Το χρηματιστήριο δε δημιουργεί νέο πλούτο | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το χρηματιστήριο δε δημιουργεί νέο πλούτο

Η "Καθημερινή" (14/3/1999) με τίτλο "Ο νέος πλούτος στην οικονομία" ανάμεσα στα άλλα αποφαίνεται: "Η δυναμική ανάπτυξη των επιχειρήσεων... σε συνδυασμό με την άνθηση της χρηματιστηριακής αγοράς δημιουργεί νέο πλούτο στην οικονομία. Τούτος ο νέος πλούτος με τη μορφή τεράστιων υπεραξιών που καταγράφονται μέσω της κίνησης των μετοχών ή της σταθερής, το τελευταίο διάστημα, ανόδου των τιμών των ομολογιών διαχέεται στην οικονομία". Οι διατυπώσεις αυτές δίνουν την αίσθηση ότι το χρηματιστήριο δημιουργεί νέα αξία και κατά συνέπεια δεν ισχύει ο νόμος της αξίας και η θεωρία, που διατύπωσε ο Κ. Μαρξ, της υπεραξίας. Αυτό είναι καθαρά μύθος. Η αξία και υπεραξία δημιουργούνται στην παραγωγική διαδικασία από τον εργάτη που εργάζεται σωματικά ή πνευματικά. Η υπεραξία είναι το κέρδος που αποσπά ο καπιταλιστής και το μοιράζεται με τον έμπορο που διακινεί το εμπόρευμα και τον τραπεζίτη που χρηματοδοτεί την παραγωγική δραστηριότητα. Το χρηματιστήριο, λοιπόν, δε δημιουργεί νέο πλούτο.

***

Τίθεται, όμως, το ερώτημα γιατί ανεβαίνουν οι τιμές στο χρηματιστήριο, που φαίνεται από την αύξηση του σχετικού δείκτη;

Κατ' αρχήν ο δείκτης ανεβαίνει πρώτα πρώτα γιατί αυξάνονται τα κέρδη των επιχειρήσεων που έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο. Υπολογίζεται ότι τα κέρδη των εταιριών αυτών αυξήθηκαν τον τελευταίο χρόνο κατά 40%. Πέρα απ' αυτό οι τιμές των μετοχών αυξάνουν, γιατί πέφτουν τα επιτόκια. Τα τελευταία χρόνια τα επιτόκια έχουν πέσει κατά 4 περίπου μονάδες. Κατά συνέπεια ο αποταμιευτής είναι αναγκασμένος να στραφεί στις μετοχές του χρηματιστηρίου που έχουν μεγαλύτερη απόδοση. Ο Κ. Μαρξ στην εποχή του έγραφε: "Το μέγεθος της αξίας των (μετοχών), δηλαδή η τρέχουσα τιμή του στο χρηματιστήριο, έχει κατ' ανάγκη την τάση να ανεβαίνει όταν πέφτει το επιτόκιο..." (Κεφ. τόμ. 3, σελ. 602, έκδ. "Σύγχρονη εποχή").

Και όταν δεν αυξάνουν όμως τα κέρδη και δεν πέφτουν τα επιτόκια γίνονται παιχνίδια στο χρηματιστήριο απ' τους λεγόμενους επενδυτές που διαθέτουν μεγάλα κεφάλαια και κερδίζουν τεράστια ποσά, από οποιονδήποτε πανικό, τυχαίο ή στημένο. Να τι έγραφε ο Κ. Μαρξ: "Επειδή η ιδιοκτησία υπάρχει εδώ με τη μορφή της μετοχής, η κίνησή της και η μεταβίβασή της, γίνεται καθαρό αποτέλεσμα του χρηματιστηριακού παιχνιδιού όπου τα μικρά ψάρια καταβροχθίζονται από τους καρχαρίες και τα πρόβατα απ' τους λύκους του χρηματιστηρίου" (ο.π. σελ. 555).

***

Αλλά υπάρχει και ένας άλλος μύθος: ότι αυτοί που παίζουν στο χρηματιστήριο είναι εκατοντάδες χιλιάδες. Η αλήθεια είναι ότι παρά τον καθημερινό βομβαρδισμό από τα μέσα δημοσιότητας, για κέρδη στο χρηματιστήριο, δεν ξεπερνούν τις μερικές δεκάδες χιλιάδες.

Τώρα όσον αφορά το συμπέρασμα της "Καθημερινής" ότι η οικονομία της χώρας προχωράει, ενώ η πολιτική υστερεί, πρέπει να είναι καθαρό ότι ούτε η οικονομία ούτε η πολιτική πάνε μπροστά.

Πώς είναι δυνατό να ακούμε ότι η οικονομία πάει μπροστά, όταν το δημόσιο χρέος, το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, η ανεργία βρίσκονται σε πάρα πολύ ψηλά επίπεδα και η θέση της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων χειροτερεύει καθημερινά; Πώς είναι δυνατό να ισχυριζόμαστε ότι η οικονομία πάει καλά όταν η αγροτική και βιομηχανική παραγωγή συρρικνώνεται, απόλυτα ή σχετικά; Με την κάποια βελτίωση του δείκτη του δημόσιου ελλείμματος και του πληθωρισμού δεν μπορούμε να λέμε ότι η οικονομία πάει καλά. Μόνο για καλή πορεία των κερδών και της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης στην περίπτωση αυτή μπορούμε να μιλάμε.

Κώστας ΚΑΠΠΟΣ