Νέα δεδομένα στο παρασκήνιο του πολύπαθου έργου του φυσικού αερίου δημιουργεί η πρόσφατη ανακοίνωση, μέσω επιστολής που στάλθηκε στη ΔΕΠΑ και μετά στον Τύπο, του υπουργού Ανάπτυξης Ευ. Βενιζέλου, ότι πρέπει να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί το γρηγορότερο δυνατό, ο εν εξελίξει διαγωνισμός για τα δίκτυα πόλης. Νέα δεδομένα, αφενός γιατί ο υπουργός Ανάπτυξης στα μέσα Ιούνη είχε δηλώσει σε συνέντευξη ότι "είναι πολύ πιθανό να ακυρωθεί ο διαγωνισμός στην περίπτωση που οι παρατηρήσεις - απαιτήσεις των υποψήφιων επενδυτών δημιουργούν πρόβλημα νομικής ασφάλειας", αλλά και γιατί η δημοσιοποίηση της απόφασης του υπουργού Ανάπτυξης ήρθε μία μέρα μετά από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ορισμένοι δήμαρχοι, οι οποίοι απαίτησαν την άμεση ακύρωση του διαγωνισμού και την ανάθεση του έργου σ' αυτούς.

Ωστόσο, μέσα από την επιστολή του υπουργού Ανάπτυξης προς τη διοίκηση της ΔΕΠΑ, ο πρώτος ξεκάθαρα επιχειρεί να απεμπλακεί από την υπόθεση, ρίχνοντας το... μπαλάκι της ευθύνης αποκλειστικά στη ΔΕΠΑ και στις ΕΔΑ, με το αιτιολογικό ότι ο εν εξελίξει διαγωνισμός έχει προκηρυχτεί από τις Εταιρείες Διανομής Αερίου και η συμμετοχή του δημοσίου σ' αυτόν με τη μορφή του εγγυητή, όπως ζητεί η ΔΕΠΑ, δεν είναι εφικτή διότι: "Η μετακίνηση από το πεδίο του εν εξελίξει διαγωνισμού στο πεδίο μίας τριμερούς σύμβασης με τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου θα μετέβαλε την ίδια τη φύση της σύμβασης και άρα το πλαίσιο του διαγωνισμού. Επιπλέον δε θα εμφανίζεται το Ελληνικό Δημόσιο πρόθυμο να αποδεχτεί παρατηρήσεις επί των τευχών δημοπράτησης που δεν αφορούν όρους, αλλά αυτή την ίδια τη νομική βάση του διαγωνισμού.Κάτι τέτοιο μπορεί να καθιστούσε ασφαλέστερα τα πράγματα για τις συμμετέχουσες εταιρίες ή κοινοπραξίες και θα μείωνε τον επενδυτικό κίνδυνο που καλούνται να αναλάβουν, αλλά δε θα ενίσχυε το κύρος του Δημοσίου ούτε το κύρος των ΕΔΑ και της ΔΕΠΑ ως οργανωτών του διαγωνισμού ή αντισυμβαλλομένων στις μελλοντικές συμβάσεις". Δηλαδή με απλά λόγια, ο υπουργός Ανάπτυξης, ενώ παραδέχεται ότι υπάρχει πρόβλημα στη νομική βάση του διαγωνισμού, εντούτοις σαν "Πόντιος Πιλάτος" δίνει την εντολή να συνεχιστεί ο διαγωνισμός, αλλά με την προϋπόθεση ότι αυτός δεν εμπλέκεται στην υπόθεση. Αυτό, αν μη την άλλο, είναι πρωτάκουστο, ο υπουργός Ανάπτυξης να "νίπτει τας χείρας τους" σε διαφαινόμενο σκάνδαλο που εμπίπτει στην αρμοδιότητά του!

