Ολο και δραματικότερες διαστάσεις προσλαμβάνει η οικονομική και κοινωνική κρίση στη γειτονική μας Βουλγαρία: Η συνεχιζόμενη βιομηχανική κατάρρευση, ο κατακερματισμός της άλλοτε υποδειγματικής αγροτικής οικονομίας, η αναποτελεσματικότητα του υπάρχοντος τραπεζικού και φορολογικού συστήματος, οι μαφιόζικες δομές, που κυριαρχούν στον κρατικό μηχανισμό, καθώς και η ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου της μεγάλης πλειοψηφίας του βουλγαρικού λαού, είναι μερικά μόνο από τα βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία συνθέτουν τη σημερινή εικόνα της πρώην αυτής σοσιαλιστικής χώρας.

Χρήματα για την πραγματοποίηση αναγκαίων παραγωγικών επενδύσεων δεν υπάρχουν, "παραπονούνται" γνωστοί Βούλγαροι επιχειρηματίες, οι οποίοι διακατέχονται από "αχαλίνωτο πάθος" για εξασφάλιση γρήγορου κέρδους... Βέβαια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, οι ξένοι επιχειρηματίες "δεν είναι καθόλου τρελοί", προκειμένου να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους στη "χαώδη" οικονομική κατάσταση της χώρας. Οσα χρήματα εισρέουν στη Βουλγαρία, προέρχονται κυρίως από τις εμπορικές σχέσεις, που διατηρεί με την Τουρκία, τις αραβικές χώρες και τη Ρωσία. Τα χρήματα αυτά, βασικά, επενδύονται στον τομέα του εμπορίου, σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και όπου αλλού διαπιστώνεται προοπτική για "εύκολο και γρήγορο κέρδος...".

Η μοναδική πίστωση, που αυτή τη στιγμή χορηγείται στη Βουλγαρία, είναι αυτή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και είναι ύψους 1,4 δισ. μάρκων. Η πίστωση, όμως, αυτή, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, δεν είναι τίποτα άλλο, "παρά μια σταγόνα, που πέφτει σε καιόμενο λίθο...". Βέβαιο, όμως, είναι ότι ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών θα εισρεύσει σε μαφιόζικα κρατικά κανάλια, αφού είναι γνωστό πως εδώ και πολλά χρόνια, μετά την ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος, ευαίσθητοι κρατικοί οικονομικοί τομείς ελέγχονται από τη βουλγαρική μαφία, η οποία έχει απλώσει παντού τα πλοκάμια της. Ενα άλλο σημαντικό τμήμα θα διατεθεί για αποπληρωμή κρατικών χρεών.

Στο μεταξύ, ασταμάτητα συνεχίζεται η ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων: Σήμερα, το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στη χώρα μόλις ανέρχεται στα 1.190 δολάρια και είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη, μετά την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, την Αλβανία και τη Μολδαβία. Ενόψει, λοιπόν, αυτής της φτώχειας, της εξαθλίωσης και της διαφθοράς, ο σημερινός υπουργός Εργασίας, Ιβάν Μέικοφ, αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι οι μισθοί των εργαζομένων στη Βουλγαρία, κατά τη διάρκεια του τελευταίων 7 - 8 χρόνων, μετά την ανατροπή δηλαδή του σοσιαλιστικού καθεστώτος, έχουν ραγδαία μειωθεί, ξεπερνώντας ακόμα και το 70%. Ετσι, με βάση τα ευρωπαϊκά κριτήρια, η μεγάλη πλειοψηφία του βουλγαρικού πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας και ανέχειας...

Ολα τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από τα αποτελέσματα των τελευταίων σχετικών δημοσκοπήσεων: Η εξασφάλιση των καθημερινών, στοιχειωδών μέσων διατροφής αποτελεί σήμερα το κύριο πρόβλημα εκατομμυρίων Βουλγάρων και των οικογενειών τους. Κι αυτό βέβαια, όχι γιατί η προσφορά προϊόντων είναι μικρή. Χρήματα, όμως, δεν έχει ο κόσμος για να τ' αποκτήσει. Η αγοραστική δύναμη των κατοίκων δεν αρκεί ούτε για την αγορά κι αυτής ακόμα της φημισμένης βουλγαρικής φέτας, η οποία για τους περισσότερους έχει καταντήσει είδος πολυτελείας. Πάνω από το ήμισυ του βουλγαρικού πληθυσμού δεν έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει τα απολύτως αναγκαία, ενώ μόνο το 3% αυτή τη στιγμή μπορεί ν' αγοράσει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα...

