Ελληνικό γήπεδο: Βία - ποδόσφαιρο. Σημειώσατε 1. Για νιοστή φορά στην... αναμέτρηση αυτή ο φιλοξενούμενος (όπως έχει καταντήσει) δεν έχει καμιά ελπίδα. Αν λοιπόν κάποιος καλούνταν να προβλέψει το αποτέλεσμα, θα είχε ένα ακλόνητο στάνταρ και θα ποντάριζε τα λεφτά του - για να είμαστε στο πνεύμα της εποχής - εκ του ασφαλούς. Πώς θα μπορούσε να συμβεί άλλωστε κάτι διαφορετικό, αφού «κόλπο ήτανε στημένο, από το κατεστημένο».

Η ποδοσφαιρική σεζόν που διανύουμε ξεκίνησε με πολλές υποσχέσεις και δεκάρικους, από κάθε λογής «ταγό». Στόχος η δημιουργία εντυπώσεων και ο εξωραϊσμός της πραγματικότητας. Ωστε το νέο πλαίσιο, για μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου και αύξηση της κερδοφορίας των εκμεταλλευτών του, να παρουσιαστεί σαν ένα αναγκαίο βήμα για τη «σωτηρία» του αθλήματος από τα προβλήματά του. Εκ των περισσότερο προβαλλομένων, η βία.

Δε χρειάστηκαν παρά λίγες αγωνιστικές, για να αποδειχθούν «τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα». Τα φαινόμενα βίας, εντός και εκτός γηπέδων - με κοινά χαρακτηριστικά αλλά και διαφοροποιήσεις - η φιλοσοφία και ο τρόπος αντιμετώπισής τους, ξαναποδεικνύουν (κυρίως) δύο πράγματα. Αφ' ενός την παθογένεια του (εν γένει) συστήματος και αφ' ετέρου ότι αποτελούν πολλαπλά εκμεταλλεύσιμο γεγονός, άρα άκρως απαραίτητο για τους - κάθε λογής - εξουσιαστές.

Το κείμενο αυτό δε φιλοδοξεί να... ανακαλύψει την Αμερική. Τα περισσότερα είναι γνωστά στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ». Εντέχνως όμως κάποιοι τα ξεχνούν και αρκούνται σε βαρύγδουπα λόγια, βαθυστόχαστες αναφορές, κροκοδείλια δάκρυα και εκ των υστέρων φιλολογικές συζητήσεις. Κυρίως όμως τοποθετούνται ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Και αξιοποιούν τα γεγονότα, κατά το δοκούν.

Αφορμές, για τις σκέψεις που κατατίθενται σήμερα, υπάρχουν πολλές. Τα όσα έγιναν φέτος στο ΟΑΚΑ (Παναθηναϊκός - ΠΑΟΚ, Παναθηναϊκός - ΑΕΚ), στο «Καραϊσκάκης» (Ολυμπιακός - ΑΕΚ), στο «Αλκαζάρ» (Λάρισα - ΠΑΟΚ). Πέρυσι στο Περιστέρι, στη Λιβαδειά, στο ΟΑΚΑ, στο «Ιεράπετρα» κλπ., πρόπερσι στη Ν. Σμύρνη, στου Χαριλάου κλπ. Πριν από τρία χρόνια στη «Ριζούπολη», πριν από τέσσερα στη Ν. Φιλαδέλφεια..., πριν από πέντε... και πάει λέγοντας. Για μας αφορμή είναι και όσες μάχες ή «καταδρομικές» έγιναν, μακριά από τις κάμερες, στον όποιο σταθμό, στο τάδε λιμάνι, τη δείνα γειτονιά κλπ. Ενδεχομένως και περισσότερο εκεί, γιατί αγγίζουν πιο πολύ την ουσία του ζητήματος.

