Εκθέσεις | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Εκθέσεις

Οι καθηγητές της Κεντρικής Επιτροπής Γενικών Εξετάσεων με τα θέματα των δυο εκθέσεων στις εξετάσεις έθεσαν δυο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα: Την παιδική εργασία και την τύχη της τρίτης ηλικίας στη σύγχρονη κοινωνία.

Οι σημερινοί μαθητές - και αυριανοί επιστήμονες - κλήθηκαν να ερμηνεύσουν την έξαρση της παιδικής εκμετάλλευσης και να προσδιορίσουν τη θέση των απομάχων της δουλιάς. Ταυτόχρονα, τους ζήτησαν να διατυπώσουν τις σκέψεις τους για τη θέση που πρέπει να έχει το παιδί στην κοινωνία, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους η πολιτεία οφείλει να βοηθήσει τους ηλικιωμένους "για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα προβλήματά τους και να έχουν μια ζωή "γεμάτη" και ενδιαφέρουσα".

Το πρόβλημα της παιδικής εργασίας περιορίστηκε στα παιδιά που εργάζονται στους δρόμους και στα κέντρα διασκέδασης - στα "παιδιά των δρόμων", όπως αποκαλούνται διεθνώς και υπολογίζονται σε 100 εκατομμύρια.

Ομως, εκτός απ' τα "παιδιά των δρόμων", υπάρχουν και τα παιδιά της φάμπρικας. Υπολογίζεται, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, ότι πάνω από 200 εκατομμύρια παιδιά, κάτω των 14 χρονών, εργάζονται περισσότερο από δέκα ώρες τη μέρα, σε όλο τον κόσμο. Και η εργασία πολλές φορές συνοδεύεται απ' την αγοραπωλησία των παιδιών. Ιδού δύο "συμβόλαια δουλείας" που δημοσιεύτηκαν στην "Ιντιπέντεντ": "Ο πατέρας πούλησε το παιδί του για πέντε χρόνια σε ένα κατασκευαστή χαλιών αντί 115 δολαρίων", έγραφε το ένα. Και το άλλο για έναν εφτάχρονο: "Το αγόρι σου τώρα ανήκει σε μένα. Πληροφορήστε τον (σ.σ. τον πατέρα) ότι οι ανάγκες του εργαστηρίου προηγούνται κάθε οικογενειακής υπόθεσης και θα πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί να για να με ευχαριστήσει".

Τα στοιχεία αυτά παραπέμπουν στον περασμένο αιώνα και τις φρικιαστικές συνθήκες εργασίας των παιδιών, που περιέγραψε με τόση δύναμη ο Ενγκελς στο περίφημο έργο του "Για την κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία". Το 57% των παιδιών - που δούλευαν μέχρι και δυο οχτάωρα - δεν άντεχαν και πέθαιναν.

Η κυρίαρχη τάξη για την άνοδό της χρησιμοποίησε τα συνθήματα για την ισότητα, την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Συνθήματα που τα αρνήθηκε αμέσως και δε δίστασε να κόψει τα βλαστάρια της ίδιας της ζωής: Τα παιδιά.

Σήμερα η ίδια κυρίαρχη τάξη έχει αντικαταστήσει τα πρώτα της συνθήματα με άλλα γλυκανάλατα. Οπως ανάπτυξη, ανταγωνισμός, σύγκλιση. Και στον όρο αγορά πρόσθεσε το επίθετο "ελεύθερη", εκπορνεύοντας το όνομα της μεγάλης θεάς που σε όλη την ιστορία αγωνίστηκε για να λυτρώσει τον άνθρωπο απ' την τυραννία και εκμετάλλευση - όπως ευφυώς σημείωσε απ' την ίδια στήλη ο Ασημάκης Γιαλαμάς, γράφοντας για την παιδική πορνεία (6.6.1996).

Ετσι, τα παιδιά εξακολουθούν να προσφέρονται θυσία στον Μολώχ του κέρδους. Ετσι, η τρίτη ηλικία περιθωριοποιείται και επιχειρείται η κατεδάφιση της μεγαλύτερης κατάκτησης αυτής της γενιάς στον εικοστό αιώνα: Της κοινωνικής ασφάλισης, που εξασφαλίζει την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.

Ο γράφων θυμάται με νοσταλγία εκείνο το όμορφο ποίημα απ' τα αναγνωστικά των μαθητικών του χρόνων που έλεγε: "Ο παππούς με τη μαγκούρα/ και με τ' άσπρα τα μαλλιά/ μου 'φερε μια σβέλτη σβούρα/ και με πήρε αγκαλιά". Πώς, όμως, ο σημερινός παππούς να κρατήσει στην αγκαλιά του τον εγγονό, όταν δεν μπορεί να του χαρίσει ούτε μια σβέλτη σβούρα; Τα επιδόματα αλληλεγγύης - τα διαβόητα ΕΚΑΣ - που του έδωσε ο σημερινός πρωθυπουργός ή το βοήθημα της μισής σύνταξης, που του έδωσε πέρσι ο εκλιπών Α. Παπανδρέου, αποτελούν βέβηλη πρόκληση για μια περήφανη γενιά.

Επίσης, ο γράφων είχε την τύχη - ή την ατυχία - να παρακολουθήσει από κοντά τους αγώνες των συνταξιούχων. Και θυμάται δυο στελέχη "μεγαλοσυνταξιούχους" - δε θα πει τώρα τα ονόματά τους - να λένε στις 31.3.1995, καθώς περίμεναν το βοήθημα της μισής σύνταξης: "Ο,τι κι αν δώσει, ας το δώσει με θεσμικό τρόπο, να το βρουν και τα εγγόνια μας". Κι όταν αργότερα άκουσαν τα μέτρα, αναρωτήθηκαν: "Μα είναι τόσο αδίστακτοι;".

Ναι, είναι τόσο αδίστακτοι. Γιατί είναι αδίστακτοι οι δείκτες που τόσο χαμογελαστά προφέρει κάθε φορά ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας.

Κι αν τα παιδιά έγραψαν συναισθηματικά, πώς - διάολε - να βρουν το νήμα σύνδεσης μεταξύ της δικής τους γενιάς και των παππούδων τους μέσα σε ένα κλίμα πολιτικής έκπτωσης και πλήρους αναξιοπιστίας;

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