Οι ψίθυροι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν αρχίσει να μεταβάλλονται σε κραυγές: Χτυπώντας το Ιράκ και τον ηγέτη του, Σαντάμ Χουσεϊν, λένε αναλυτές και διπλωμάτες, οι ΗΠΑ υπονομεύουν την ίδια τους τη στρατηγική στην περιοχή, εμφανίζονται να χάνουν ερείσματα, βλέπουν συμμαχίες τους να ξεθωριάζουν, και βαδίζουν σε μια μοναχική, επικίνδυνη και δαπανηρή πολιτική κατεύθυνση.

Το Ιράκ, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της άποψης, χρησίμευσε επί μακρόν στη μεταψυχροπολεμική (αν)ισορροπία ως "κυματοθραύστης" της απειλής του ισλαμισμού, εκφρασθείσας - και εκφραζόμενης - από το Ιράν. Ο Σαντάμ Χουσεϊν, πανίσχυρος άλλοτε σύμμαχος των ΗΠΑ και, παρά την ήττα του στον πόλεμο του Κόλπου, ακόμα, συγκριτικά, ισχυρός στρατιωτικά και με σημαντικούς συμπαθούντες στον αραβικό κόσμο, και επίσης σε θέση - κλειδί, σε σχέση με τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του Κόλπου, αποτέλεσε επίφοβο εχθρό για τους "αγιατολάδες" (στην πραγματικότητα, "κοσμικότατους" πολιτικούς) της Τεχεράνης, και απέτρεψε το Ιράν από το να ανατρέψει ευάλωτα καθεστώτα της περιοχής προς όφελός του. Ως "ελεγχόμενος" ηττημένος, παράλληλα, δεν ήταν σε θέση να απειλήσει ο ίδιος τις χώρες - παραγωγούς του μεσανατολικού "μαύρου χρυσού".

Αν αυτές οι διπλωματικές πηγές είναι επαρκώς ακριβείς, τότε οι τελευταίες αμερικανικές επιθέσεις εναντίον της Βαγδάτης εμπεριέχουν ένα σοβαρό κίνδυνο: Να αποδυναμώσουν τόσο τον Σαντάμ, ώστε να ανατραπεί από τη στρατιωτική του νομενκλατούρα, ή να χάσει την ελάχιστη εκείνη ισχύ (δοθείσης, πάντως, της "αλυσίδας", που του έχουν "περάσει" οι ΗΠΑ), που απαιτείται, για να εκπληρώσει το ρόλο, που, εκών - άκων, "ανέλαβε".

Πέραν του κινδύνου κατάρρευσης της αμερικανικής πολιτικής, την οποία χάραξε ο υπουργός Εξωτερικών του Μπους, Τζέιμς Μπέικερ, μετά τον πόλεμο του Κόλπου, και μάλιστα δι' ασήμαντον στρατηγικά αφορμή (αν εξαιρεθεί η "τακτική" της πολιτική αξία στην προεκλογική εκστρατεία του Κλίντον), προκύπτει ένα πρόσθετο πρόβλημα: Αυτό της αποσύνθεσης του - ήδη, εξ ορισμού, χαλαρού - πλέγματος των συμμάχων που οι ΗΠΑ είχαν συγκεντρώσει στον πόλεμο του Κόλπου. Με εξαίρεση τη Βρετανία και το Κουβέιτ, όλοι όσοι ενέχονται, αμέσως ή εμμέσως, στην υπόθεση, διαχωρίζουν σαφέστατα τη θέση τους από τις κινήσεις της Ουάσιγκτον στη σκακιέρα:

Η Τουρκία, η οποία αυτονομείται όσον αφορά την πολιτική που υιοθετεί έναντι των "κακών" της περιοχής (Ιράκ, Ιράν) και αναλαμβάνει πρωτοφανείς πρωτοβουλίες. Οι χώρες - παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), αλλά και οι προσφάτως συνταχθείσες με την πολιτική τους (Ιορδανία), που παλινωδούν όταν τους ζητείται να "αποδείξουν" τη στήριξή τους στην υπερατλαντική τους σύμμαχο. Η Γαλλία, η οποία αντιτάχθηκε στη μονομερή ανάληψη δράσης από την αμερικανική ηγεσία. Η Κίνα και η Ρωσία, μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που "άδειασαν" στα τέλη της περασμένης βδομάδας τις ΗΠΑ, ζητώντας - ανεπισήμως - την εφαρμογή της συμφωνίας "πετρέλαιο αντί τροφίμων". Οι Κούρδοι του Βορείου Ιράκ, οι οποίοι από πολλαπλώς χρήσιμοι σύμμαχοι έγιναν "πρόβλημα" για τους Αμερικανούς, λόγω του εμφυλίου που τους οδήγησε να χωριστούν σε φιλο-Ιρανούς και φιλο-Ιρακινούς...

Οι αμερικανικές επιχειρήσεις κατά του Ιράκ, λοιπόν - οι οποίες, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, φαντάζει πολύ πιθανό να επαναληφθούν - αφήνουν, προς το παρόν, ένα μόνο "νικητή": τον Σαντάμ. Με τον ρόλο του επανεπιβεβαιωμένο, τη συμμαχία εναντίον του υπό διάλυση, την αμερικανική ηγεσία δραματικά αβέβαιη, και την είσοδο του Ιράκ στη διεθνή πετρελαιαγορά απόλυτα βέβαιη, στο άμεσο ή το μεσοπρόθεσμο μέλλον, έχει όλη την άνεση να κοντρολάρει την αντιπολίτευση των Σιιτών, και να εδραιώσει ξανά τη θέση του στον αραβικό κόσμο. Εκτός, βέβαια, αν η νίκη του αποδειχθεί "Πύρρειος" και με ...ημερομηνία λήξεως, κάτι που θα σημάνει ανατροπή του εν μια νυκτί. Αλλά το αμερικανικό δίλημμα παραμένει: Ποιος θα τον αντικαταστήσει;

Μπ. Γ.