Στο καθ' όλα αξιοσέβαστο ποσό των 5,4 τρισ. δραχμών ανέρχεται το ποσό της φορολογικής αφαίμαξης στην οποία υποβλήθηκε ο ελληνικός λαός την περίοδο εφαρμογής των "σταθεροποιητικών" προγραμμάτων λιτότητας για την περίοδο 1990 - 1999, με στόχο την... προσέγγιση της Ευρώπης. Για να είμαστε περισσότερο δίκαιοι, στο ποσό αυτό θα ανέλθουν οι απώλειες των λαϊκών στρωμάτων στο τέλος του 1999, το οποίο και διανύουμε.

Στο λεόντειο αυτό ποσό, που φρόντισαν να αποσπάσουν από τις τσέπες των φορολογούμενων λαϊκών στρωμάτων, συμπυκνώνονται όλα τα αντιλαϊκά φορολογικά μέτρα, τα οποία ελήφθησαν από τις κυβερνήσεις στη δεκαετία του '90. Και αποτελεί μέρος της "συνεισφοράς" των λαϊκών στρωμάτων, στο Μινώταυρο της λεγόμενης "δημοσιονομικής προσαρμογής" της ελληνικής οικονομίας, στα πλαίσια των Συνθηκών του Μάαστριχτ αρχικά και του Αμστερνταμ στη συνέχεια. Και λέμε ότι αποτελεί μέρος της "συνεισφοράς", γιατί πολύ μεγάλες, αστρονομικές απώλειες υπήρξαν για τα λαϊκά στρώματα και από τις εισοδηματικές πολιτικές λιτότητας, αλλά και από την εφαρμογή της συγκεκριμένης νομισματικής πολιτικής της "σκληρής" δραχμής, που είχε σαν συνέπεια τη διατήρηση των τραπεζικών επιτοκίων σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Ο υπολογισμός των απωλειών, ύψους 5,4 τρισ. δραχμών, που υπέστησαν τα λαϊκά στρώματα την περίοδο 1990-1999, στηρίχτηκε στη σχέση φορολογικών εσόδων (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), όπως αυτό εξελίχθηκε κατ' έτος, όλη τη δεκαετία του 1990. Οπως προκύπτει από τον πίνακα, η σχέση αυτή παρουσιάζει συνεχή αύξηση του αριθμητή (των φορολογικών εσόδων) ως προς το ΑΕΠ. Ετσι, από 20,5% που ήταν η φορολογική επιβάρυνση το 1990 (σε κάθε 100 δραχμές παραγόμενου εισοδήματος, το κράτος μέσω της φορολογίας αφαιρούσε τις 20,5 δραχμές), το 1993 η φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε στο 21,5%, για να ανέλθει στο 23,2% το 1997, ενώ το 1998 αγγίζει το ανώτατο σημείο του, καθώς φτάνει το 24,2% του ΑΕΠ. Και αυτό βέβαια είναι απόλυτα φυσικό, αφού τον προηγούμενο χρόνο η κυβέρνηση Σημίτη είχε κυριολεκτικά καταληφθεί από φοροεισπρακτική φρενίτιδα... Μόνο τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος το 1998, σε σχέση με το 1997 αυξήθηκαν κατά 27%! Συνολικά, την περίοδο 1990-1999, αναμένεται να εισπραχτούν φορολογικά έσοδα ύψους 57.859 δισ. δραχμών.

Οι απώλειες εισοδημάτων ύψους 5,4 τρισ. δραχμών στηρίζονται στην υπόθεση εργασίας, ότι αν η φορολογική επιβάρυνση παρέμενε σταθερή στα επίπεδα του 1990, στο 20,5% του ΑΕΠ δηλαδή, τότε τα συνολικά φορολογικά έσοδα που θα εισπράττονταν την περίοδο 1990-1999, θα ανέρχονταν σε 52.476 δισ. δραχμές. Μια τέτοια (υποθετική) εξέλιξη φαίνεται στη στήλη 3 του πίνακα.

