Η Μαρία Ηλιού,η σκηνοθέτιδα της ταινίας "Τρεις Εποχές",μιλά στο "Ρ" για την ταινία της, ένα σύγχρονο κοινωνικό παραμύθι, όπως τη χαρακτηρίζει. Για τα προβλήματα των κινηματογραφιστών και τη στάση της πολιτείας απέναντί τους και απαντά, ευθέως, σε όσους συνεχίζουν να βλέπουν μαύρο το παρόν και το μέλλον του Ελληνικού Κινηματογράφου:

"Ο τόπος μας έχει πολύ πλούσιο δυναμικό ανθρώπων. Εχουμε μάθει όμως να γκρινιάζουμε. Εγώ δε συμφωνώ με αυτή την τάση. Πιστεύω ότι πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε, να μάθουμε να δουλεύουμε μεθοδικά και να δίνουμε την απαραίτητη προσοχή στο σενάριο.Είναι ενθαρρυντικό να βλέπει κανείς νέους ανθρώπους να ονειρεύονται και να ψάχνονται και, ενώ όλα τους εμποδίζουν, τελικά να κάνουν ταινίες. Και μάλιστα καλές ταινίες",πιστεύει η Μαρία Ηλιού.

- Εχουν, δηλαδή, τα αποθέματα ψυχής που χρειάζονται. Ομως με τα χρήματα τι γίνεται; Πόσο εύκολο είναι για έναν νέο κινηματογραφιστή, να εξασφαλίσει τα μέσα για να δημιουργήσει την ταινία του, να καταθέσει το όνειρό του;

- Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Χρειάζεται μεγάλη τρέλα και υπομονή.Ο μοναδικός φορέας χρηματοδότησης στην Ελλάδα, ως γνωστόν, είναι το Κέντρο Κινηματογράφου, από το οποίο είναι πολύ δύσκολο να πάρει κανείς χρηματοδότηση, γιατί πρέπει να έχει κάνει μια - δυο - τρεις και τέσσερις ταινίες και, φυσικά, να έχουν πάρει μερικά βραβειάκια. Αυτός είναι ο τρόπος. Ομως, δεν είναι τόσο σωστός, όσο ακούγεται, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πάρει βραβεία και, παρ' όλα αυτά, δεν τους έχει δοθεί χρηματοδότηση για μεγάλου μήκους ταινία.Ασε που, μέχρι να πάρουν οι ενδιαφερόμενοι τη χρηματοδότηση, περνάει πολύ μεγάλη χρονική περίοδος. Αλλά το γεγονός ότι λειτουργούν κακά τα πράγματα σε τέτοιου είδους οργανισμούς, δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τον κινηματογράφο.Είναι ένα γενικότερο πρόβλημα, που έχουμε στην Ελλάδα σήμερα. Ελπίζω, σιγά σιγά, τα πράγματα θα αλλάξουν. Η περίφημη λέξη "εκσυγχρονισμός",που ακούμε εδώ και μια δεκαετία, είναι πολύ σημαντική λέξη. Θέλω να ελπίζω ότι, όντως, τα πράγματα θα οδηγηθούν σε έναν εκσυγχρονισμό.

- Πώς θα βλέπατε ένα σχήμα, που να μπορεί να στηρίζει τους νέους δημιουργούς;

- Νομίζω, πως είναι καλή η προσπάθεια που γίνεται στην Ιταλία, όπου δεν υπάρχει ένας κρατικός χρηματοδότης, αλλά δύο. Θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένας δεύτερος κρατικός οργανισμός που να χρηματοδοτεί, επίσης, ταινίες. Μάλιστα, θα ήταν πάρα πολύ σημαντικό αυτός ο οργανισμός, ή το Κέντρο Κινηματογράφου να έχει και αίθουσες.Θα μπορούσε, για παράδειγμα, ένα κονδύλι να δοθεί για να εξασφαλιστεί - είτε με τη μορφή αγοράς είτε με τη μορφή ενοικίασης - από το Κέντρο Κινηματογράφου μια κεντρική αίθουσα, λ. χ της Αθήνας, από την αρχή μέχρι το τέλος της σεζόν. Πάντως, είναι τρελό πράγμα να γίνονται ταινίες και μετά να προβάλλονται ελάχιστα. Δεν επιτελείται ο σκοπός για τον οποίο δούλεψαν οι δημιουργοί.

