Κάθε φορά που οι προβολείς ανάβουν και οι κάμερες αρχίζουν να λειτουργούν, οι λογής υπεύθυνοι του αθλητισμού φορούν το βαθυστόχαστο προσωπείο τους. Σαν τον (κακό) ηθοποιό πάνω στο σανίδι επαναλαμβάνουν φράσεις που οι συμβουλάτορες τούς έχουν πει ότι είναι απαραίτητες για τη δημιουργία του προφίλ ενός ανθρώπου ο οποίος ενδιαφέρεται και αγαπάει το αντικείμενο. "Για να προοδεύσει ο αθλητισμός χρειάζεται υποδομή και επιστημονική υποστήριξη", αναμασάνε συνεχώς. Οταν όμως το σκοτάδι καλύψει τα στούντιο, φωτίζεται η υποκρισία τους.

Μερικά χιλιόμετρα από το Καλλιμάρμαρο Στάδιο βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ). Εκεί εκπαιδευτικό προσωπικό και φοιτητές "καταθέτουν" καθημερινά τα όνειρα, το μεράκι και την αγάπη τους για μια από τις βασικότερες ανθρώπινες δραστηριότητες. Στο ρόλο του... Μπούμπκα (ανεξάρτητα απ' την ειδικότητα) ο καθένας απ' αυτούς διεκδικεί το δικαίωμα στη γνώση, στην επαγγελματική αποκατάσταση έχοντας να υπερπηδήσει τεράστια εμπόδια. Μοχθούν ν' αποκτήσουν ό,τι το Σύνταγμα θεωρεί κοινωνικό αγαθό και υποχρέωση της πολιτείας. Την εκπαίδευση.

Ο "Ρ" βρέθηκε στη Δάφνη όπου στεγάζονται τα ΤΕΦΑΑ και σας μεταφέρει πίσω απ' τη βιτρίνα. Σε μια σκληρή πραγματικότητα που κινείται μεταξύ ντροπής και κατάντιας για τον αθλητισμό και τους κρατούντες. Την ίδια στιγμή που τα κλειστά γυμναστήρια σε Καλογρέζα, Πειραιά (χτισμένα με λεφτά των φορολογουμένων πολιτών) αποτελούν ουσιαστικά ιδιοκτησία κάποιων αθλητικών εταιριών, οι σπουδαστές των ΤΕΦΑΑ δεν έχουν κλειστή αίθουσα για αθλοπαιδιές (μπάσκετ, βόλεϊ, χαντμπολ). Επαφίενται λοιπόν στον καιρό. Οταν είναι καλός "σερβίρουν" την μπάλα, αλλιώς "μπλοκάρονται" σε θρανίο και θεωρία...

Το 1ο έτος, περίπου 500 φοιτητές, ταξιδεύει μεταξύ αμφιθεάτρου Φιλοσοφικής (θεωρία) και Καλογρέζας (πρακτική στο Κ3). Το 2ο και το 3ο, περίπου 1.400 φοιτητές, στοιβάζονται στη Δάφνη, οι προδιαγραφές της οποίας είναι για περίπου 200... Οσο για τους πτυχιούχους (περίπου 500) υποδυόμενοι τους Αθίγγανους γυρνάνε στις... τέσσερις γωνιές της Αττικής (Αγ. Κοσμά, Καισαριανή, Φάληρο, Παπάγου κλπ.) για να βρουν χώρους...

"Οι συνθήκες είναι απαράδεκτες. Αυτό το τμήμα πρέπει ν' αντιμετωπιστεί επιτέλους με άλλο τρόπο, αλλιώς σύντομα τ' αποτελέσματα θα είναι αρνητικά", μας λέει ο Γ. Γεωργιάδης, λέκτορας στα ΤΕΦΑΑ, προπονητής στίβου και πρόεδρος του Συλλόγου Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΣΔΕΕΠ), προσθέτοντας: "Οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται αλλά το μόνο που γίνεται είναι διαχείριση. Ετσι έρχεται η υποβάθμιση. Φτιάχνονται τεράστια γυμναστήρια, όπου τα κονδύλια είναι μεγαλύτερα αλλά και ανεξέλεγκτα. Οι άνθρωποι που τα κινούν έχουν περιορισμένο το αίσθημα ευθύνης στη διαχείριση δημοσίου χρήματος, μ' αποτέλεσμα σπατάλες προσωρινής απόδοσης. Το πρόβλημα με τα ΤΕΦΑΑ, την παιδεία εν γένει, είναι πως οι επενδύσεις δεν είναι εμφανείς. Το κάνει κάποιος σήμερα, το απολαμβάνει άλλος αργότερα. Ετσι περνάει σε δεύτερη μοίρα το πώς είναι ανταποδοτικές".