Στη στήλη 4 (διαφορά της στήλης 1 από τη στήλη 3) φαίνεται η επιπλέον φορολογική επιβάρυνση των ετών 1991 - 1999, ως προς τα επίπεδα βάσης του 1990. Ετσι, η κατά 0,5% ως προς το ΑΕΠ αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης το 1991 ως προς το 1990 (από 20,5% στο 21% του ΑΕΠ) είχε σαν αποτέλεσμα να επιβληθούν επιπλέον φόροι 81 δισ. δραχμών, ποσό το οποίο ανήλθε σε 885 δισ. δραχμές το 1997 και σε 1.314 δισ. δραχμές(!) το 1998. Με τον τρόπο αυτό την περίοδο 1990 - 1999 προβλέπεται να "ξαφρίσουν" 5.383 δισ. δραχμές.

Το 65,5% του ποσού των 5,4 τρισ. δραχμών, που αντιστοιχεί σε 3.524 δισ. δραχμές, αφορά στην τριετία 1997 - 1999. Είναι ακριβώς η τριετία της φορολογικής λαίλαπας που εξαπέλυσε η κυβέρνηση Σημίτη κατά των πλατιών λαϊκών στρωμάτων. Ετσι, έγινε κατορθωτό το "μέγα επίτευγμα" της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος από 7,6% του ΑΕΠ το 1996 στο 2,2% το 1998, ενώ για το 1999 έχουν θέσει ως στόχο νέα μείωση στο 1,9% του ΑΕΠ.

Η φοροεπίθεση ξεκίνησε το 1997 και όχι το 1996, (Γενάρη του 1996 ο Σημίτης ανέλαβε πρωθυπουργός) επειδή το έτος αυτό "θυσιάστηκε", προκειμένου ο "εκσυγχρονισμός" να στερεωθεί πολιτικά. Ετσι, το καλοκαίρι του 1996 πραγματοποιήθηκε το κομματικό συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ενώ το Σεπτέμβρη του ίδιου έτους κηρύχτηκαν πρόωρες εκλογές. Αφού ξεκαθάρισαν το πολιτικό τοπίο, στη συνέχεια πέρασαν σε μία αχαλίνωτη επίθεση κατά των λαϊκών εισοδημάτων. Το επισημαίνουμε αυτό, γιατί, σήμερα, ενόψει των αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ - με τον Παπαντωνίου να υιοθετεί τη λογική τού "δώστα όλα" - φόρεσαν και πάλι την πρόβεια του "φίλου" και επιχειρούν να εξαπατήσουν και πάλι τους εργαζόμενους με διάφορα "φιλολαϊκά" πακέτα, ώστε να τους αποσπάσουν και πάλι την ψήφο.

Επίσης, η μικρή υποχώρηση των φορολογικών εσόδων το 1993, σε σχέση με το 1992 (από 21,9% σε 21,5% του ΑΕΠ) θα πρέπει να αποδοθεί στις εκλογές του έτους αυτού.

Τα, φορολογικής φύσης, μέτρα που πήραν κατά καιρούς οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ από το 1990 μέχρι και σήμερα, τα έχουν γευτεί στο πετσί τους οι εργαζόμενοι της χώρας και τα άλλα ασθενή οικονομικά στρώματα. Απλά, στο άρθρο αυτό θα επιδιώξουμε μια καταγραφή τους, ως προς τη βαρύτητα και τις επιπτώσεις του κάθε μέτρου στην "ελάφρυνση" της τσέπης των μισθωτών. Σαν πιο αποτελεσματικός μηχανισμός άντλησης νέων φορολογικών εσόδων, που χρησιμοποιήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις, θα πρέπει να ανακηρυχτεί ο μηχανισμός της μη τιμαριθμοποίησης των φορολογικών κλιμακίων.Από το 1992, που υιοθετήθηκε νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, μέχρι και σήμερα, τιμαριθμοποίηση έγινε όλο κι όλο μία φόρα, το 1998, και αυτή μόλις 5,5%, ενώ για την περίοδο 1993 - 1997 και για το 1999 που διανύουμε, έχουμε μία αύξηση του επίσημου πληθωρισμού μεγαλύτερη από 60%.Η μη ενσωμάτωση του πληθωρισμού στα φορολογικά κλιμάκια έχει σαν συνέπεια, η ονομαστική (όχι η πραγματική) άνοδος του εισοδήματος που αλλάζει κλιμάκιο, να φορολογείται με υψηλότερο συντελεστή. Πρόκειται για καθαρή κλοπή εισοδημάτων, η οποία όμως δεν είναι σε θέση να ποσοτικοποιηθεί. Οι αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες, το ΚΕΠΥΟ και η ΕΣΥΕ, που ασχολούνται με αυτά τα θέματα, κατόπιν κυβερνητικών υποδείξεων, τα συγκεκριμένα στοιχεία τα έχουν εξαφανίσει από την επικαιρότητα. Θα πρέπει όμως τα συγκεκριμένα ποσά της κλοπής να μετρούνται πλέον σε εκατοντάδες δισ. δραχμές.