- Μέσα σε όλα τα προβλήματα, εκτός από την έλλειψη αιθουσών, κυρίαρχο εμπόδιο αποτελεί και ο αγώνας για την εξασφάλιση διανομέα. Βλέπετε λύση απέναντι σ' αυτό το πρόβλημα;

- Ενας τρόπος για να λυθεί είναι το Κέντρο Κινηματογράφου να αποκτήσει

ανεξάρτητη εταιρία, που θα ασχολείται με τη διανομή ειδικά στην Ελλάδα.Επίσης, υπάρχουν δημοτικοί κινηματογράφοι, οι οποίοι θα μπορούσαν να προβάλλουν, συνεχώς, ελληνικές ταινίες. Να δοθούν κίνητρα στους διανομείς για να παίρνουν ταινίες. Και, φυσικά, να υπάρχει ένας έλεγχος και πίεση από τη μεριά των φορέων, ώστε οι ελληνικές ταινίες να μην παίζονται στο τέλος της περιόδου.Το γεγονός ότι δεν προβάλλονται οι ταινίες λειτουργεί ενάντια στην προσπάθεια και την επιθυμία των δημιουργών να προσεγγίσουν το κοινό.

- Θεωρείτε ότι οι σύγχρονοι Ελληνες κινηματογραφιστές με τις ταινίες που "καταθέτουν" - ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά τους - αναζητούν αυτό το αντάμωμα με τον μέσο θεατή, που αποτελεί και το μεγαλύτερο μέρος του κινηματογραφόφιλου κοινού;

- Πρέπει να πούμε πρώτα, πως οι ελληνικές ταινίες χρειάζεται να πλησιάσουν περισσότερο το κοινό.Μπορώ να μιλήσω κυρίως για μένα και θα πω, ότι δεν ενδιαφέρομαι καθόλου για έναν εμπορικό κινηματογράφο των συνταγών. Αλλά δε με ενδιαφέρει ούτε ένας κινηματογράφος κλειστός, ξεκομμένος από την εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα.Βλέπω ότι πολλοί νέοι άνθρωποι επιστρέφουν σιγά σιγά σε καθημερινά απλά θέματα, που μπορούν να αγγίξουν το θεατή. Γίνεται προσπάθεια.

- Διαπιστώνετε, δηλαδή, ότι ο θεατής βρίσκεται μακριά από τους νέους Ελληνες δημιουργούς;

- Ο κόσμος έχει αρχίσει να επιστρέφει στον κινηματογράφο γενικότερα και στον ελληνικό κινηματογράφο ειδικότερα, αλλά παρ' όλα αυτά υπάρχει ακόμη μεγάλη καχυποψία απέναντι στις ελληνικές ταινίες. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την ποιότητα των ταινιών. Υπάρχουν ταινίες που είναι καλές. Εχει να κάνει και με τη γενικότερη προκατάληψη που υπάρχει. Δεν ξέρω γιατί, αλλά φτάσαμε να πιστεύουμε πως οτιδήποτε ελληνικό είναι και δεύτερο. Αυτό είναι λάθος.

- Πάντως,δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τον οικονομικό παράγοντα. Ενα εισιτήριο 1.700 δρχ.μπορεί να μην είναι ακριβό, όμως δεν μπορούν να το διαθέτουν όλοι...

- Θα μπορούσαν, λοιπόν, να παρθούν μια σειρά μέτρα, για να βοηθήσουμε τους νέους και όσους άλλους δυσκολεύονται. Νομίζω πως μια καλή αρχή θα ήταν να δημιουργηθούν κάρτες για μαθητές, για πολύτεκνες οικογένειες, για εργαζόμενους από την Εργατική Εστία κλπ. Αν η πολιτεία δώσει κίνητρα στους αιθουσάρχες πιστεύω ότι θα πετύχει.

