Κάθε βδομάδα που η εταιρία "Ελληνικά Πετρέλαια" ανακοινώνει αυξομειώσεις στις τιμές των υγρών καυσίμων, το υπουργείο Ανάπτυξης - εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου - δίνει στη δημοσιότητα τις λεγόμενες "ενδεικτικές τιμές λιανικής πώλησης". Τις τιμές, δηλαδή, που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να αγοράζουν οι καταναλωτές τις βενζίνες και τα πετρέλαια στα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα βενζινάδικα. Ωστόσο, στην πράξη, οι καταναλωτές μόνο αυτές τις τιμές δε βρίσκουν, όταν απευθύνονται στα πρατήρια - βρίσκουν από λίγο έως πολύ υψηλότερες, ανάλογα με την περιοχή - και, όχι άδικα, πολλές φορές αγανακτούν και άλλοι απλώς απορούν.

Στην παγίδα της καλής κυβέρνησης και της πολιτικής της "ελεύθερης αγοράς" και των κακών πρατηριούχων που κερδοσκοπούν σε βάρος των καταναλωτών, που επιχειρεί εν γνώσει της να στήσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης με τις "ενδεικτικές τιμές λιανικής πώλησης" των υγρών καυσίμων κάθε βδομάδα, απαντάει με τον καλύτερο τρόπο η ίδια η πραγματικότητα. Τόσο για τα αποτελέσματα της "απελευθέρωσης" της αγοράς καυσίμων και το ρόλο των πολυεθνικών στη διαμόρφωση των τιμών, όσο και για το ότι οι πρατηριούχοι, που είναι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας της διακίνησης υγρών καυσίμων, καλούνται να βγάλουν το φίδι από την τρύπα κάθε φορά που η κυβέρνηση αποφασίζει να "αγριέψει" για να εμφανίσει συγκράτηση στις λιανικές τιμές των καυσίμων. Ουσιαστικά, οι εταιρίες πετρελαιοειδών μετά την "απελευθέρωση" απολαμβάνουν την πλήρη ασυδοσία, διαμορφώνοντας τις τιμές κατά τα συμφέροντά τους και μάλιστα με τις ευλογίες της κυβέρνησης, που όχι απλώς κρατάει για τον εαυτό της το ρόλο του παρατηρητή, αλλά με τη στάση που διατηρεί πρακτικά καλύπτει τις εταιρίες, "χτυπώντας το σαμάρι, όταν φταίει ο γάιδαρος".

Οσο παράλογο κι αν ακούγεται, οι "ενδεικτικές τιμές" που δίνει στη δημοσιότητα το υπουργείο Ανάπτυξης κάθε Τετάρτη - βάσει, υποτίθεται, των αναπροσαρμογών που ανακοινώνει η εταιρία "Ελληνικά Πετρέλαια" - είναι ακόμα και χαμηλότερες από εκείνες στις οποίες προμηθεύουν οι εταιρίες πετρελαιοειδών τα πρατήρια και, μάλιστα, γνωρίζοντας πολύ καλά πώς έχουν τα πράγματα. Και αυτό συμβαίνει κυρίως στις απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι εταιρίες λειτουργούν εντελώς ασύδοτα, αντιμετωπίζοντας τα πρατήρια σαν τσιφλίκια τους. Μάλιστα, κάνουν και γραπτές συστάσεις προς τους πρατηριούχους, σα να απευθύνονται σε υπαλλήλους τους, να... δείξουν εγκράτεια στη διαμόρφωση των λιανικών τιμών!

Τα παραπάνω προκύπτουν από επίσημα στοιχεία και συγκεκριμένες καταγγελίες του Συλλόγου Πρατηριούχων του Νομού Κέρκυρας, από τα οποία μάλιστα αποδεικνύεται ότι ενώ το υπουργείο Ανάπτυξης γνωρίζει την όλη κατάσταση απαξιεί μέχρι τώρα να την αντιμετωπίσει, αφήνοντας πρατηριούχους και καταναλωτές στο έλεος της ασυδοσίας των πολυεθνικών εταιριών πετρελαιοειδών.

