Σε συνάντηση γονέων, μαθητών Δημοτικών Σχολείων της Νίκαιας με τον υφυπουργό Παιδείας, τον κ. Ανθόπουλο, του εξέθεσαν το έντονο πρόβλημα που προέκυψε από τις συμπτύξεις σχολικών τμημάτων. Εκεί, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, ο υφυπουργός είπε, ότι πρέπει να ευγνωμονούν το ΥΠΕΠΘ γιατί με τα πολυπληθή τμήματα που δημιουργεί, η εκπαίδευση θα γίνεται καλύτερα, επικαλούμενος μάλιστα και τη "σύγχρονη διεθνή παιδαγωγική αντίληψη", η οποία - όπως είπε - εκφράζεται από τις απόψεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Βέβαια όποιος σοβαρός άνθρωπος, που να έχει έστω ελάχιστη σχέση με την εκπαίδευση, ακούσει τέτοια χοντράδα, το πρώτο που θα κάνει είναι, να γελάσει, αν δεν εξοργιστεί.

Η Ελλάδα είναι, ίσως, από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης, που η αναλογία μαθητών ανά εκπαιδευτικό στην Προσχολική Αγωγή και το Δημοτικό Σχολείο ξεπερνά κατά πολύ στα αστικά κέντρα την αναλογία 25 μαθητές ανά 1 εκπαιδευτικό. Και λέμε στα αστικά κέντρα, γιατί συχνά το ΥΠΕΠΘ, για να παρουσιάσει την αναλογία αυτή μειωμένη, διαιρεί όλο το μαθητικό πληθυσμό της χώρας με το συνολικό αριθμό των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκαλύπτει έτσι το γεγονός ότι υπάρχουν - δυστυχώς - πάρα πολλά σχολεία μονοθέσια και διθέσια, όπου η αναλογία αυτή είναι κατά πολύ μικρότερη (1 προς 3, 1 προς 10) με αποτέλεσμα να πέφτει ο μέσος όρος περίπου στο 1 προς 22, πανελλαδικά. Βέβαια το υπουργείο Παιδείας ισχυρίζεται 1 προς 16!

Η αναλογία σε ευρωπαϊκές χώρες είναι, στην Ελβετία π. χ. 1 προς 14 (στη χειρότερη περίπτωση), ενώ ακόμα και στη Νορβηγία είναι θεσμοθετημένη η αναλογία 1 προς 12.

Διαβάζοντας τις φωτεινές πινακίδες και τα διαφημιστικά φυλλάδια των φροντιστηρίων, το πρώτο πράγμα που θα δούμε να προβάλλουν σαν θετικό τους, είναι τα "ολιγομελή τμήματα". Ξέρουν τι κάνουν. Εκμεταλλεύονται τη γενική παραδοχή ότι στην ποιότητα του μαθήματος επιδρά και ο αριθμός των μαθητών. Γιατί είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ένας εκπαιδευτικός, όταν βρίσκεται σε ένα τμήμα 10 - 20 παιδιών μπορεί να "αποδίδει" καλύτερα καθώς του δίνεται η δυνατότητα να ελέγχει τη μαθησιακή διαδικασία στο σύνολό της. Μπορεί να διαπιστώνει το βαθμό εγρήγορσης του μαθητή, τη διάθεσή του, το κατά πόσο εκτελεί σωστά τις εργασίες, να τον βοηθάει να ξεπερνάει τις μαθησιακές του δυσκολίες, να βρίσκει τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του και γενικά να διατηρεί στην τάξη ένα κλίμα θετικό στη μάθηση. Από την άλλη, του δίνεται η δυνατότητα καλύτερης γνωριμίας με τους μαθητές του, ιδιαίτερης προσέγγισής τους και εξειδικευμένης βοήθειας σε ορισμένες κατηγορίες. Για παράδειγμα, μέσα σε μια τάξη, είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν κάποιοι μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες που χρειάζονται ξεχωριστή αντιμετώπιση από το δάσκαλο. Ο αριθμός αυτών, σύμφωνα με παγκόσμιες έρευνες, ξεπερνά το 10% του μαθητικού πληθυσμού. Στις ΗΠΑ αλλά και σε χώρες της Ευρώπης που η εκπαίδευσηαναγκάστηκε να προσανατολιστεί στη σχολική ενσωμάτωση των παιδιών με ειδικές μαθησιακές ανάγκες, για κάθε παιδί που ενσωματώνεται σε σχολικό τμήμα γενικής εκπαίδευσης μειώθηκε ο αριθμός των μαθητών του τμήματος κατά 3 - 5 μαθητές, για ευνόητους λόγους. Και ρωτάμε τον κ. Ανθόπουλο: Αν ένας δάσκαλος σε μια τάξη 30 παιδιών, έχει έστω και 3 μαθητές με απλές μαθησιακές δυσκολίες (η πραγματικότητα λέει ότι είναι περισσότεροι), πώς θα μπορέσει να παρέμβει σ' αυτούς, ώστε να μπορούν να συμβαδίζουν με το μέσο επίπεδο της τάξης; Καταδικάζονται ή όχι μέσα σ' ένα πληθωρικό τμήμα, σε σχολική αποτυχία, οι μαθητές μετρίου επιπέδου και κάτω;