- Πώς βλέπετε το μέλλον του Ελληνικού Κινηματογράφου;

- Δύσκολο, ενδιαφέρον και, ενώ πολλοί θα έλεγαν απαισιόδοξο, εγώ θα πω αισιόδοξο, παρ' όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν. Είναι πολύ ωραίο να βλέπει κανείς νέους ανθρώπους να ονειρεύονται και να ψάχνουν πράγματα, ενώ όλα τριγύρω τους μοιάζει να θέλουν να τους σταματήσουν.Και παρ' όλα αυτά να το κάνουν. Το να κάνει κανείς σήμερα μια ταινία είναι μια τρέλα, ένας παραλογισμός. Παρ' όλα αυτά γίνονται ταινίες και καλές ταινίες. Αρα, δεν έχουμε παρά να πιέσουμε τα πράγματα για να δοθούν περισσότερες δυνατότητες.

"Ενα παραμύθι για τις μέρες μας". Ετσι χαρακτηρίζει η Μαρία Ηλιού την ταινία της "Τρεις εποχές".Και σημειώνει, πως η ταινία αφηγείται, ουσιαστικά, μια πολύ απλή ιστορία, που περιγράφει "τα διλήμματα τριών κοριτσιών μπροστά σε ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό θέμα. Ενα οικολογικό σκάνδαλο με μολυσμένες μπογιές, που μετατρέπονται σε χρώματα για παιδιά. Παράλληλα, διηγείται και τα διλήμματα των γυναικών αυτών στην προσωπική τους ζωή, στον έρωτα. Είναι μια ταινία για τη δράση και την αδράνεια στις μέρες μας, μια ταινία για τον έρωτα και το φόβο.

- Πρόκειται για ρεαλιστική ταινία;

- Οχι, όχι. Μη φανταστείς μια ρεαλιστική ταινία κοινωνικής καταγγελίας, ή μια νατουραλιστική ταινία. Είναι ένα "παραμύθι". Ετσι έχει κινηματογραφηθεί, έτσι έχει φτιαχτεί. Εχει πάρα πολλά "δάνεια" από τα σύμβολα των παραμυθιών ο τρόπος που δουλέψαμε - το φως και το σκοτάδι - ο τρόπος που δουλέψαμε με τους ηθοποιούς. Σε μέρες φοβερής βίας και αγωνίας εγώ σκοπεύω να βγάλω τον άνθρωπο από εκεί.

- Πιστεύετε ότι έχουμε ανάγκη σήμερα από παραμύθια,για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε;

- Ναι, το πιστεύω. Σ' αυτή την τόσο δύσκολη εποχή που ζούμε, τα παραμύθια είναι πάρα πολύ χρήσιμα. Οχι, όμως, σαν ένας δρόμος φυγής. Αντίθετα, σαν δρόμος για να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα. Ενας δρόμος για να ανακαλύψουμε και πάλι τα πράγματα. Και αυτό όχι σε σύγκριση με το παρελθόν, αλλά μέσα από τη μαγεία των παραμυθιών, τη μαγεία τού να ανακαλύπτει κανείς πράγματα.

Η Μαρία Ηλιού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πάντοβα και Κινηματογράφο στη σχολή Σταυράκου και στην ιταλική σχολή "Ipotesi Cinema". Συνέχισε τις σπουδές στη Ρώμη, με υποτροφία του ιταλικού κράτους. Εκεί εργάστηκε σαν πρώτος βοηθός σκηνοθέτη σε ταινίες μεγάλου μήκους. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Οι "Τρεις Εποχές" είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της. Το 1987 έκανε τη"Συνάντηση", διάρκειας 30' και το 1991 "Παράθυρο στη θάλασσα" διάρκειας 60'.

Αννα ΑΝΑΝΙΑΔΟΥ