Η λεγόμενη "μεταπαπανδρεϊκή εποχή" ή "νέα εποχή" κατά Κ. Σημίτη έκανε το πρώτο της βήμα μαζί με το 1996 ζώντος του Α. Παπανδρέου. Τις μέρες που όλα κινούνταν στους ρυθμούς του "Ωνάσειου", κινήθηκαν οι διαδικασίες για την εκλογή από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ νέου πρωθυπουργού.

Στις 15 Γενάρη 1996 ο Α. Παπανδρέου,μετά από 60 μέρες "ωνασειολογίας", παρέδωσε τη σκυτάλη της αντιλαϊκής πολιτικής, υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του πρωθυπουργού, με επιστολή που παρέδωσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο Α. Τσοχατζόπουλος.Τρεις μέρες μετά, στις 18 Γενάρη 1996,συνέρχεται η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ για να εκλέξει νέο πρωθυπουργό. Ο Κ. Σημίτης εκλέγεται στη δεύτερη ψηφοφορία με 86 ψήφους βουλευτών, έναντι 75 ψήφων που πήρε ο Α. Τσοχατζόπουλος.Στην πρώτη ψηφοφορία πήραν από 53 ψήφους βουλευτών και οι δύο και 50 ψήφους ο Γερ. Αρσένης.

Η ειρωνεία της ιστορίας φέρνει το ΠΑΣΟΚ να μπαίνει τυπικά και ουσιαστικά στη "μεταπαπανδρεϊκή εποχή" την επομένη της κηδείας του Α. Παπανδρέου, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στην Εκάλη στις 23 Ιούνη και κηδεύτηκε στις 26. Στις 27 Ιούνη 1996 άρχισε το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ που αποτέλεσε από μια άποψη σύγκρουση των επιγόνων για τη μοιρασιά της εξουσίας.

Στα βασικά "ατού" του Κ. Σημίτη, που ο ίδιος τα εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο, η αποδοχή και υποστήριξη από τους οικονομικά ισχυρούς, τα αφεντικά των ΜΜΕ και από τους Δυτικούς ηγέτες και κυβερνήσεις. Εκμεταλλεύτηκε τη θέση του το μεσοδιάστημα ως πρωθυπουργού, για να εκβιάσει λύσεις υπέρ της "μοναρχίας" σε ΠΑΣΟΚ και κυβέρνηση, σε βάρος της "συλλογικής ηγεσίας" και των "διακριτών ρόλων" που επιδίωκαν οι αντίπαλοί του. Εμφανίστηκε ως ο μόνος που μπορεί να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στη νίκη στις επόμενες εκλογές, που τελικά δεν άργησαν καθόλου να έρθουν, και απείλησε με παραίτηση από την πρωθυπουργία αν δεν εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Οσον αφορά αυτό καθ' αυτό το Συνέδριο ήταν επεισοδιακό και με στιγμές μεγάλης έντασης ανάμεσα στις δύο βασικές αντιμαχόμενες ομάδες, η μια του Κ. Σημίτη και η άλλη του Α. Τσοχατζόπουλου. Οι διαδικασίες του Συνεδρίου μετατράπηκαν σε ένα πόλεμο μηχανισμών.Η ένταση που επικράτησε καμία σχέση δεν είχε με τα διαρκώς οξυνόμενα προβλήματα του λαού έξω από την αίθουσα του Ολυμπιακού Σταδίου. Είναι γεγονός ότι όλες οι μερίδες που κατά καιρούς εμφανίζονται στο ΠΑΣΟΚ, όπως και κατά το Συνέδριό του, δεν αμφισβητούν τη συντηρητική πολιτική που ακολουθείται.

Το Συνέδριο έβαλε τη σφραγίδα του στην προσαρμογή του ΠΑΣΟΚ ως σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στις νέες συνθήκες. Αποτέλεσε την επιβεβαίωση της νεοφιλελεύθερης στροφής του ΠΑΣΟΚ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από την επομένη του Συνεδρίου εμφανίζονταν απόλυτα ικανοποιημένοι για την επικράτηση Σημίτη οι βιομήχανοι, το εκδοτικό κατεστημένο και οι "σύμμαχοι".Ποικιλόμορφα εκδήλωναν το ενδιαφέρον τους για τη διατήρηση της ενότητας του ΠΑΣΟΚ. Με δεδομένο αυτό το κλίμα τα κυβερνητικά επιτελεία έπεσαν αμέσως με τα μούτρα στη δουλιά. Στηνεπεξεργασία των μέτρων της σκληρότερης λιτότητας κατ' εφαρμογή των επιταγών των Βρυξελλών και του ντόπιου κατεστημένου.Και άρχισε αμέσως η επεξεργασία των σχεδίων για την υφαρπαγή της λαϊκής ψήφου.

Το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ απέδειξε, εκτός των άλλων, περίτρανα ότι τα λαϊκά στρώματα της βάσης του δεν έχουν την παραμικρή δυνατότητα επηρεασμού της πολιτικής και στρατηγικής του κόμματος αυτού και της κυβέρνησής του.

Οι εργασίες και τα αποτελέσματα του Συνεδρίου επιβεβαίωσαν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η "νέα εποχή" ανοίγει διάπλατα τις πόρτες για την υλοποίηση της πιο σκληρής αντιλαϊκής πολιτικής.Στο Συνέδριο δεν "παίχτηκε" η πολιτική του ΠΑΣΟΚ και κατ' επέκταση της κυβέρνησης, εξάλλου τα "χαρτιά" που είχαν σχέση με αυτή, ήταν, με τη συναίνεση όλων των επιγόνων του Α. Παπανδρέου, από πριν σημαδεμένα. Αυτό που έκανε το Συνέδριο είναι να λειτουργήσει πρόσκαιρα, με τον αέρα της νίκης που έδωσε στην κυβέρνηση Σημίτη, σαν "πράσινο φως" για την επιβολή νέων αντιλαϊκών μέτρων.

Η "επόμενη μέρα" βρήκε τους εκπροσώπους της οικονομικής ολιγαρχίας να ανασαίνουν με ανακούφιση για τη νίκη του Κ. Σημίτη, καθώς και τις τελικές ομιλίες ενότητας και στήριξής του και να προσδοκούν με μεγαλύτερες αξιώσεις να τηρήσει τις δεσμεύσεις απέναντί τους.

Η λήξη των εργασιών του Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ επιβεβαίωσε ότι το ΠΑΣΟΚ εισήλθε στη "μεταπαπανδρεϊκή εποχή" ως βασικός εκφραστής της νεοσυντηρητικής πολιτικής και βασικός πυλώνας του δικομματικού συστήματος διακυβέρνησης.

Το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια εποχή άγριας επίθεσης στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων με τη στήριξη και των υπολοίπων "εκσυγχρονιστικών δυνάμεων" του δικομματισμού.

Η νίκη του Κ. Σημίτη στο Συνέδριο με την ανάδειξή του στη θέση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ολοκληρώθηκε και επισφραγίστηκε από τον έλεγχο της Κεντρικής Επιτροπής και των άλλων κομματικών οργάνων. Αμέσως μετά άρχισαν να δίνουν και να παίρνουν τα σενάρια περί πρόωρων εκλογών και ανασχηματισμό της κυβέρνησης.