Μικρές επιχειρήσεις αυτοαπασχολουμένων ή με έναν εργαζόμενο είναι το 91,3% των εμπορικών επιχειρήσεων, ενώ το φορολογικό, τα πολυκαταστήματα και ζητήματα που άπτονται του ανταγωνισμού "καίνε" τους εμπόρους. Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρία BPR για τον Εμπορικό Σύλλογο της Θεσσαλονίκης σε αντιπροσωπευτικό δείγμα καταστημάτων της περιοχής που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο δεκατριών ειδών ευρείας κατανάλωσης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, ποσοστό 60,5% των επιχειρήσεων που εξετάστηκαν δεν απασχολούν κανέναν εργαζόμενο. Είναι, δηλαδή, εμπορικές επιχειρήσεις αυτοαπασχολούμενων, το 30,8% απασχολεί έναν εργαζόμενο, το 6,1% απασχολεί 2 - 4 εργαζόμενους. Μόλις σε ποσοστό 1,2% ανέρχονται οι εμπορικές επιχειρήσεις που απασχολούν 5 - 8 εργαζόμενους και σε 1,4% εκείνες με 9 εργαζόμενους και πάνω. Αποδεικνύεται, επομένως, και με δεδομένο ότι η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη χαρακτηριστική ως προς την εμπορική δραστηριότητα της χώρας συνολικά, ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαγαζιών ανήκουν σε αυτοαπασχολούμενους ή σε μικρέμπορους που δουλεύουν οι ίδιοι και απασχολούν το πολύ μέχρι 4 εργαζόμενους, ενώ και στα μισά περίπου (47,6%) από τα μαγαζιά αυτά εργάζεται και ένα ακόμη μέλος της οικογένειας τουλάχιστον.

Χαρακτηριστική του μεγέθους των εμπορικών επιχειρήσεων είναι η νομική τους μορφή όπως καταγράφτηκε από την έρευνα. Ειδικότερα, από το δείγμα των επιχειρήσεων που πήραν μέρος στην έρευνα το 84,1% είναι ατομικές επιχειρήσεις, το 13,9% είναι ΟΕ και μόνο ένα ποσοστό 2% είναι ΕΠΕ ή ΑΕ. Παράλληλα, το 85,4% των καταστημάτων λειτουργούν σε χώρους μέχρι 99 τετραγωνικά μέτρα, το υπόλοιπο 9% σε χώρους 100 - 200 τ.μ. και μόλις το 3,5% σε 201 - 300 τ.μ. και το 2,1% σε χώρους των 300 τετραγωνικών και πάνω.

Χαμηλές κρίνουν τις αποδοχές τους σε σχέση με το χρόνο της απασχόλησής τους οι περισσότεροι από τους εμπόρους που έλαβαν μέρος στην έρευνα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μόνο το 1,5% κάνει λόγο για υψηλές αποδοχές, ενώ το 64,7% τις χαρακτηρίζει χαμηλές και το 33,7% κανονικές.

Βαθμολογώντας έξι από τα καίρια προβλήματα του εμπορικού κόσμου ανάλογα με το βαθμό της σοβαρότητάς τους, οι έμποροι της Θεσσαλονίκης στη συντριπτική τους πλειοψηφία θέτουν πρώτης προτεραιότητας πρόβλημα το φορολογικό και στη συνέχεια τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τα πολυκαταστήματα. Αναλυτικά:

• Το 85,9% των ερωτηθέντων το απασχολεί πολύ το φορολογικό, το 11% λίγο και μόλις το 3,1% απάντησε πως το θέμα της φορολογίας δεν το απασχολεί καθόλου.
• Το 64,8% το προβληματίζει πολύ ο αθέμιτος ανταγωνισμός, το 21% λίγο και το 14,2% καθόλου.
• Το 60,2% των εμπόρων που ρωτήθηκαν απάντησε πως το απασχολούν πολύ τα πολυκαταστήματα, το 13,1% λίγο και το 26,8% καθόλου.
• Σχετικά με το υπαίθριο εμπόριο, για το 45,2% των ερωτηθέντων αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, το 13,4% το απασχολεί λίγο και το 41,3% καθόλου.
• Το ωράριο απασχολεί πολύ το 27,7% των εμπόρων που ρωτήθηκαν, το 24,6% λίγο και το 47,7% καθόλου. Εδώ, αξίζει να σημειωθεί ότι με μια πρώτη ματιά μπορεί κανείς να περίμενε ότι το ωράριο αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τον εμπορικό κόσμο. Ομως, είναι σημαντικό το γεγονός ότι παρ' όλες τις προσπάθειες των μεγαλοεπιχειρηματιών του εμπορίου να επιβάλουν τη λειτουργία των καταστημάτων όλο το εικοσιτετράωρο, οι εμπορικοί σύλλογοι εφαρμόζουν ανθρώπινο ωράριο λειτουργίας, το οποίο εξυπηρετεί τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορικού κόσμου.
• Τέλος, εντύπωση μπορεί να προκαλέσει και το αποτέλεσμα της έρευνας για το πόσο μεγάλο πρόβλημα θεωρούν οι έμποροι το χρηματοδοτικό. Οπως προέκυψε, το 54,7% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το θέμα αυτό δεν το απασχολεί καθόλου, το 21,3% λίγο και το 23,9% πολύ. Βέβαια, όμως, σημειώνεται και στην ίδια την έρευνα, πρέπει κανείς να λάβει υπόψη το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες η τραπεζική χρηματοδότηση προς το εμπόριο είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Οι εμπορικές επιχειρήσεις εξαναγκάστηκαν να "μάθουν" να βασίζονται είτε στα προσωπικά κεφάλαια των ιδιοκτητών τους, είτε στις πιστώσεις από τους προμηθευτές τους, είτε ακόμα και σε άλλες μορφές χρηματοδότησης ακόμη και παράνομες, όπως είναι η τοκογλυφία.

Η ουσία πάντως που προκύπτει από ολόκληρη την έρευνα είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μονάδων του ελληνικού εμπορίου αφορά μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, που όλο και περισσότερο στενάζουν κάτω από την πίεση που τους δημιουργεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός των πολυκαταστημάτων και των μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων, ενώ σε όλο και πιο χαμηλά επίπεδα κινούνται οι αποδοχές που απολαμβάνουν σε σχέση με το χρόνο απασχόλησής τους. Μια εικόνα που όσο προχωράνε οι διαδικασίες επικράτησης των πολυεθνικών στο χώρο το εμπορίου, θα χειροτερεύει όλο και πιο πολύ.

Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