Σε προβληματική επιχείρηση με κόστος πολλών δισ. δρχ. εξελίσσεται το έργο του Φυσικού Αερίου (ΦΑ), εξαιτίας της πολιτικής των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Το πάγωμα της χρηματοδότησης του έργου απ' την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ), εξαιτίας των καθυστερήσεων, η αύξηση του κόστους κατασκευής του που οφείλεται επίσης στις καθυστερήσεις, η ισχύς από 1-7-97 της ρήτρας taike or pay, σύμφωνα με την οποία θα είμαστε υποχρεωμένοι να πληρώνουμε το 65% της αξίας απ' τη συμφωνημένη ποσότητα ΦΑ που δεν έχει απορροφηθεί, καθώς και το κόστος που θα προκύψει απ' τη μη ορθολογική χρήση του ΦΑ συνθέτουν την προβληματικότητα μιας επιχείρησης, η οποία θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.

Ο ίδιος ο υπουργός Βιομηχανίας Α. Πεπονής, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή του σχετικού με το ΦΑ νομοσχεδίου, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο η ΕΤΕ να θέσει και άλλες προϋποθέσεις πέραν της ψήφισης του νομοσχεδίου για την επαναχρηματοδότηση του έργου. "Ενδεχομένως, είπε, να υπάρξουν κάποιες μικροδυσχέρειες με την ΕΤΕ...". Οι "μικροδυσχέρειες" έχουν ήδη καταγραφεί στην έκθεση προόδου που υπέβαλε η Επιτροπή στη Σύνοδο Κορυφής στη Μαδρίτη στις 15 και 16 Δεκέμβρη, ενώ έχουν εκφραστεί και από αρμόδιους επιτρόπους της ΕΕ.

Οπως αναφέρεται σχετικά στην έκθεση, η χρηματοδότηση του έργου προσκρούει σε εμπόδια που έχουν σχέση με την ικανοποίηση των προϋποθέσεων που έχουν τεθεί από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χορήγηση των δανείων. Ελλείψει της χρηματοδότησης απ' την ΕΤΕ, το έργο κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, καθώς το 40% της συνολικής του χρηματοδότησης προέρχεται από δάνεια της ΕΤΕ. Στην ίδια συζήτηση, ο Α. Πεπονής παραδέχτηκε ότι το ΦΑ αντιμετωπίζει συμβατικού χαρακτήρα εκκρεμότητες με τους Ρώσους, υποστηρίζοντας ότι είναι άσχετες με το ίδιο το έργο, χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει ποιες είναι αυτές.Εγκυροι κύκλοι του υπουργείου αναφέρουν ότι οι εκκρεμότητες αυτές αφορούν στην υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης να υπογράψει μέσα σε διάστημα δύο μηνών απ' την επικύρωση της διακρατικής συμφωνίας στη Βουλή τη σύμβαση ανάθεσης για τη μελέτη, προμήθεια και θέση σε λειτουργία του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού των υδροηλεκτρικών σταθμών Συκιάς - Πευκόφυτου.

Τα παραπάνω προβλήματα, που σκιαγράφησε ο Α. Πεπονής, οφείλονται - αν και δεν το είπε ο υπουργός το άφησε να εννοηθεί - στις συνέπειες του σκανδαλώδους προσαρτήματος του Κ. Μητσοτάκη και του ακόμη πιο σκανδαλώδους πρωτοκόλλου του Κ. Σημίτη στη διακρατική συμφωνία με τους Ρώσους, την οποία ψήφισαν το 1993 κυβέρνηση και αντιπολίτευση.

