Ενας πακτωλός χρημάτων ρέει ήδη, ενώ ετοιμάζεται να ρεύσει κι άλλος προς το Αγιο Ορος. Ο σκοπός της χρηματοδότησης είναι η αναστήλωση των Μονών και η συντήρηση των κειμηλίων (εικόνες, χειρόγραφα, τοιχογραφίες). Μόλις προχτές και μια μέρα πριν την επίσκεψη του πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη, στο Αγιο Ορος, ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας, Χρήστος Πάχτας και ο υποδιοικητής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Παναγιώτης Γεννηματάς υπέγραψαν σύμβαση που αφορά στη χρηματοδότηση των Μονών Ξενοφώντα και Αγίου Παύλου και των σκητών του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και του Προφήτη Ηλία,στο πλαίσιο χρηματοδότησης 11 Μονών με 6,3 δισ.

Ο προϋπολογισμός για τα 4 μοναστήρια είναι 1,7 δισ.εκ των οποίων το 1,4 δισ. πληρώνεται από το χρηματοδοτικό μηχανισμό ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών). Θυμίζουμε ότι πρόσφατα ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτης, επισκέφτηκε το Αγιο Ορος και "μοίραζε" λεφτά για τον ίδιο σκοπό. Μέσα δε σε έναν συνολικό προϋπολογισμό που αγγίζει τα 50 δισ. για το Αγιο Ορος, ένα πρόγραμμα 10 δισ. χρηματοδοτεί ο μηχανισμός ΕΖΕΣ, κάποια έργα εντάσσονται στα πλαίσιο άλλων κοινοτικών προγραμμάτων και φυσικά προβλέπονται και εθνικοί πόροι. Στο μεταξύ προετοιμάζεται η υπογραφή σύμβασης, στο πλαίσιο του ΕΖΕΣ, για έργα στις Μονές Βατοπεδίου, Παντοκράτορος, Δοχειαρίου, Μεγίστης Λαύρας, Οσίου Γρηγορίου, Σίμωνος Πέτρας και τη σκήτη του Αγίου Ανδρέα.

Ηδη, όμως, έργο συντήρησης εικόνων και τοιχογραφιών σε Μονές εκτελεί το υπουργείο Πολιτισμού (π.χ. Μονή Ξενοφώντος για τον εορτασμό της Χιλιετηρίδας). Ωστόσο, από τα προγράμματα που αναφέρθηκαν και υπογράφτηκαν η συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ (Εφορεία, Διεύθυνση Συντήρησης, Διεύθυνση Αναστήλωσης) δεν προκύπτει από πουθενά.Μέχρι τώρα τουλάχιστον δεν έχει ζητηθεί ούτε η ιεράρχηση των αναγκών συντήρησης και αναστήλωσης ούτε βέβαια η εποπτεία, ως να μην πρόκειται για κομμάτια της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, για την προστασία των οποίων την ευθύνη φέρει το ΥΠΠΟ, σύμφωνα, πάντα, με τον Αρχαιολογικό Νόμο.

Πρέπει, βέβαια, να θυμίσουμε ότι η... αγιορείτικη τάση "αυτονόμησης" από τις αρμόδιες υπηρεσίες και αυτοδιαχείρισης των χρηματοδοτήσεων, δεν είναι καινούριο φαινόμενο, αλλά ίσως για πρώτη φορά συνεπικουρείται τόσο πρόδηλα από υπουργεία, όπως π.χ. το ΥΠΕΧΩΔΕ. Και δεν είναι τυχαίο. Εργα αντί τόσων δισεκατομμυρίων προκαλούν και το ανάλογο εργολαβικό ενδιαφέρον.Η μήπως αυτός είναι ο στόχος; Μήπως γι' αυτό αποφεύγεται η ιεράρχηση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και ο έλεγχος; Στο μεταξύ τα έργα στα αγιορείτικα μνημεία ετοιμάζονται να μπουν σε εργολαβικούς ρυθμούς ολοκλήρωσης και αυτό επιφυλάσσει κινδύνους για τα ίδια τα μνημεία, εφ' όσον δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι στις μελέτες των έργων και στην εκτέλεσή τους θα εμπλακούν με αποφασιστικό και εποπτικό ρόλο οι επιστήμονες του υπουργείου Πολιτισμού. Με άλλα λόγια δεν καθόλου βέβαιο αν στο Αγιο Ορος θα εφαρμοστεί ο Αρχαιολογικός Νόμος.

Επιπλέον, εκτός από τα σχεδιαζόμενα έργα συντήρησης και αναστήλωσης στήνεται ένα ολόκληρο εργολαβικό εργοτάξιο, που ανακατασκευάζει μόλους, ασφαλτώνει δρόμους, ανακαινίζει κελιά και τα εκσυγχρονίζει ως ξενοδοχειακές μονάδες, φτιάχνει μέχρι και ασανσέρ. Ούτε λίγο, ούτε πολύ το Αγιο Ορος μετατρέπεται σε μία ολόκληρη επιχείρηση.Και οι μοναχοί μεταλλάσσονται σε επιδέξιους και επιτήδειους "μάνατζερ", που χειρίζονται την πληροφορική, χρησιμοποιούν την κινητή τηλεφωνία, διαχειρίζονται δισεκατομμύρια, πληρώνουν εργολάβους και βρίσκονται σε απευθείας επικοινωνία με ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Ποια είναι η ανταποδοτικότητα για το ελληνικό κράτος; Οχι μόνο μηδενική, αλλά βγαίνει και χρεωμένο.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