Προσφορά στην αλήθεια και τη λογοτεχνία

Δίλημμα σε ποιο από τα νέα βιβλία του Σωκράτη Καψάσκη να αναφερθούμε. Στο "Στοιχεία βιογραφίας ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ" (666 σελ.), ή στο "Μοναχικοί μαυροντυμένοι περιπατητές της Κέρκυρας ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ - ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ"(209 σελ.); Το δίλημμα οφείλεται στο ότι και τα δύο είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα, σημαντικότατα, και ανεπιφύλακτα συστήνουμε να τα διαβάσουν οι αναγνώστες μας, συνδυαστικά, καθώς το ένα συμπληρώνει το άλλο. Βιβλία όχι μόνο για μελετητές της λογοτεχνίας, αλλά που αξίζει να διαβαστούν πλατιά. Τα δύο βιβλία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις "τυπωθείτο",ταυτόχρονα ως"δίδυμα" (ορθώς κατά τη γνώμη της υποφαινομένης), αφού πρόκειται για μεγίστης ιστορικής, θεματολογικής και ειδολογικής "συγγένειας" μελέτες, που συμπίπτουν με τη διακοσιοστή επέτειο της γέννησης του Σολωμού και το ουσιαστικότερο: για μελέτες ενιαίας ιδεολογικής αφετηρίας, διαλεκτικής κριτικής αντίληψης, και υψηλού επιπέδου πνευματικού ήθους. Με κοινό, τολμηρότατο, αλλά και συνετό, με αίσθηση του μέτρου, κίνητρο: Την αλήθεια.Τη συστηματική, λεπτομερειακή, "μανική" θα λέγαμε, διερεύνηση της αλήθειας, αντλημένης από όλες τις γραπτές "πηγές" (γνωστές, παραγνωρισμένες, άγνωστες), στη συνέχεια τη μεθοδική, συγκριτική διασταύρωση, την εξαντλητική ανάλυση και σύνθεση όλων των στοιχείων και πτυχών της. Και τέλος, τη δίχως φόβο και πάθος, νηφάλια αποκάλυψή της, όσον αφορά το βίο, το έργο, τις ιδέες, την κοινωνική στάση, τη "συγγένεια" και διαφορετικότητα των δύο ποιητών μας, κατά τον 19ο αιώνα. Ποιητών που δε συναντήθηκαν ποτέ. Ποιητών, που αν και οι δύο κορυφαίοι, η ξενοκρατούμενη μετεπαναστατική Ελλάδα δεν τους "μύρανε" με την ίδια δόξα. Ο Σολωμός, δικαίως, ανακηρύχτηκε εθνικός ποιητής. Ο Κάλβος, αδίκως, όχι. Ο κόντες Σολωμός γνώρισε τη δημόσια αποδοχή, ακόμα και του αγγλόφιλου επτανησιακού κοινωνικού κατεστημένου, καθώς δεν "προκάλεσε" την αγγλοκρατία. Ο καρμπονάρος, ο ασυμβίβαστος επαναστάτης, κυνηγημένος χρόνια ανά την Ευρώπη, και ίσως γι' αυτό τόσο μοναχικός και στην Κέρκυρα, Κάλβος, δεν έτυχε κοινωνικής καταξίωσης, σχεδόν συκοφαντημένος δεν αξιώθηκε μια θέση στην Ιόνιο Ακαδημία, αναφορές στο έργο του και στο βίο του, ούτε καν να πεθάνει στην πατρίδα.

Ο Σ. Καψάσκης στο πρώτο βιβλίο διερευνά κριτικά όλες τις εποχές του σολωμικού βίου (Ζάκυνθος, Ιταλία, Κέρκυρα) και στο δεύτερο του Κάλβου, κυρίως, στην Κέρκυρα, κατορθώνοντας να θέσει και τους δυο ποιητές στο ανθρώπινο, ιδεολογικό, λογοτεχνικό βάθρο που δικαιούνται.

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