Η ξαφνική δυναμική επανεμφάνιση του θέματος δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται καθόλου τυχαία, αφού είναι γνωστό, ότι όσο αργά προχωράει το έργο, τόσο πιο έντονα κινούνται στο παρασκήνιο τα διαπλεκόμενα συμφέροντα. Φέτος συμπληρώθηκαν 12 χρόνια από τη συμφωνία για την εισαγωγή του φυσικού αερίου, όμως αυτό το σημαντικό έργο για τη χώρα πέφτει από τη "Σκύλλα στη Χάρυβδη" των κερδοσκόπων, πάντα με την αγαστή συνεργασία των κυβερνήσεων, οι οποίες, πολλές φορές κλήθηκαν να παίξουν το ρόλο του διαιτητή στην εξισορρόπηση των ιδιωτικών συμφερόντων. Αυτή η ανάγκη της κυβέρνησης για την ισορροπία των συμφερόντων μιας χούφτας επιχειρηματιών είναι σίγουρο ότι θα μετατρέψει το έργο σε θρύλο που θα συνεχίσει να τον πληρώνει πανάκριβα ο ελληνικός λαός.

Από πέρυσι τον Απρίλη, που έχει ξεκινήσει ο διαγωνισμός για τη σύσταση των Εταιριών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ), δεν έχει γίνει κανένα βήμα προς την ολοκλήρωση του έργου. Αντίθετα μέρα με τη μέρα που περνάει διαπιστώνουμε ότι γίνονται σοβαρές σκανδαλώδεις εκπτώσεις στην κατασκευή του έργου, ενώ παραχωρούνται διευκολύνσεις που αντίκεινται στο νομικό πλαίσιο της χώρας.

Κάνοντας μία στροφή 180 μοιρών από τη θέση που είχε ανακοινώσει κατά τη συνέντευξη Τύπου στις 17 του περασμένου Ιούνη, ότι είναι πολύ πιθανό να ακυρώσει τον εν εξελίξει διαγωνισμό, επειδή ίσως υπάρχει πρόβλημα νομικής ασφάλειας, ο υπουργός Ανάπτυξης Ευ. Βενιζέλος, πριν δύο εβδομάδες έδωσε στη δημοσιότητα την επιστολή που είχε στείλει προς τη ΔΕΠΑ με την οποία την καλεί να συνεχίσει το διαγωνισμό. Την ίδια στιγμή άφηνε στα "κρύα του λουτρού" κάποιον ιδιώτη που είχε αποκλειστεί από το διαγωνισμό, του οποίου οι ελπίδες αναπτερώθηκαν όταν ο υπουργός είχε προλειάνει το έδαφος για την ακύρωση. Από ό,τι όμως διαφαίνεται, οι αντιδράσεις από το παρασκήνιο των "ριγμένων" θα είναι έντονες, ενώ φημολογείται ότι ήδη ξεκίνησαν μέσω τρίτων.

Στον αντίποδα της απόφασης του υπουργού Ανάπτυξης τίθενται ορισμένοι δήμαρχοι της χώρας που οι περιοχές τους εμπλέκονται στο έργο του φυσικού αερίου. Με συνέντευξη Τύπου κατήγγειλαν την κυβέρνηση για "αποικιοκρατικού χαρακτήρα συμβάσεις" (όντως έτσι είναι), ζητούσαν την άμεση ακύρωση του διαγωνισμού, την ανάληψη του έργου από τους ίδιους, ενώ προειδοποιούσαν τους υποψήφιους επενδυτές ότι δε θα τους επιτρέψουν να σκάψουν χαντάκια στις πόλεις τους. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι η εν λόγω συνέντευξη δόθηκε μία μέρα πριν τη δημοσιοποίηση της απόφασης του υπουργού Ανάπτυξης, ενώ κατά τη διάρκειά της πολλές φορές αναφέρθηκε από δημάρχους ότι "έχουμε πληροφορίες πως ο κ. Βενιζέλος αποφάσισε τη συνέχιση του διαγωνισμού".

Τα δύο αυτά περιστατικά δεν είναι άσχετα μεταξύ τους και εξηγούνται ως εξής: Οι δήμαρχοι ήξεραν ότι ο υπουργός Ανάπτυξης είχε αποφασίσει από τις 13 Ιούλη να συνεχιστεί ο διαγωνισμός και έδωσαν συνέντευξη για να τον προειδοποιήσουν ότι πρέπει να αλλάξει απόφαση. Πέτυχαν όμως ακριβώς το αντίθετο, αφού την αμέσως επόμενη μέρα ο Ευ. Βενιζέλος, έδωσε στις εφημερίδες την αλληλογραφία του με τη ΔΕΠΑ και πιο συγκεκριμένα, την επιστολή του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ προς τον υπουργό Ανάπτυξης, με την οποία ζητούσε μια σειρά διευκολύνσεις από την κυβέρνηση. Εδωσε επίσης και τη δική του επιστολή με την οποία δίνει εντολή προς τη ΔΕΠΑ να συνεχίσει το διαγωνισμό, αποδεχόμενος πλήρως τα αιτήματά της, εκτός του βασικού. Δηλαδή το να συμμετάσχει το ελληνικό δημόσιο ως μέτοχος στις ΕΠΑ προκειμένου να διασφαλίζονται τα συμφέροντα των υποψήφιων επενδυτών. Η κίνηση αυτή δεν έγκειται σε καμία περίπτωση στα πλαίσια της... διαφάνειας, αλλά στοχεύει αλλού. Πρόκειται για μια σαφή προειδοποίηση σε ένα μέρος των διαπλεκομένων, ότι η υπόθεση έχει λήξει, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και ένα είδους διασυρμού του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ.

