Με τη δημοσίευση των προβληματισμών της ΚΕ του ΚΚΕ ανοίγει σήμερα επίσημα ο διάλογος για το σοσιαλισμό, έτσι όπως η ανθρωπότητα τον γνώρισε, τα επιτεύγματα και τις αδυναμίες του, τους παράγοντες που συντέλεσαν στην ανατροπή του. Στόχος αυτής της συζήτησης, που αφορά τους κομμουνιστές της χώρας μας, μα και όλης της Ευρώπης, καθώς και τους προοδευτικούς ανθρώπους, δεν είναι η αποδυνάμωση του σοσιαλισμού, αντίθετα η άντληση διδαγμάτων και η ισχυροποίηση της αναγκαιότητας της σοσιαλιστικής προοπτικής και της πάλης των εργαζομένων για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού. Για όλα τα παραπάνω ο "Ριζοσπάστης" συζήτησε με την Ελένη Μπέλου,μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, της Ιδεολογικής Επιτροπής του Κόμματος και της Ομάδας Δουλιάς της ΚΕ, που επί δύο χρόνια επεξεργάστηκε τα ντοκουμέντα. Η ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση έχει ως εξής:

Δεν αποτελεί

την τελευταία

κουβέντα

|εα1|1491- Δημοσιοποιείται σήμερα το κείμενο των προβληματισμών της ΚΕ για τους παράγοντες που καθόρισαν την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη. Γιατί ονομάστηκε το ντοκουμέντο "Προβληματισμοί" κι όχι "Θέσεις" της ΚΕ, όπως ονομάζονται συνήθως τα παρόμοια κείμενα; |τε|1490

- Το θέμα που τίθεται, η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη, είναι ακόμα πολύ "φρέσκο" για να θεωρήσει η ΚΕ ότι έχει πλήρως διαμορφωμένες "θέσεις". Το κείμενο της ΚΕ είναι προϊόν ουσιαστικών συζητήσεων σε αρκετές συνόδους της ΚΕ. Προηγήθηκε συλλογική επεξεργασία του θέματος από Ομάδα Δουλιάς της ΚΕ, πάνω από δύο χρόνια.Μελετήθηκαν προβληματισμοί και εκτιμήσεις μαρξιστών μελετητών από αυτές τις χώρες, άλλων Κομμουνιστικών Κομμάτων, που εκδόθηκαν από τη "Σύγχρονη Εποχή", δημοσιεύτηκαν στην ΚΟΜΕΠ, στο "Ριζοσπάστη". Αξιοποιήθηκε η κατ' αρχήν γνώμη των νομαρχιακών και άλλων στελεχών.

Παρ' όλα αυτά η ΚΕ δε θεωρεί ότι το κείμενο αποτελεί την προτελευταία της κουβέντα διατυπωμένη σε "θέσεις", προκειμένου να ολοκληρωθούν στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη.

Δε θεωρούμε ότι όλα τα ζητήματα μπορούν ν' απαντηθούν ολοκληρωμένα και οριστικά σ' αυτή την πρώτη οργανωμένη συζήτηση με ευθύνη της ΚΕ.

Υπάρχουν ζητήματα θεωρητικά, για τα οποία απαιτούνται περισσότερες μελέτες. Απαιτούνται περισσότερες πηγές για την πλήρη αποκάλυψη σημαντικών ιστορικών γεγονότων.

Ολα αυτά απαιτούν περισσότερο χρόνο, περισσότερη σε έκταση και βάθος ανταλλαγή απόψεων των κομμουνιστών σε διεθνές επίπεδο, ίσως και κάποια ιστορική απόσταση.

Αποτίμηση

της σοσιαλιστικής

προσφοράς

|εα1|1491- Τα προβλήματα που αναφέρατε μήπως αποδυναμώνουν την εσωτερική ενότητα του ντοκουμέντου; Το κείμενο έχει κατεύθυνση ή καταγράφει μόνο "προβληματισμούς" και γεγονότα; |τε|1490

- Το κείμενο έχει ισχυρή ιδεολογική - πολιτική κατεύθυνση. Είναι η επιβεβαίωση της επιστημονικής θεωρίας του σοσιαλισμού. Η ανάδειξη των νομοτελειών στην κίνηση της καπιταλιστικής και της σοσιαλιστικής κοινωνίας, της κάθε μιας χωριστά και στη διαπάλη μεταξύ τους ως αποφασιστικού παράγοντα για την οριστική νίκη του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, απέναντι στον καπιταλισμό - ιμπεριαλισμό. Απ' αυτή τη σκοπιά υπερασπίζεται το σοσιαλισμό με κριτήρια την αντικειμενικότητα και την ταξικότητα.