Αλλοι παράγοντες που οδήγησαν σε αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης, είναι βέβαια τα "αντικειμενικά" κριτήρια φορολόγησης των μικρομεσαίων στρωμάτων (με την επιβολή ουσιαστικά κεφαλικού φόρου), η φορολογική εξομοίωση των ΟΕ και των ΕΕ με τις Ανώνυμες Εταιρίες (συντελεστής κερδών 35%), η πολύ μεγάλη αύξηση της έμμεσης φορολογίας το 1993 από τον τότε υπουργό Οικονομικών Στ. Μάνο (αύξηση των ειδικών φόρων και "μετάταξη" των συντελεστών ΦΠΑ από το 8% στο 18%), η περικοπές των φορολογικών δαπανών που εκπίπτουν από το εισόδημα καθώς και η μη τιμαριθμοποίηση των υφιστάμενων φορολογικών εκπτώσεων. Ετσι, το ανώτατο όριο έκπτωσης για ενοίκιο παραμένει στις 240.000 δρχ., ποσό που δε φτάνει σήμερα ούτε για νοίκι δύο μηνών... Το 1998 "σκαρφίστηκαν" την αλλαγή του τρόπου παρακράτησης του φόρου εισοδήματος, γεγονός που οδήγησε τις εισπράξεις της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων στα ύψη. Αλλες μικρότερες παρεμβάσεις είχαμε με τη μείωση της έκπτωσης φόρου εισοδήματος από το 5% στο 2,5%! (αδίστακτοι οι εκσυγχρονιστές, και από τον κάβουρα... ζουμί προσπαθούν να βγάλουν).

Τώρα, όσον αφορά στη λεγόμενη φορολόγηση των κινητών αξιών (ομόλογα μετοχές κλπ) η υπόθεση είναι κωμικοτραγική. Ο όποιος αστικός εκσυγχρονισμός επιχειρήθηκε στον τομέα αυτό (γιατί περί αυτού πρόκειται), εγκαταλείφθηκε στη μέση του δρόμου. Φορολόγησαν τα ρέπος το 1994 και το 1998 κατάργησαν τη φορολογία τους. Η περίφημη φορολόγηση των ομολόγων οδήγησε στη δημιουργία μιας βιομηχανίας μεταφοράς τους σε χώρες με τις οποίες έχει συναφθεί συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας (Αγγλία), με αποτέλεσμα να υπονομευτεί το μέτρο. Τώρα προετοιμάζονται να καταργήσουν τη φορολογία ομολόγων και επίσημα. Η φορολογία της Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας έχει αποβεί μέχρι σήμερα ζημιογόνα για το Δημόσιο... Οι μετοχές ουσιαστικά παραμένουν αφορολόγητες.