Στη συνέχεια μας μίλησε ο Κώστας Μπουντόλος, αναπληρωτής καθηγητής της αθλητικής βιομηχανικής και μέλος του ΔΣ στο ΣΔΕΕΠ: "Ο ρόλος των ΤΕΦΑΑ στον αθλητισμό είναι κυρίαρχος. Μπορεί να βγάλει προπονητές, γυμναστές, ερευνητές ακόμα και διοικητικά στελέχη. Μόνο τον αθλητή δεν μπορεί να βγάλει. Ο πόλεμος όμως είναι αδυσώπητος. Προσπαθούμε να κρατηθούμε με νύχια και με δόντια. Η κρίση ξεκίνησε από το 1993. Ο "πανεπιστημιακός" (σ.σ. τα εισαγωγικά δικά του) Φατούρος, που ανέλαβε υπουργός Παιδείας, δέχτηκε παρεμβάσεις από στελέχη της ΠΑΣΚΕ που είχαν φοιτήσει εδώ. Με διαφόρους τρόπους κατάφεραν να περάσουν μια δυσφημιστική άποψη του στιλ "εκεί τίποτα δε λειτουργεί" κλπ.

Αρχισαν λοιπόν οι πρώτες αποφάσεις - κυρώσεις για το τμήμα, που ήταν και αντισυνταγματικές. Δυστυχώς οι υπεύθυνοι ποτέ δε ρώτησαν τους άμεσα εμπλεκόμενους για να μάθουν την αλήθεια. Αυτό είχε τις παρενέργειές του. Το ίδιο συνεχίστηκε με τον Γ. Παπανδρέου. Η σημερινή ηγεσία αναγνωρίζει πως έγιναν λάθη σε βάρος μας, υπόσχεται ότι θα κοιτάξει να τα διορθώσει, επισημαίνοντας ότι φταίνε οι προηγούμενοι, λες και δεν είναι στο ίδιο κόμμα. Παρ' όλα αυτά οι παρεμβάσεις συνεχίζονται. Δεν ανανεώνεται, παράνομα, η θητεία λεκτόρων και επίκουρων καθηγητών, με αποτέλεσμα 12 συνάδελφοι να είναι ουσιαστικά εκτός τμήματος, π.χ., οι Τζιωρτζής, Παπαδημητρίου, Μπάγιος, Σατρατζέμης. Για να γίνει η ανανέωση ή ο διορισμός πρέπει να υπογραφεί από τον πρύτανη του πανεπιστημίου και στη συνέχεια η κυβέρνηση εντός 30 ημερών να κάνει έλεγχο νομιμότητας. Αυτή είναι η μοναδική δικαιοδοσία της. Ενώ λοιπόν δεν υπάρχει κανένα κώλυμα, απ' το Μάη δεν έχουν στείλει την απόφαση για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ)...

Η αναλογία διδασκόντων - διδασκομένων είναι τραγική. Για περίπου 3.000 φοιτητές υπάρχουν 170 καθηγητές. Οι 35 ανήκουν στο Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό (ΔΕΠ), άλλοι τόσοι στο Ειδικό Εκπαιδευτικό (ΕΕΠ) και 100 είναι καθηγητές σχολείων αποσπασμένοι εδώ για έναν χρόνο. Από αυτούς μόνιμη θέση στο τμήμα έχουν 23!. Τρεις καθηγητές από τους οποίους ο ένας είναι θεολόγος και ο άλλος κοινωνιολόγος (...), πέντε αναπληρωτές και 15 ΕΕΠ.

Χρήματα για τη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό της υλικοτεχνικής υποδομής δε δίνονται ώστε να γίνουν οι συνθήκες ανθρώπινες και να φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο μ' άλλες πανεπιστημιακές σχολές. Η ποσότητα των φοιτητών είναι τέτοια που δεν μπορούμε, με την υφιστάμενη κατάσταση, να τους εκπαιδεύσουμε σωστά. Από τους διδάσκοντες γίνονται υπεράνθρωπες και φιλότιμες προσπάθειες. Οταν όμως έχεις διπλάσιο ή τριπλάσιο αριθμό από τον προβλεπόμενο, δεν μπορεί να γίνει σωστή δουλιά.