Χαρακτηριστικά και προκλητικά μαζί - αλλά όχι και μεμονωμένα - είναι τα παρακάτω στοιχεία που έχει στα χέρια του ο "Ρ":

• Σύμφωνα με επίσημο τιμολόγιο παράδοσης καυσίμων σε πρατήριο της εταιρείας "Shell" στις 3 Οκτώβρη 1997, η τιμή προς τον πρατηριούχο της βενζίνης σούπερ ήταν 230,69 δρχ. το λίτρο με το ΦΠΑ και 215,37 δρχ. η τιμή της αμόλυβδης, τη στιγμή που το υπουργείο Ανάπτυξης έδινε ως ενδεικτική τιμή λιανικής πώλησης τις 230,90 δρχ. για τη σούπερ και 214,90 δρχ. το λίτρο. Δηλαδή, εάν οι πρατηριούχοι πωλούσαν στις τιμές αυτές, το "κέρδος" τους, από την πώληση της σούπερ, θα ανερχόταν σε 0,21 δραχμές το λίτρο, ενώ από την αμόλυβδη θα είχαν ζημιά!Με τιμολόγια της ίδιας μέρας, η BP πωλούσε 214,80 την αμόλυβδη και 230,425 τη σούπερ.
• Στις 25 Οκτώβρη του '97, δηλαδή, τρεις βδομάδες μετά, η "Shell" διέθετε στους πρατηριούχους τη βενζίνη σούπερ στις 230,389 δρχ. το λίτρο, ενώ η BP δύο μέρες μετά, στις 27 του μήνα, πωλούσε στους πρατηριούχους τη σούπερ στις 229,98 δρχ. Το υπουργείο Ανάπτυξης συνιστούσε ενδεικτική τιμή λιανικής πώλησης για τη βδομάδα από 23 μέχρι τις 29 του μήνα τις 230,20 δρχ. το λίτρο.
• Δυο βδομάδες αργότερα, στις 6 Νοέμβρη, η τιμή κόστους της βενζίνης σούπερ για τον πρατηριούχο της BP ήταν 228,8 δρχ. το λίτρο, ακριβώς όσο συνιστούσε με έγγραφό του το υπουργείο στους πρατηριούχους να πουλάνε στη λιανική! Δηλαδή, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι, από βδομάδα σε βδομάδα, το"κέρδος" των βενζινοπωλών συρρικνώνεται έως απαλείφεται εντελώς!

Στις 10 Οκτώβρη 1997, ο Σύλλογος έχει στείλει στο υπουργείο Ανάπτυξης εξώδικη δήλωση - πρόσκληση διαμαρτυρίας, με την οποία κατήγγειλε ότι, τη στιγμή που ο πρατηριούχος του νησιού αγόραζε τη σούπερ στις 230,454 και την αμόλυβδη προς 214,8072 δρχ. το λίτρο, το υπουργείο καθόριζε αντίστοιχες ενδεικτικές τιμές 230,90 και 214,90 δρχ., ζητώντας από το υπουργείο να παρέμβει. Η απάντηση του υπουργείου, είκοσι μέρες μετά, ήταν ότι "το θιγόμενο θέμα ερευνάται".

Ιδού, λοιπόν, ο τρόπος με τον οποίο ..."ερευνήθηκε" το θέμα και "ενήργησε" το υπουργείο Ανάπτυξης, όπως φαίνεται από πρόσφατα επίσημα τιμολόγια χονδρικής πώλησης των εταιριών προς τους πρατηριούχους:

• Στις 24 Ιούλη 1998 - δηλαδή πριν από δύο μήνες και ένα περίπου χρόνο μετά το εξώδικο προς το υπουργείο Ανάπτυξης - οι πρατηριούχοι αγόραζαν τη σούπερ από τη BP στις 229,038 δρχ. το λίτρο και την αμόλυβδη στις 213,745 δρχ. Στις 30 του μήνα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρίας "Ελληνικά Πετρέλαια", οι τιμές χονδρικής έπρεπε να μειωθούν κατά τρεις δραχμές. Αυτό, με βάση το παραπάνω τιμολόγιο, σημαίνει ότι η χονδρική θα μειωνόταν σε 226 και 210 δρχ. το λίτρο. Ελα, όμως, που το υπουργείο Ανάπτυξης καλούσε τους πρατηριούχους για το διάστημα από 30 Ιούλη μέχρι 6 Αυγούστου να διαθέτουν στη λιανική στις 221,70 τη σούπερ και 205,80 δρχ. την αμόλυβδη!
• Με άλλο τιμολόγιο, της BP, σε πρατηριούχο της Κέρκυρας, η αμόλυβδη στις 28 του προηγούμενου Αυγούστου παραδόθηκε έναντι 212,16 δρχ. το λίτρο και το υπουργείο Ανάπτυξης ενημέρωνε τους καταναλωτές της περιοχής ότι θα έπρεπε να αγοράζουν την αμόλυβδη την ημέρα αυτή προς... 206,50 δρχ. το λίτρο! Ενώ, στις 3 του Σεπτέμβρη - πριν από είκοσι μέρες περίπου - η ίδια εταιρία πωλούσε στα πρατήρια τη σούπερ προς 228,15 δρχ. το λίτρο και το υπουργείο συνιστούσε λιανική τιμή τις 223 δρχ.!

Τα παραπάνω εξωφρενικά συμβαίνουν στο καθεστώς της "ελεύθερης αγοράς". Και την ώρα που εμπαίζονται πρατηριούχοι και καταναλωτές, η κυβέρνηση κάνει τα στραβά μάτια στα πολυεθνικά, ολιγοπώλια κάνοντας, μάλιστα, λόγο, κατά καιρούς για "κακή λειτουργία του ανταγωνισμού" σε απομακρυσμένες περιοχές, "διαπιστώνοντας" ότι επικρατούν στα πρατήρια ίδιες τιμές. Στην ουσία, αποσιωπά το γεγονός ότι οι ίδιες οι εταιρίες είναι αυτές που πουλάνε στους πρατηριούχους σε τιμές με αμελητέες διαφορές, βάσει των οποίων προκύπτουν οι λιανικές εάν προστεθεί το νόμιμο κέρδος του πρατηριούχου.

Χαρακτηριστική του ρόλου των πολυεθνικών είναι η επιστολή της "Shell Hellas AE", με την οποία, ούτε λίγο - ούτε πολύ, κατηγορούσε προκλητικότατα τους πρατηριούχους για "παραβίαση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού" και διαμόρφωση ομοιόμορφων τιμών λιανικής. Τους ..."υπενθύμιζε", δε, ότι οι βενζινοπώλες ευθύνονται για την κατά καιρούς επιβολή ανώτατων τιμών λιανικής πώλησης από το υπουργείο Ανάπτυξης, που σκοπό έχει να "παραδειγματιστούν" - όπως αναφέρει - οι πρατηριούχοι και να συμπιέσουν τις τιμές. Καλούσε, μάλιστα, η πολυεθνική τους πρατηριούχους να δείξουν "σύνεση και αυτοσυγκράτηση", γιατί θα είναι οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι εάν "επανέλθει ο κρατικός παρεμβατισμός". Στην απάντησή του, ο Σύλλογος Βενζινοπωλών της Κέρκυρας ξεκαθάριζε ότι πολυεθνικές και πρατήρια δεν έχουν κοινό μέτωπο και συμφέροντα. Τόνιζε ότι ο κλάδος ήταν αντίθετος στην "απελευθέρωση" από την αρχή και κατήγγειλε: "Για ποιο ανταγωνισμό μιλάτε, όταν η διαφορά που προκύπτει από την πιο ακριβή έως την πιο φτηνή εταιρία είναι 1,8 δρχ. το λίτρο;".

Γίνεται, επομένως, σαφές το πώς και για ποιους λειτουργεί η "απελευθέρωση" της αγοράς καυσίμων και ότι σε κάθε περίπτωση τα θύματα αυτής της αγοράς είναι οι καταναλωτές και οι μικροί επαγγελματίες του κυκλώματος της διακίνησης υγρών καυσίμων.

Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