Αν για τους ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τους αρχιτέκτονες του μέλλοντός της το 1996 ήταν μια χρονιά "κυοφορίας", για τους εργαζόμενους, για τους λαούς των χωρών - μελών ήταν μια χρονιά σκληρή και αδυσώπητη. Ηταν, όμως, και μια χρονιά αγώνων που εκδηλώνονται είτε σε εθνικό επίπεδο, είτε συντονίζονται σε κοινοτικό επίπεδο και αφορούν όχι μόνο στην αντιμετώπιση των συνεπειών, αλλά και των κυρίαρχων πολιτικών που εκπορεύονται απ' τις Βρυξέλλες και υλοποιούνται από τις κατά χώρες κυβερνήσεις. Ενα στέλεχος του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτυπώνει αυτή την πραγματικότητα ως εξής: Δεν περνάει βδομάδα που να μην περικυκλωθεί τουλάχιστον μια φορά το κτίριο της Κομισιόν από κάποια διαδήλωση εργαζομένων ή αγροτών.Το Μάαστριχτ που πριν από τρία χρόνια παρουσιαζόταν από τους επικεφαλής σαν το ορόσημο της "νέας εποχής" τώρα εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στα πανό και τα συνθήματα των εργατικών και αγροτικών κινητοποιήσεων σαν η πηγή των δεινών.

Γάλλοι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, Γερμανοί μεταλλουργοί, Ισπανοί εργαζόμενοι στη ναυπηγική βιομηχανία, Ιταλοί βιομηχανικοί εργάτες, Ελληνες αγρότες, κλάδοι που ξεχώρισαν με τις μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις τους το 1996 είχαν στο επίκεντρο των διεκδικήσεών τους την αμφισβήτηση πλευράς ή πλευρών της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την οποία θεωρούν υπεύθυνη (εξίσου με τις εθνικές κυβερνήσεις) για τη δραματική εξέλιξη της ανεργίας, για τη συνεχή μείωση των εισοδημάτων τους, για την κατεδάφιση του συστήματος των κοινωνικών ασφαλίσεων, για τον εξανδραποδισμό του αγροτικού τομέα.

Ομως υπάρχει και μια άλλη πλευρά στη σχέση των πολιτών με τους θεσμούς και το συνολικό οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτή που αφορά στα πολιτικά της χαρακτηριστικά, στην υπονόμευση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών - μελών στο όνομα της "ομοσπονδιοποίησης", στην προστασία των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, στις δημοκρατικές και συνδικαλιστικές ελευθερίες. Ολες, σχεδόν, οι δημοσκοπήσεις που έγιναν για λογαριασμό της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέσα στο '96 εμφανίζουν συνεχώς αυξανόμενο το ποσοστό των δυσαρεστημένων πολιτών όχι μόνο από τις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ, αλλά και από τη γενική της εικόνα. Η τελευταία, μάλιστα, δημοσκόπηση εμφανίζει ποσοστό περίπου 60%, ενώ ένα συντριπτικό ποσοστό πάνω από 70% θεωρεί τις επιλογές της ΕΕ ως την πρώτη αιτία της ανεργίας, ενώ το 54% αμφισβητεί ότι η κοινή εξωτερική πολιτική θα διασφαλίσει τα εθνικά συμφέροντα. Εξάλλου, οι ιθύνουσες δυνάμεις της ΕΕ γνώρισαν την οδυνηρή εμπειρία της απόρριψης από τους λαούς της Δανίας, της Ελβετίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας (παρ' ολίγον), με τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων που έγιναν στις χώρες αυτές για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στα αποτελέσματα αυτά προστέθηκαν και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στη Νορβηγία, όπου οι δυνάμεις που είναι αντίθετες με τη Συνθήκη κέρδισαν την πλειοψηφία.

Τα ίδια χαρακτηριστικά έχουμε και στην Ελλάδα, όπου η μέτρηση της "Γιουροπίνιον", της επίσημης δημοσκόπησης της Κομισιόν, κατέγραψε ποσοστό 55% υπέρ της αναγκαιότητας για δημοψήφισμα για το Μάαστριχτ και πολύ υψηλό ποσοστό δυσαρέσκειας για τις επιλογές της ΕΕ σε σχέση με θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ομως και οι αγώνες των εργαζομένων, των αγροτών, των συνταξιούχων, των μικρομεσαίων, της νεολαίας αποκτούν όλο και περισσότερο το χαρακτήρα της εναντίωσης στην ακολουθούμενη απ' την κυβέρνηση πολιτική της πλήρους υποταγής στις επιταγές και τα κελεύσματα της ΕΕ.

Δ. Π.