Δύο χρόνια μετά, οι ίδιοι που τότε υπέγραφαν τους πιο επαχθείς για το ελληνικό δημόσιο όρους στη συμφωνία με τους Ρώσους, παραδίδοντας ταυτόχρονα ένα έργο - κολοσσό και αξίας πολλών δισ. δρχ. σε ιδιωτικά συμφέροντα, εξαντλούν την ευαισθησία τους απέναντι στους κινδύνους που απορρέουν απ' τις δεδομένες για όλους καθυστερήσεις στο ποιος απ' τος δύο έπραξε χειρότερα απ' τον άλλον. Ενδεικτικό ως προς αυτό αποτελούν φράσεις που ανταλλάχτηκαν ανάμεσα σε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για το ΦΑ, όπως: "Και εμείς υπογράψαμε κακή συμφωνία, αλλά και εσείς μετά τη χειροτερέψατε"!

Οι κίνδυνοι, όμως, απ' τη χρηματοδότηση είναι η μία πλευρά της καθυστέρησης. Η άλλη πλευρά αναφέρεται στο μεγάλο κόστος του έργου. Το κόστος απ' τα έργα που εκχωρήθηκαν στη ρωσική πλευρά και στον μεγαλοεπιχειρηματία Δημ. Κοπελούζο, βασικό μέτοχο της "Προμηθέας Γκας", που σημαίνει την εμπλοκή ισχυρότατων ιδιωτικών συμφερόντων στην εξέλιξη του έργου - ενδεικτικό ως προς αυτό είναι η συμμετοχή στην "Προμηθέας Γκας" του πρωθυπουργού της Ρωσίας - και το κόστος απ' τη χρήση του ΦΑ.

Το κόστος αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, εξαιτίας της κακής χρήσης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του εισαγόμενου ΦΑ θα απορροφηθεί απ' τη ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ΦΑ ως καύσιμο για θερμική ενέργεια έχει απόδοση 80 - 90% ενώ η απόδοσή του στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας φτάνει το 30%. Με δεδομένο το κόστος του 1,1 δισ. δολ. ανά κυβικό μέτρο, η χρήση του ΦΑ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σημαίνει ότι μέσα σε ένα χρόνο θα έχουμε ένα πολύ μεγάλο κόστος που θα φτάνει τα 6 - 7 δισ. δολάρια. Ωστόσο, η ΔΕΗ θα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ΦΑ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αξιοποίησης του νέου καυσίμου. Ουσιαστικά δηλ., η ΔΕΗ, όπως αναφέρουν έγκυροι κύκλοι της επιχείρησης, θα αναλάβει να σηκώσει το βάρος των προβλημάτων που έχουν προκύψει απ' τις καθυστερήσεις στην υποδομή για την οικιακή και βιομηχανική κατανάλωση. Θα βγάλει, δηλ., ως ένα βαθμό τη ΔΕΠΑ απ' το αδιέξοδο της μη απορρόφησης του ΦΑ λόγω ελλείψεως υποδομής. Η απορρόφηση του ΦΑ, όπως όλα δείχνουν, θα αποτελέσει ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα, καθώς από 1/7/97 αρχίζει η ισχύς της ρήτρας taike or pay, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα θα αποζημιώνει τους Ρώσους με το 65% της αξίας της για όση ποσότητα ΦΑ από τη συμφωνημένη δεν μπορεί να δεχτεί.

Τέλος, επιπρόσθετα προβλήματα στην όλη εξέλιξη του έργου αποτελούν, τόσο η απαίτηση της βουλγαρικής πλευράς για επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας, όσο και οι πιέσεις από πλευράς της Αμερικής προς τους Ρώσους να διπλασιάσουν την ποσότητα ΦΑ προς την Τουρκία. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει ήδη υπογράψει νέα συμφωνία με τους Ρώσους, σύμφωνα με την οποία οι ποσότητες παροχής ΦΑ αυξάνονται από 8 δισ. κ.μ. στα 12 δισ. κ.μ.

Οπως προκύπτει απ' τα παραπάνω στοιχεία, τόσο οι εξαγγελίες της διοίκησης της ΔΕΠΑ, όσο και του υπουργείου Βιομηχανίας περί προμήθειας των πρώτων καταναλωτών με ΦΑ στα μέσα του 1996 αποτελούν μάλλον ευχολόγια.

Χρύσα ΛΙΑΓΚΟΥ