Οσο και αν κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει το δίκιο των αρχόντων της ΤΑ, τόσο πάλι κανείς δεν μπορεί να αποδεχτεί ότι αυτή η κίνησή τους, είναι απόρροια της αγανάκτησής τους που έχει προκαλέσει η περιθωριοποίηση της ΤΑ από το έργο. Διότι τόσα χρόνια που το έργο είναι τελματωμένο, κανείς από όσους συμμετείχαν στη συνέντευξη δεν κινητοποιήθηκε. Η συγκεκριμένη κίνηση έχει άμεση συνάφεια με την αναπτέρωση των ελπίδων κάποιων επιχειρηματιών για τη συμμετοχή τους, έστω και την τελευταία στιγμή στο παιχνίδι των δικτύων πόλης.

Το μεγάλο όμως ερωτηματικό που προκύπτει, είναι η στάση του υπουργού Ανάπτυξης που, ως καθ' ύλην αρμόδιος, επιχειρεί να αποστασιοποιηθεί εντελώς από αυτό το μέγα ζήτημα, το οποίο στο κάτω - κάτω δεν αφορά μόνο κάποιους δήμους, αλλά τη χρήση του φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση και γενικότερα το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Και ενώ μέχρι πρότινος έκανε λόγο για ακύρωση του διαγωνισμού προκειμένου να πραγματοποιηθεί σε νέες διαφανείς βάσεις, (έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα είναι και το πλέον ορθό) σήμερα διακηρύττει ότι δεν είναι στην αρμοδιότητά του το θέμα, αλλά στις Εταιρίες Διανομής Αερίου και στη ΔΕΠΑ, μιας και αυτές διενήργησαν το διαγωνισμό! Μάλιστα εκείνα τα σημεία για τα οποία άφηνε αιχμές ότι δημιουργούν πρόβλημα νομικής ασφάλειας, σήμερα τα υιοθετεί πλήρως.

Το ότι ο συγκεκριμένος διαγωνισμός για τη σύσταση των Εταιριών Παροχής Αερίου πρέπει να ακυρωθεί είναι επιτακτική ανάγκη. Οχι γιατί το δήλωσαν και εν πολλοίς το τεκμηρίωσαν τις προάλλες κάποιοι δήμαρχοι, αλλά γιατί είναι διάτρητος και γιατί το έργο του φυσικού αερίου είναι εθνικής εμβέλειας και πρέπει να περάσει υπό τον έλεγχο της ΔΕΠΑ. Η ΔΕΠΑ είναι ο αρμόδιος δημόσιος φορέας για να καθορίσει το σχεδιασμό του έργου και την παροχή του αερίου.

Στο διαγωνισμό για τη σύσταση των τριών ΕΠΑ (Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας) "ζωηρό" ακόμα ενδιαφέρον επιδεικνύουν: για το Νομό Αττικής η γαλλική "Gas de France", για τη Θεσσαλονίκη η ιταλική "Italgas" και η σλοβακική SPP, ενώ για τη Θεσσαλία οι ιταλικές AEM και SEABO. Mε βάση της τελευταίες εξελίξεις τα τεύχη δημοπράτησης θα πρέπει να δοθούν τις πρώτες μέρες του Αυγούστου, ενώ οι δεσμευτικές προσφορές αναμένεται να κατατεθούν στο τέλος του Σεπτέμβρη.