Η επιστήμη μας είναι εφαρμοσμένη. Η πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες σπουδών με σύγχρονες εγκαταστάσεις και περισσότερο διδακτικό προσωπικό. Οι ανάγκες της κοινωνίας έχουν αυξηθεί, δεν μπορείς ν' ανταποκριθείς με γνώσεις που παρέχονταν πριν από χρόνια. Χρειάζεται εκσυγχρονισμός στα προγράμματα σπουδών. Το πανεπιστήμιο έχει 29 τμήματα. Τα ΤΕΦΑΑ είναι από τα πρώτα που κατέθεσαν πρόγραμμα μεταπτυχιακών. Εγκρίθηκε απ' τη Σύγκλητο, λειτούργησε για ένα εξάμηνο το '94 και από τότε μένει ανενεργό γιατί η κυβέρνηση δεν το περνάει απ' το ΦΕΚ. Στην αρχή έβαζαν οικονομικό θέμα για τα 16 εκατ. δρχ. που ζητούσαμε. Τους είπαμε πως δε θέλουμε δραχμή, αλλά πάλι δεν έγινε τίποτα...

Οταν σ' έναν κύκλο σπουδών δεν υπάρχει μεταπτυχιακό πρόγραμμα, δεν υπάρχει νέα γνώση η οποία θα μεταδοθεί και θα περάσει απ' το προπτυχιακό. Δηλαδή δεν υπάρχει συνεχής ανατροφοδότηση".

- Οι υπεύθυνοι υποστηρίζουν χρόνια τώρα πως δεν υπάρχουν χρήματα

- Αντί να κατασκευάσουν ένα γυμναστήριο 15.000 θέσεων που θα χρησιμοποιείται 1 - 2 φορές τη βδομάδα και θα κοστίσει 15 - 20 δισ. δρχ. μπορεί να φτιάξουν δύο οργανωμένα και σύγχρονα ΤΕΦΑΑ. Εκεί θα είναι καθημερινά και θα σπουδάζουν την επιστήμη περίπου 3.000 φοιτητές. Στην πρώτη περίπτωση απλά θα παρακολουθούν το αποτέλεσμα της προσπάθειας κάποιων παιχτών που ίσως δεν είναι καν Ελληνες.

Είναι ζήτημα φιλοσοφίας, πολιτικής βούλησης, επιλογής και όχι χρημάτων. Μπορείς να φτιάξεις 20 "μεγαλοπρεπή" γυμναστήρια, μπορείς και 200 λειτουργικά στα οποία θα γυμνάζονται αυτοί οι 15.000, αντί να κάθονται στην καρέκλα. Εκτός των άλλων έτσι διευρύνεις τη βάση απ' την οποία θα βγει η κορυφή. Στην κατάσταση που είμαστε χτυπάμε καμπανάκι. Δεν μπορεί να μιλάμε για Ολυμπιάδα το 2004 μ' αυτή την αντιμετώπιση του αθλητισμού από την εξουσία. Δηλαδή, επιφανειακά, για διαφήμιση και προπαγάνδα. Χωρίς υποδομή και ανθρώπους που μπορούν ν' αναλάβουν το βάρος.

Θέλουν να εφαρμόσουν τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης για ιδιωτικοποίηση της παιδείας, ξεκινώντας από το δικό μας τμήμα. Ο σκοπός τους θα επιτευχθεί πιο εύκολα αν μας έχουν δυσφημίσει. Αν πείσουν πως δεν παράγουμε τίποτα.

- Εσείς τα δέχεστε;

- Εδώ και περίπου 1 1/2 χρόνο έχουμε μια κηδεμονία στην προσπάθεια εξόδου απ' την κρίση, η οποία λειτουργεί ως ανάχωμα. Αυτοί που παράνομα έχουν εκλεγεί στη διοίκηση του τμήματος ή, για ν' ακριβολογώ, η δανεική διοίκηση δεν παίζει το ρόλο που υποτίθεται πως υπηρετεί. Τα όργανα, ΓΣ, τομείς κλπ. δε λειτουργούν. Δεν υπάρχουν αποφάσεις, υλοποίησή τους, διεκδίκηση και άλλα. Ο πρόεδρος, Ν. Συμεωνίδης (καθηγητής γεωλογίας), και ο αντιπρόεδρος, Ν. Κλαμαρής (καθηγητής νομικής), με την τακτική τους οδηγούν σε φθίνουσα πορεία το τμήμα. Ούτε καν διαχείριση δεν ασκούν ώστε τουλάχιστον να παραμείνει σταθερή.

Το πανεπιστήμιο πιστεύω πως μας θεωρεί "φτωχό συγγενή". Προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τον αθλητισμό. Πρόσφατα οργάνωσε εκδήλωση για τους Ολυμπιονίκες, κινείται όμως στη λογική των δημοσίων σχέσεων. Ενδεικτικά αναφέρω πως μας δίνει το μικρότερο ποσοστό για έρευνες. Μας έχουν αφήσει απ' έξω. Απαίτησή μας να ενσωματωθούμε ως τμήμα στην πανεπιστημιούπολη που είναι ο φυσικός μας χώρος. Επιτέλους να υπάρξει κάποια στιγμή η διατμηματική σχέση. Δηλαδή οι φοιτητές μας να μπουν στ' αμφιθέατρα και να παρακολουθήσουν ορισμένα μαθήματα από φιλοσοφία, παιδαγωγική, τεχνολογία, πληροφορική ώστε ν' αναβαθμιστούν περισσότερο οι σπουδές τους. Ετσι θεωρώ ότι θα βγουν πιο άξιοι επιστήμονες που θα στελεχώσουν τον κλάδο.