Πάντως κανόνα αποτελεί, παγκόσμια στην εκπαίδευση, η θέση ότι τα πληθωρικά τμήματα γεννούν μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Από ποια κοινωνικοοικονομικά στρώματα προέρχονται αυτοί οι μαθητές, δε χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να το καταλάβουμε. Το αίτημα που θα πρέπει να μπαίνει λοιπόν, από τους φορείς του κινήματος Παιδείας σήμερα είναι: Μείωση των μαθητών στην Α/θμια εκπαίδευση ώστε η αναλογία δασκάλων - μαθητών να γίνει: 1 προς 15 για την προσχολική αγωγή και τις 2 πρώτες τάξεις του Δημοτικού και 1 προς 20 για τις υπόλοιπες τάξεις.

Στην πρόσφατη συνάντηση γονέων - μαθητών και υφυπουργού Παιδείας, τέθηκε και ένα άλλο... "ισχυρό επιχείρημα" από τον δεύτερο για να πειστούν οι πρώτοι για την ορθότητα των επιλογών της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ. Ειπώθηκε λοιπόν ότι τα ιδιωτικά σχολεία έχουν πολυπληθή τμήματα, ωστόσο οι γονείς τα προτιμούν και τα πληρώνουν αδρά μάλιστα. Αρα εσείς - εννοούσε - πρέπει να είστε κι ευχαριστημένοι, γιατί και... πληθωρικά τμήματα έχετε και δεν πληρώνετε!!!

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία των ιδιωτικών σχολείων έχει πληθωρικά τμήματα (εξαίρεση βέβαια υπάρχει και την αποτελούν τα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία, στα οποία φοιτούν τα παιδιά της "ελίτ" και είναι απρόσιτα στους χαμηλόμισθους εργαζόμενους). Οπου λοιπόν συμβαίνει αυτό, γίνεται όχι από... παιδαγωγικό ενδιαφέρον των σχολαρχών αλλά από την απληστία τους, να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα, περιορίζοντας το κόστος. Δηλαδή, με λίγους εκπαιδευτικούς "εξυπηρετούν" πολλούς μαθητές. (Εκεί αποσκοπεί άλλωστε και το ΥΠΕΠΘ, άσχετα αν δεν το λέει).

Αλίμονο, όμως, αν το σχολείο αντιμετωπίζει τους γονείς ως πελάτες, από τους οποίους θα απομυζήσει κέρδη! Τι άλλο έπεται; Να ακριβοπληρώνουν οι γονείς ξανά και ξανά τα δημόσια σχολεία, όπως επιδιώκεται σήμερα;

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Η ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης είναι αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής, που οδηγεί σε τρομακτική υποβάθμιση το δημόσιο σχολείο. Η συγκριτική μελέτη της υλικοτεχνικής υποδομής είναι χαρακτηριστική απόδειξη. Υστερα, αν μιλούσαμε ιδιαίτερα για το Λύκειο, θα παρατηρούσαμε ότι η ενίσχυση των ιδιωτικών Λυκείων είναι άμεση συνέπεια των κυβερνητικών μέτρων, της ισχυροποίησης του ταξικού επιλεκτικού χαρακτήρα του.

Κατ' αρχήν, η "... προτίμηση των γονιών" στα ιδιωτικά σχολεία, πρέπει να ερμηνευτεί κοινωνικά - ταξικά. Και επομένως, σχετίζεται με κενά και ανάγκες του σημερινού εκπαιδευτικού και κοινωνικού συστήματος. Είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι πολλοί γονείς ακόμα και λαϊκών στρωμάτων στρέφονται σε ιδιωτικά σχολεία, εξαιτίας του διευρυμένου ωραρίου τους, αλλά κι επειδή (... είναι κοινό μυστικό άλλωστε) σ' αυτά, μαθητές με μαθησιακά προβλήματα, "περνάνε πιο εύκολα τις τάξεις";

Ετσι, χωρίς να θέλουμε να αναλύσουμε εδώ το φαινόμενο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, υπογραμμίζουμε πως εμείς, αντίθετα με την κυβέρνηση, δεν έχουμε σαν πρότυπό μας το ιδιωτικό σχολείο.