Τώρα όμως πόσοι θα καταθέσουν δεσμευτικές προσφορές είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα, αφού η απεμπλοκή, όπως διαφαίνεται, του ελληνικού δημοσίου για την παροχή εγγυήσεων στους υποψήφιους επενδυτές, ίσως αποθαρρύνει κάποιους "επενδυτές", με αποτέλεσμα να αποσύρουν τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό. Επίσης θα εξαρτηθεί και από τη στάση των δημάρχων που εμπλέκονται στο έργο, οι οποίοι, αν πραγματοποιήσουν τις απειλές τους, για την παρεμπόδιση των επενδυτών (πράγμα πολύ πιθανό) τότε η υπόθεση θα μπλεχτεί σε τέτοιο βαθμό, που θα χρειαστεί πολλά χρόνια να ξεκαθαριστεί, αν ποτέ ξεκαθαριστεί. Ωστόσο, όποια και να είναι η εξέλιξη, το σίγουρο είναι η περιβόητη είσοδος του φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση, αποδεικνύεται αέρας... κοπανιστός.

Οι υποψήφιοι "επενδυτές" με τις απαιτήσεις τους αξιώνουν ουσιαστικά τη συμμετοχή τους στο έργο, χωρίς κανένα επενδυτικό ρίσκο, ενώ από τον αρχικό σχεδιασμό για τη δημιουργία δικτύου 2.700 χιλιομέτρων για την πρώτη πενταετία, σήμερα "δεσμεύονται" για την κατασκευή 1.700 χιλιομέτρων. Επίσης ζητούν τη διασφάλιση της τιμής του φυσικού αερίου, εξαίρεση των προσλήψεών τους από το Νόμο Πεπονή, αποζημιώσεις από το ελληνικό δημόσιο σε περιπτώσεις που κατ' αυτούς θα θίγονται τα συμφέροντά τους, αλλά και μια σειρά άλλες απαιτήσεις που μετατρέπουν τους όρους του διαγωνισμού σε "αποικιοκρατικούς" σε βάρος της χώρας μας. Αξίζει να σημειωθεί κάτι που είναι πανθομολογούμενο ότι οι υποψήφιοι επενδυτές δεν πίστευαν ποτέ ότι θα εξασφάλιζαν τέτοιους επικερδείς όρους που έχουν επιτύχει ως σήμερα, ενώ πιέζουν ακόμα περισσότερο για την ικανοποίηση και άλλων αιτημάτων. Σημειωτέον ότι, από τα 200 δισ. δραχμές που προβλέπονταν να επενδυθούν για τα δίκτυα, σήμερα μετά τις συνεχείς υποχωρήσεις της ΔΕΠΑ και των ΕΔΑ, το ποσό αυτό έχει πέσει στα 35 δισ. δραχμές περίπου, ενώ το 40% από αυτά είναι επιδοτούμενο. Ετσι γίνεται προφανές ότι οι υποψήφιοι επενδυτές, χωρίς καμία ουσιαστική συμμετοχή, γίνονται κάτοχοι "χρυσωρυχείων".

Πάντως, από τις διαφαινόμενες εξελίξεις προκύπτει ότι: αυτή τη στιγμή που η έκταση του έργου θα μειωθεί σχεδόν στο μισό, στην περίπτωση που προχωρήσει ο διαγωνισμός, φυσικό αέριο θα πάρουν ελάχιστες περιοχές και θα είναι αυτές που χαρακτηρίζονται ως περιοχές - "φιλέτο". Επίσης αυτό το σημαντικότατο έργο, θα συνεχίσει να γίνεται έρμαιο των διαπλεκομένων συμφερόντων, με την κυβέρνηση να το... παίζει "Πόντιος Πιλάτος" επιχειρώντας να απεμπλακεί από το θέμα και τη ΔΕΠΑ να σύρεται από τα ντόπια και ξένα συμφέροντα.

Η μόνη αποδεκτή και βιώσιμη λύση είναι η ανάληψη του όλου έργου από τη ΔΕΠΑ, που είναι και ο κατ' εξοχήν αρμόδιος δημόσιος φορέας φυσικού αερίου, σε συνεργασία με την ΤΑ. Κάθε άλλη επιδιωκόμενη "λύση" αποσκοπεί μόνο και μόνο στη μεγιστοποίηση των κερδών του μεγάλου κεφαλαίου, με δραματικές συνέπειες για τον ελληνικό λαό.

Σταμάτης ΖΗΣΙΜΟΥ