Ο αθλητισμός είναι μεγάλη υπόθεση. Καθοριστικό ρόλο πρέπει να παίξει ένας υπεύθυνος που θα 'χει πάρει τις γνώσεις μέσα από ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα φυσικής αγωγής και αθλητισμού, όχι ο οποιοσδήποτε. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, προσπαθούμε να καλύψουμε όλους τους παραγωγικούς τομείς. Δηλαδή να βγάλουμε ειδικούς που θα καλύπτουν από τη μικρότερη ως τη μεγαλύτερη ηλικία, όπου υπάρχουν διαβαθμίσεις, αυτό που λέμε μαζικό αθλητισμό. Πρωταθλητικό επίπεδο από ερασιτεχνικό σωματείο ως επαγγελματική ομάδα αλλά και άλλους χώρους, λ.χ., τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Μπορείς μάλιστα το πρόγραμμα των σπουδών να το αναβαθμίζεις ανά τριετία, ώστε να καλύπτει νέες ανάγκες που υπάρχουν στην κοινωνία. Είμαστε σε καλό επίπεδο το οποίο θα ήταν καλύτερο αν δεν υπήρχαν παρεμβάσεις. Υπάρχει όρεξη, μεράκι, πολύ καλό επιστημονικό προσωπικό. Αρκεί να μας επιτρέψουν να επιτελέσουμε το έργο για το οποίο είμαστε εδώ. Σ ένα ίδρυμα δημοσίου χαρακτήρα που θα τον υπερασπιστούμε.

Χωρίς την επιστημονική στήριξη δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στον αθλητισμό, ο εμπειρισμός δεν αρκεί πλέον. Οι υπεύθυνοι όμως δεν το έχουν βιώσει ακόμα. Οι περισσότερες ομοσπονδίες προτιμούν να στείλουν τους πρωταθλητές τους στη Ρώμη ή την Κολωνία για μετρήσεις που αξιολογούν τις ικανότητες, ξοδεύοντας 20 - 30 εκατ. δρχ. Το ίδιο ακριβώς μπορεί να γίνει στο τμήμα μας. Εχουμε αυτή τη στιγμή την κατάλληλη βασική υποδομή σε όργανα, μηχανήματα, προσωπικό, ώστε να καλύψουμε κάθε αξιολόγηση που θα ζητηθεί. Επίσης, μπορούμε, αφού παρακολουθούμε τα δεδομένα παγκοσμίως, να κάνουμε συγκρίσεις δίνοντας σωστές και χρήσιμες πληροφορίες, συμπεράσματα.

Υπάρχει τέτοιο παράδειγμα. Ενόψει του παγκόσμιου πρωταθλήματος είχαμε για περίπου 1 1/2 χρόνο μια άψογη συνεργασία με τον πρώην ομοσπονδιακό τεχνικό του βόλεϊ, Χιλμπέρτο Χερέρα. Ο Κουβανός προπονητής ήξερε πως για να πετύχει χρειαζόταν επιστημονική υποστήριξη. Θεωρώ ότι βάλαμε ένα λιθαράκι στην καλή παρουσία της ομάδας στο θεσμό (6η θέση). Η ομοσπονδία δε μας επέτρεψε να ολοκληρώσουμε το έργο μας. Στο πανευρωπαϊκό η Εθνική κατατάχτηκε έβδομη.

Πρέπει να επισημάνω ακόμα ότι δεν υπάρχει αξιοποίηση των πτυχιούχων, γι' αυτό και παρατηρείται μεγάλη ανεργία στον κλάδο. Ο χώρος είναι ξέφραγο αμπέλι, χωρίς θεσμική προστασία. Υπάρχει αθρόα εισαγωγή αλλοδαπών προπονητών (κυρίως) ή γυμναστών και οι ημεδαποί δε χρησιμοποιούνται. Αν εκλείψει η ανοργανωσιά και σταματήσουν όλοι να επαφίενται στις γνωριμίες και τις διασυνδέσεις για να αποκατασταθούν επαγγελματικά, αν επικρατήσει η αξιοκρατία, η πορεία του αθλητισμού θα γίνει καλύτερη.

Γ. ΚΑΝΤΖΙΛΙΕΡΗΣ