Χρησιμοποιεί την πράξη ως αλάνθαστο κριτήριο της αλήθειας, την πράξη από τη σκοπιά των συμφερόντων των πολλών, των ανθρώπων της εργασίας του χεριού και του πνεύματος.

Γι' αυτό γίνεται αποτίμηση της προσφοράς του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα με γνώμονα ποια ήταν η συμβολή του στην εξέλιξη της κοινωνίας, ώστε να "ανθρωπεύει ο άνθρωπος", να αρχίσει ν' απαλλάσσεται από την εκμετάλλευση.Με τα ίδια κριτήρια κρίνουμε τη σημερινή κατάσταση των λαών σ' αυτές τις χώρες. Εκτιμούμε τα δικαιώματα των εργαζομένων σήμερα σ' όλο το κόσμο, κάτω από την ανεξέλεγκτη επιθετικότητα του διεθνούς ιμπεριαλισμού, του αδηφάγου κινήτρου του μονοπωλιακού υπερκέρδους.

Απ' αυτή τη σκοπιά χαρακτηρίζουμε τις εξελίξεις ως αντεπανάσταση, κοινωνική, οικονομική και πολιτική οπισθοδρόμηση προς τον καπιταλισμό.

Πολλοί κατάντησαν

φορείς της

αντεπανάστασης

|εα1|1491- Ως προς τους παράγοντες της ανατροπής, μπορείτε να μας εκθέσετε επιγραμματικά την αφετηρία από την οποία ξεκινούν οι προβληματισμοί της ΚΕ; |τε|1490

- Αναδεικνύουμε ένα σύνολο παραγόντων, εσωτερικών και εξωτερικών, υποκειμενικών και αντικειμενικών, που οδήγησαν στην αντεπανάσταση. Σ' αυτή τη φάση δεν ξεχωρίζουμε έναν ως καθοριστικό. Αναδεικνύουμε την αλληλεπίδρασή τους. Εξετάζουμε τη διαμόρφωση, εξέλιξη του σοσιαλιστικού συστήματος με ιστορικότητα. Δεν αφαιρούμαστε από τις συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες που ξεκίνησε το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό στη συγκεκριμένη χώρα και στη συνέχεια στις άλλες χώρες της Ευρώπης, σε συνθήκες ανειρήνευτης και σκληρής αντιπαράθεσης με τον ιμπεριαλισμό.

Επιγραμματικά θα λέγαμε:

Σκύβοντας περισσότερο στη θεωρία και μεθοδολογία του μαρξισμού - λενινισμού, αναδεικνύουμε ότι:

Η σοσιαλιστική κοινωνία δεν είναι μια αυτοτελής κοινωνία ανάμεσα στον καπιταλισμό και στον κομμουνισμό.

Σαν κατώτερη βαθμίδα του κομμουνισμού, στην οποία πραγματοποιείται το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, έχει στοιχεία της παλιάς κοινωνίας και θέτει τις βάσεις διαμόρφωσης της καινούριας.

Η διαδικασία αυτή είναι πολύ πιο πολύπλοκη, αντιφατική, εσωτερικά και σε διεθνές επίπεδο, απ' ό,τι πιστέψαμε.

Η θεωρητική υποτίμηση των εσωτερικών αντιθέσεών της οδήγησε τον υποκειμενικό παράγοντα, το κόμμα, σε λαθεμένες θεωρητικές αντιλήψεις.Π. χ. για το βαθμό ωριμότητας του σοσιαλισμού, για το διεθνή συσχετισμό των δυνάμεων. Αδυνάτισε την ικανότητα υπεράσπισης του σοσιαλισμού, εσωτερικά και διεθνώς.Απωλέστηκε εξελικτικά ο πρωτοπόρος καθοδηγητικός ρόλος του κομμουνιστικού κόμματος ως κόμματος εξουσίας και πυρήνα του πολιτικού συστήματος. Διαβρώθηκε από την αστική ιδεολογία η ηγετική δύναμη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, το κομμουνιστικό κόμμα. Εχασε τα κομμουνιστικά, λενινιστικά χαρακτηριστικά του.

Η απόσπαση από τις μάζες και ο οπορτουνισμός - σε συνθήκες διαπάλης των δυο συστημάτων - μετέτρεψε τον ηγετικό πυρήνα του κόμματος σε φορέα της από τα πάνω οργάνωσης και εκδήλωσης της αντεπανάστασης, που εκδηλώθηκε με την "περεστρόικα".

