει. Οι επιστημονικοί φορείς προσπαθούν να «φρενάρουν» τη φρενίτιδα διάλυσης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ρωσίας. Οι αναφορές τους στο διαδίκτυο θυμίζουν, κυριολεκτικά, αναφορές από ...το «μέτωπο»! Το κέντρο της Α. Πετρούπολης έχει ήδη «καταληφθεί» από τους «επιχειρηματίες» και το κρατικό Ταμείο Περιουσίας της πόλης δεν προλαβαίνει να διενεργεί δημοπρασίες αρχιτεκτονικών μνημείων!

Το ίδιο συμβαίνει και στα περίχωρα της πόλης, όπου υπάρχει πλήθος παλατιών και εξοχικών κατοικιών της τσαρικής αυλής, όλα χαρακτηρισμένα μνημεία.

Σύμφωνα με το περιοδικό «Ιτόγκι», πρώτο στον ομοσπονδιακό κατάλογο του ξεπουλήματος είναι το παλάτι «Πρίγκιπας Αλεξέι Αλεξάντροβιτς» και πρώτο στον αντίστοιχο κατάλογο της περιφέρειας, είναι το εξοχικό «Κόμης Αλεξάντρ Σερεμέτιεβ». Η «Ανατολικο - Ευρωπαϊκή Χρηματιστηριακή Επιχείρηση» διενεργεί «αναστήλωση» στο παλάτι της Ενιάντας Γιουσούποβα (1797 - 1897) στην πόλη Πούσκιν, το οποίο αποτελεί μνημείο «ομοσπονδιακής σημασίας», με σκοπό τη μετατροπή του σε υπερπολυτελές ξενοδοχείο.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Κομερσάντ», ανάλογη «τύχη» περιμένει και άλλα ανάλογα κτίρια - μνημεία στην ύπαιθρο της Πετρούπολης (Πετροντβαρέτς, Ζελενογκόρσκ, κ.ά.).

«Πρωτεργάτης» του πολιτιστικού «πογκρόμ» στην Πετρούπολη είναι η κυβερνήτης της περιοχής (όπου υπάρχουν μερικές χιλιάδες μνημείων), Βαλεντίνα Ματβιένκο, η οποία ήδη από το 2004 θεωρούσε ότι αν τα παλάτια γίνονταν ιδιοκτησία των «μπίζνεσμεν»... οι τελευταίοι «δε θα φοβόντουσαν να επενδύσουν χρήματα για τη συντήρησή τους» (σ.σ. ο Γιώργος Βουλγαράκης θα τη λάτρευε για το «επιχειρηματικό» της «δαιμόνιο»...).

Η επικεφαλής της «κρατικής επιτροπής για τον έλεγχο, τη χρήση και την προστασία των μνημείων ιστορίας και κουλτούρας της διοίκησης της Α. Πετρούπολης» (σ.σ. εντυπωσιακός τίτλος!), Βέρα Ντεμέντιεβια, πήγε ακόμη πιο μακριά από το αφεντικό της: πρότεινε την ιδιωτικοποίηση των μνημείων σε ανοιχτές δημοπρασίες, μόνο με το 50% της αγοραίας αξίας τους (δικτυακό περιοδικό «Ιτόγκι»)!

Από την εφημερίδα «Βρέμια» μαθαίνουμε ότι οι τοπικές αρχές της περιφέρειας Βλαντιμίρσκι έχουν συστήσει κατάλογο 300 «ιστορικών αντικειμένων» προς διάθεση είτε δωρεάν, είτε έναντι «συμβολικού τιμήματος»! Η εφημερίδα εκτιμά ότι γρήγορα θα εμφανιστεί επενδυτικός «κλάδος» εξειδικευμένος στα αρχιτεκτονικά μνημεία: «Πώς αλλιώς να κερδίσεις σε πόλεις όπως το Βελίκι Ουστιούγκ, η Κράπιβνα, το Γκοροχοβέτς, όπου δεν υπάρχουν άλλα ακίνητα, εκτός από τα ιστορικά;»!

Στη δικτυακή σελίδα για τη ρωσική αρχιτεκτονική (www.archi.ru) διαβάζουμε ότι στο Ουλιάνοφσκ, κινδυνεύει με κατεδάφιση ένα από τα εναπομείντα παλιά εργοστάσια - βιομηχανικά μνημεία της πόλης, το πρώην εργοστάσιο χυτοσιδήρου «Γκολουμπκόβ», το οποίο θεωρείται μοναδικό δείγμα της σιβηριανής εργοστασιακής αρχιτεκτονικής του 19ου - 2ού αι. Το εργοστάσιο είναι άρρηκτα δεμένο με την ανάπτυξη του Μπολσεβίκικου Κόμματος, αφού, σ' αυτό συστήθηκαν εργοστασιακές παράνομες οργανώσεις, αλλά και στους εργάτες του συγκαταλέγονταν επιφανείς επαναστάτες της περιοχής. Σήμερα, το εργοστάσιο έχει μετατραπεί σε «στέγη» αστέγων και ναρκομανών, επίσης ...«προϊόντων» του συστήματος.

Σύμφωνα με τον «Παρρωσικό Σύλλογο Προστασίας των Ιστορικών Μνημείων και της Κουλτούρας» (ιδρύθηκε το 1966), το 65% των κειμηλίων πολιτιστικής κληρονομιάς βρίσκεται σε επικίνδυνη κατάσταση. «Η ανάγκη για συντηρητές υπερπολλαπλασιάστηκε, αλλά δεν υπάρχει κανείς και τίποτα να την ικανοποιήσει», σημειώνεται στο άρθρο.

Η επικεφαλής του Συλλόγου, Γκαλίνα Μαλανίτσεβα, σημειώνει ότι «δεν αποτελεί είδηση πως τα τελευταία χρόνια το κράτος σιγά - σιγά απομακρύνεται από τη σφαίρα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κουλτούρας εν γένει».

Μία από τις εκφράσεις αυτής της διαδικασίας είναι η απόπειρα - που ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτη - για ιδιωτικοποίηση των κεντρικών κρατικών επιστημονικών εργαστηρίων συντήρησης. Η νέα νομοθεσία απαξιώνει και το ίδιο το επάγγελμα του συντηρητή, το οποίο εντάσσεται στις «οικοδομικές εργασίες». Οχι και στις σημαντικότερες, μάλιστα...