Τελευταία έχει αναπτυχθεί μια φιλολογία από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία η φορολογική πολιτική βαρύνει τις πλούσιες εισοδηματικά τάξεις, ενώ αντίθετα η φορολογική επιβάρυνση για τα μεσαία και φτωχά εισοδήματα είναι μικρή. Παρουσίασαν μάλιστα στοιχεία στη Βουλή, σύμφωνα με τα οποία 230.000 φορολογούμενοι, σε σύνολο 4.230.000, που δήλωσαν εισοδήματα μεγαλύτερα των 8 εκατ. δραχμών πλήρωσαν το 50% του συνολικού φόρου εισοδήματος. Αρα το συμπέρασμα προκύπτει από μόνο του. Στην Ελλάδα του "εκσυγχρονισμού", οι πλούσιοι φορολογούνται... Για να είμαστε βέβαια περισσότερο δίκαιοι, η πρωτοβουλία παρουσίασης τέτοιων επιχειρημάτων ανήκει στο Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), ο οποίος πριν από δύο χρόνια είχε παρουσιάσει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά... Με καθυστέρηση δύο χρόνων τις θέσεις του ΣΕΒ τις υιοθέτησαν και οι εκσυγχρονιστές.

Εδώ βέβαια ταιριάζει η παροιμία που λέει: "εκεί που μας χρωστούσανε μας πήραν και το βόδι".

Επειδή στη συγκεκριμένη φάση διαπραγματευόμαστε τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων (όχι των επιχειρήσεων), απλώς θα υπενθυμήσουμε δύο αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία, οι οποίες είχαν σαν αποτέλεσμα την απαλλαγή των μεγάλων εισοδημάτων - αν τα υπολογίσουμε διαχρονικά - από δεκάδες ή και εκατοντάδες δισ. δραχμές. Πρόκειται για τη μείωση του ανώτατου συντελεστή φορολόγησης του εισοδήματος φυσικών προσώπων από το 50% στο 40% (από το 1997 αυξήθηκε στο 45%, ενώ στα πλαίσια του "κοινωνικού διαλόγου" διαρρέουν και πάλι ότι θα το μειώσουν στο 40%). Σύμφωνα με το δεύτερο μέτρο, τα επιχειρηματικά κέρδη που φορολογούνται στην πηγή τους, απαλλάσσονται στη συνέχεια από κάθε είδους φορολογία. Αυτό απλά σημαίνει ότι αν κάποιος μέτοχος επιχείρησης αποκτήσει εισόδημα από μερίσματα ύψους 100 εκατ. δραχμών, το εισόδημα αυτό δε φορολογείται εφ' όσον έχει φορολογηθεί σαν επιχειρηματικό κέρδος. Τέτοια προκλητική φορολογική απαλλαγή δεν υπάρχει σήμερα σε καμία χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και τα δυο αυτά μέτρα εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση της ΝΔ το 1992 (υπουργός Οικονομικών Γ. Παλαιοκρασσάς). Κανείς όμως δε γνωρίζει πόσα "τσέπωσαν" οι μεγάλοι εισοδηματίες, από τις δύο αυτές ρυθμίσεις, μιας και οι στατιστικές υπηρεσίες είτε δεν έχουν επεξεργαστεί τέτοια στοιχεία, είτε έχουν επεξεργαστεί και δεν τα δημοσιεύουν. Οσο αφορά τώρα τη φορολόγηση των προσωπικών εισοδημάτων επιχειρηματιών, οι οποίοι εμφανίζονται και σαν υψηλόβαθμοι μισθωτοί στις επιχειρήσεις τους, αυτό ίσως και να τους συμφέρει. Οι μισθοί αυτοί εμφανίζονται στα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων, τα οποία αφαιρούνται από τα αντίστοιχα έσοδά τους και ως εκ τούτου οι επιχειρήσεις αυτές,εμφανίζοντας μειωμένα καθαρά κέρδη, πληρώνουν λιγότερο φόρο. Ας μην ξεχνάμε, τέλος, ότι το "βαρόμετρο" της φορολογικής επιβάρυνσης στην Ελλάδα παραμένει η έμμεση φορολογία και όχι η άμεση. Η μη αναλογική έμμεση φορολογία (σε άνισα εισοδήματα επιβάλλεται ίδιος φόρος) βαρύνει σχεδόν αποκλειστικά τα λαϊκά στρώματα, το εισόδημα των οποίων απορροφάται από την κατανάλωση, η οποία και υπερφορολογείται με ΦΠΑ 18% και άλλους επαχθείς ειδικούς φόρους.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