Να πείσουμε για

τη σοσιαλιστική

αναγκαιότητα

|εα1|1491- Θίξατε ήδη ζητήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον ιδεολογικό αντίπαλο για να καλλιεργηθεί κλίμα λαθολογίας και αντικομμουνιστικής επίθεσης. Απασχολεί την ΚΕ κάτι τέτοιο; |τε|1490

- Δεν είμαστε εκτός πραγματικότητας. Ξέρουμε ότι την ολιγαρχία στον τόπο μας και διεθνώς την "πονάει" να υπάρχει το ΚΚΕ ως κόμμα που υπερασπίζεται την ταξική πάλη, για το σοσιαλισμό, για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ανατροπής του καπιταλισμού - ιμπεριαλισμού.

Κάνουμε αυτοκριτική και κριτική από τη σκοπιά της υπεράσπισης του σοσιαλισμού. Απορρίπτουμε κάθε "κριτική" που γίνεται από τη σκοπιά ωραιοποίησης του καπιταλισμού,που σε τελευταία ανάλυση ανοίγει παράθυρα στην υιοθέτηση αστικών και ρεφορμιστικών αντιλήψεων, αποδυναμώνει την υπόθεση του σοσιαλισμού. Απορρίπτουμε αυτού του είδους την κριτική που στοχεύει στο μηδενισμό και στη λαθολογία, που συνειδητά ή ασυνείδητα εξυπηρετεί τον ταξικό αντίπαλο.

Η ΚΕ μελετά τους παράγοντες που οδήγησαν στην αντεπανάσταση και την καπιταλιστική οπισθοδρόμηση, ακριβώς για να γίνει το Κόμμα πιο ικανό, πιο αποτελεσματικό στη σχέση του με τον εργάτη, τον εργαζόμενο επιστήμονα, τον εργαζόμενο αγρότη, τα μεσαία στρώματα της πόλης, τις δυνάμεις της νεολαίας, των γυναικών, των κινημάτων τους. Για να γίνει δική τους υπόθεση, θέληση και δράση ένα πιο ανθρώπινο, σοσιαλιστικό αύριο.

Για να βγει πιο ισχυρή η συνειδητοποίηση αυτής της αναγκαιότητας και της δυνατότητας για σοσιαλισμό στη χώρα μας, στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη. Να γίνει πιο στέρεη, πειστική, η αντίληψή μας για το σοσιαλισμό. Γι' αυτό δίνουμε στο τέταρτο μέρος του κειμένου ορισμένες βασικές σκέψεις για το σοσιαλισμό, που θα γίνουν πιο συγκεκριμένες με την επεξεργασία του νέου Προγράμματος του Κόμματος.

Να βγούμε

ιδεολογικά

και οργανωτικά

ισχυρότεροι

|εα1|1491- Ταυτόχρονα με τη δημοσιοποίηση ξεκινά και ο διάλογος για το θέμα. Τι μορφές και τι έκταση θα πάρει; |τε|1490

- Η εφημερίδα και το περιοδικό της ΚΕ, ο "Ριζοσπάστης" και η ΚΟΜΕΠ, θα καλύψουν το γραπτό δημόσιο διάλογο. Η Επιτροπή Διαλόγου ανακοινώνει τις προϋποθέσεις συμμετοχής.

Στόχος μας σ' αυτή την πρώτη φάση της συζήτησης είναι να συγκεντρωθούν οι προβληματισμοί γύρω από τους παράγοντες της ανατροπής. Να επικεντρωθούν στο βασικό πυρήνα του προβλήματος κι όχι σε μεμονωμένα γεγονότα κατά χώρα και κατά κόμμα.Στον πρόλογο του κειμένου δίνονται τα κριτήρια και η μεθοδολογία στη μελέτη του ζητήματος. Νομίζουμε σ' αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να κινηθεί ο διάλογος που, εκτός της οργανωμένης εσωκομματικής του μορφής, θα επεκταθεί και στους οπαδούς και φίλους του Κόμματος και ακόμη παραπέρα, με εργάτες, επιστήμονες, εργαζόμενους, με την ΚΝΕ και τους φίλους της.

Το κείμενο θα σταλεί επίσης σε άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα, σε μαρξιστές - μελετητές. Θα οργανωθεί ανάλογο Συμπόσιο στην Αθήνα. Αυτή η πρώτη φάση θα ολοκληρωθεί με την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη που θα γίνει το καλοκαίρι.

Η όλη δουλιά θα μας βοηθήσει και σε ζητήματα που θα επεξεργαστεί το Κόμμα στο 15ο Συνέδριό του.

Κλείνοντας θα λέγαμε ότι επιδιώκουμε:

Ν' αντλήσουμε διδάγματα που αφορούν το ίδιο το Κόμμα. Να μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε στην πράξη. Να βγει το Κόμμα πιο ισχυρό ιδεολογικά και οργανωτικά στη σχέση του με την εργατική τάξη, τους εργαζόμενους, τους νέους, στην αντίληψη και στην πάλη για το σοσιαλισμό.

Π. Ζ.