Στο μεταξύ, οι τιμές εξακολουθούν ν' αναρριχώνται στα ύψη... Ταυτόχρονα, έχουν ακριβύνει κατά 30% τα έξοδα θέρμανσης, γεγονός, που, ενόψει του χειμώνα, δημιουργεί επιπρόσθετες μεγάλες οικονομικές δυσκολίες για τα πλατιά φτωχά κοινωνικά στρώματα και ιδιαίτερα για τους συνταξιούχους, των οποίων οι συντάξεις βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.

Πού βρίσκονται, λοιπόν, οι κύριες αιτίες της δραματικής αυτής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, που κυριαρχεί εδώ και πολλά χρόνια στην πρώην αυτή σοσιαλιστική χώρα; Από το 1990 και μετά, συνεχίζεται αδιάκοπα η αποβιομηχάνιση της χώρας, ενώ οι πολύ λίγες μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν ακόμα εναπομείνει, κατά κανόνα, δε λειτουργούν καθόλου καλά. Κι όπως δε χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, είναι "γελοίο" να πιστεύει κανείς ότι με τις πολυάριθμες μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις, που έχουν ιδρυθεί, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια ικανοποιητική διέξοδος από την τεράστια οικονομική και κοινωνική κρίση.

Παράλληλα με την αποβιομηχάνιση, συνεχίζονται και οι καταστροφικές διαδικασίες στην άλλοτε υποδειγματική αγροτική οικονομία της Βουλγαρίας. Σ' αυτήν σήμερα, κυριαρχεί ο κατακερματισμός της γης, όπως ήταν πριν το 1944. Ταυτόχρονα, απουσιάζει ένα αποτελεσματικό τραπεζικό σύστημα κι ένας συστηματικός έλεγχος στον τομέα των επενδύσεων. Πριν απ' όλα, όμως, λείπει η αποφασιστική πολιτική θέληση, προκειμένου να συντριβούν οι μαφιόζικες δομές στο κράτος και την οικονομία.

Τι κάνει, λοιπόν, η σημερινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ιβάν Κοστόφ, προκειμένου ν' αντιμετωπίσει αποφασιστικά τον οικονομικό και κοινωνικό κατήφορο της Βουλγαρίας; Αυτή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, ικανοποιείται με την εξάρθρωση κάποιου μικρομαφιόζικου κυκλώματος και με άλλες επουσιώδεις δραστηριότητες, που κάθε άλλο παρά αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα τεράστια προβλήματα, τα οποία οξύνονται όλο και περισσότερο...

Για εκατοντάδες χιλιάδες τόνους βουλγαρικές ντομάτες, αγγούρια, καρπούζια κι άλλα φρούτα και λαχανικά αυτό το χρόνο, δεν υπήρχε πλέον καμιά αγορά. Παράλληλα με τις κεντρικές αγορές, οι οποίες λειτουργούν στη Βουλγαρία, οι αγρότες στις μεγάλες πόλεις χτίζουν τις δικές τους σε δρόμους και σταυροδρόμια, όπου πωλούν τα προϊόντα τους αυτά σε απίστευτα χαμηλές τιμές, που σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτουν ούτε τα έξοδα παραγωγής.

Το τεράστιο αυτό πρόβλημα, το οποίο έχει καταδικάσει σε πραγματική φτώχεια πάνω από ένα εκατομμύριο αγροτικές οικογένειες, σίγουρα δεν είναι κάτι που δημιουργήθηκε ξαφνικά... Η κύρια εξήγηση του τεράστιου αυτού οικονομικού προβλήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι, μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι αγορές εκεί έχουν κλείσει για τα καλά. Οι χώρες αυτές απορροφούσαν τον κύριο όγκο των υψηλής ποιότητας βουλγαρικών αγροτικών προϊόντων. Ακόμα και οι αραβικές χώρες, οι οποίες αποτελούσαν μεγάλες αγορές, σήμερα έχουν κυριολεκτικά λησμονήσει τα αγροτικά προϊόντα της Βουλγαρίας.

Γι' αυτό, πάρα πολλοί αγρότες, τρομερά απογοητευμένοι από την τραγική κατάσταση, στην οποία έχουν περιέλθει, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τους αγρούς τους, αφού τα εργοστάσια κονσερβοποιίας και οι αποθήκες εξακολουθούν να είναι κατάμεστες από τα αγροτικά προϊόντα του προηγούμενου χρόνου...

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