Ενα ακόμη επιχείρημα που επικαλέστηκε ο υφυπουργός Παιδείας, ήταν ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) είναι αυτό που, εκφράζοντας τις "σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις", συμβούλεψε την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ να προχωρήσει σε συμπτύξεις τμημάτων. Αν πράγματι αυτό είναι αλήθεια, τότε οι "σοφοί σύμβουλοι" του ΥΠΕΠΘ θα πρέπει να αλλάξουν επάγγελμα, γιατί φαίνεται ότι ελάχιστη σχέση έχουν με την εκπαιδευτική πραγματικότητα. Εκτός αν μας πείσουν, τεκμηριώνοντας επιστημονικά τη "θέση", ότι το σχολείο λειτουργεί καλύτερα σε τμήματα των 30 μαθητών.

Γιατί με τις επιστημονικές εξηγήσεις που έδωσε ο υφυπουργός, την "ημέρα του εκπαιδευτικού", θα γελούσε και το παρδαλό κατσίκι. Και όχι μόνο γελοίοι αλλά και εξοργιστικά προκλητικοί είναι οι ισχυρισμοί, ότι πρέπει να στριμώχνονται σε μία αίθουσα διδασκαλίας 35άρια τμήματα, γιατί η τάξη είναι"μόνο ο χώρος συλλογικής επεξεργασίας των γνώσεων". Λες και στους μαθητές των Σεπολίων που έκαναν κατάληψη γιατί δεν έχουν αίθουσες διδασκαλίας, περισσεύουν τα εργαστήρια, οι σχολικοί κήποι, τα προαύλια, οι βιβλιοθήκες και τα γυμναστήρια. Η μήπως για να γίνει συλλογική η εργασία στα σχολεία του Χολαργού, πρέπει να μειωθούν οι οργανικές θέσεις των δασκάλων;

Υπάρχει όμως και η περίπτωση, ο κ. Ανθόπουλος να λέει ψέματα καταλογίζοντας στο ΠΙ ευθύνες που δεν του αναλογούν. Σ' αυτή την περίπτωση θα έπρεπε - αν έχουν τη στοιχειώδη επιστημονική ευαισθησία και εντιμότητα - να καταγγείλουν τον υφυπουργό ως ανεύθυνο και ψεύτη.

Αμεσος στόχος των συμπτύξεων τμημάτων δεν είναι άλλος από τον περιορισμό των δαπανών για την εκπαίδευση. Η αγωνία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ, όπως άλλωστε και όλης της κυβέρνησης, είναι να μειωθούν οι διορισμοί των εκπαιδευτικών, να εξοικονομηθούν χρήματα από τον περιορισμό ανέγερσης σχολικών μονάδων καθώς και από τις λειτουργικές δαπάνες, με απώτερο στόχο το γενικότερο περιορισμό των κοινωνικών δαπανών που επιτάσσει η ΟΝΕ.

Ο υπουργός Παιδείας, μάλιστα, στην πρόσφατη συνέντευξή του ανακάλυψε εδώ "σπατάλη χρημάτων". Ωστε λοιπόν, σχολεία και δάσκαλοι έγιναν στην εποχή μας πολυτέλεια. Ετσι, η κυβέρνηση με τους συμπολιτευόμενούς της, καθημερινά μάς υπενθυμίζουν ότι το χρόνιο αίτημα του λαϊκού κινήματος για ίσες δυνατότητες στη μόρφωση και τη ζωή, καθώς και η ανάγκη της κοινωνίας για ένα νέο σύγχρονο σχολείο, που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των "κόσμων που έρχονται" και όχι "των κόσμων που φεύγουν", δε "χωράνε" μέσα στο γκρίζο για τους εργαζόμενους όραμα της ΟΝΕ.

Η εμπειρία δείχνει ότι η δυναμική αγωνιστική δράση του μαζικού κινήματος μπορεί να αποτρέψει τις αντιδραστικές αυτές κατευθύνσεις. Οπου οι Σύλλογοι Δασκάλων, οι ΕΛΜΕ, οι μαθητές, οι γονείς, οι εργαζόμενοι έκαναν συντονισμένη παρέμβαση από την αρχή της σχολικής χρονιάς, οι συμπτύξεις αποτράπηκαν. Αυτό το μέτωπο πρέπει να συνεχιστεί και να πάρει ευρύτερες διαστάσεις, όσο τα προβλήματα στην εκπαίδευση θα οξύνονται από τις επιλογές της κυβέρνησης. Είναι σίγουρο ότι το επόμενο διάστημα θα ξεσπάσουν νέοι αγώνες στο χώρο της παιδείας και όλοι οι εμπλεκόμενοι με την εκπαίδευση φορείς, με πρώτα τα σωματεία των εργαζόμενων, θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν το νέο, ευρωενωσιακής έμπνευσης, εκπαιδευτικό μεσαίωνα ενωμένοι και δυνατοί.

Τάσος ΤΟΚΑΣ

Ειδικός Δάσκαλος

Συνδικαλιστικό στέλεχος ΕΣΑΚ - ΔΕΕ