Θεωρούμε ότι - στο παρόν κείμενο - θα ήταν λάθος να σταθούμε σε κάποιο από τα γεγονότα. Οχι γιατί το καθένα δεν έχει τη σημασία ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Αλλά επειδή θα βλέπαμε το δέντρο και θα χάναμε το δάσος. «Στο ίδιο έργο θεατές» βρισκόμαστε σχεδόν κάθε Κυριακή ή Τετάρτη για πολλά χρόνια. Αν άλλαζαν ονόματα, ημερομηνίες και τοποθεσίες, τότε τα ρεπορτάζ του χτες θα ήταν επίκαιρα σήμερα ή αύριο. Γιατί εν γένει τα γεγονότα και ιδίως η νοοτροπία παραμένουν. «Ολα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν», εξυπηρετώντας άρρωστες καταστάσεις και ποικίλα συμφέροντα.

Λίγο μετά τη δημιουργία του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και με αύξηση γεωμετρικής προόδου, καθώς περνούν τα χρόνια, τα φαινόμενα οργανωμένης βίας, γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι του χώρου. Οι «κουστουμάτοι»... υπεράνω υποψίας (ηθικοί αυτουργοί) - για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους - δημιουργούν, συντηρούν και ελέγχουν «ιδιωτικούς στρατούς». Οι οποίοι κυριαρχούν και σε μεγάλο βαθμό ελέγχουν την πλειοψηφία των οργανωμένων. Που (νομίζουν πως) υπερασπίζονται «τα δίκαια της ομάδας», τα οποία... εντελώς τυχαία, έχουν ταυτιστεί με τα συμφέροντα του μεγαλοεπιχειρηματία προέδρου.

Από την πλευρά της η πολιτική εξουσία και οι μηχανισμοί της, εκμεταλλεύονται αυτή την κατάσταση. Βασική επιδίωξή τους η καλλιέργεια φόβου και οργής που οδηγεί στη δικαιολόγηση και παγίωση της αστυνομοκρατίας και του αυταρχισμού (η οποία στη συνέχεια επεκτείνεται και σε άλλους χώρους). Εντελώς... συμπτωματικά, λίγο μετά από νέα επεισόδια (που έγιναν, ξανά υπό την... ασφυκτική εξ αποστάσεως παρακολούθηση της Αστυνομίας) παίρνονται πρόσθετα μέτρα αυταρχισμού και μαζικής τρομοκρατίας.

«Η κοινωνία και η πολιτεία έχουν επιλέξει το χώρο του ποδοσφαίρου ως βαλβίδα ασφαλείας άλλων εκρήξεων που ανήκουν σε άλλους χώρους». Τα λόγια αυτά ειπώθηκαν, το 2003, από τον - τότε - αντιπρόεδρο στην ΠΑΕ Παναθηναϊκός, Γιώργο Στράτο, σε απολογία ενώπιον του αθλητικού δικαστή. Οι συγκυρίες (προσπάθεια άμβλυνσης των ευθυνών της ΠΑΕ, μέσω της γενικότητας) δε μειώνουν σε τίποτα την αλήθεια τους.

Αν και ο σκοπός του παράγοντα δεν ήταν αυτός, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη δομή του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και όλα τα νοσηρά φαινόμενα, που είναι συνυφασμένα με το μοντέλο, όπως η βία, η ανισονομία κλπ., αλλά και τη μη αντιμετώπισή τους. Παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς των αρμοδίων, δεν πρόκειται για μεμονωμένα φαινόμενα, δε φταίνε μόνο μια χούφτα κακοί, ούτε η έλλειψη σκληρών μέτρων (τα οποία με κάθε αφορμή σκληραίνουν, αλλά εφαρμόζονται σε άλλους χώρους, π.χ. διαδηλώσεις...). Η αιτία βρίσκεται στη συνειδητή επιλογή του ρόλου που η άρχουσα τάξη επέλεξε για το άθλημα.

Τη μετατροπή (και) του ποδοσφαίρου σε όργανο των εξουσιαστών. Το χειραγώγησαν για να κερδοσκοπήσουν, αλλά και για να εκμαυλίσουν ή αποπροσανατολίσουν συνειδήσεις. Διοχέτευσαν την οργή και την αντίθεση των πολλών, ιδίως των νέων, σε ένα χώρο που δεν είναι επικίνδυνος για το σύστημα... Να, λοιπόν, γιατί ακόμα και τα κραυγαλέα προβλήματα και νοσηρά φαινόμενα του αθλήματος, εκτός από πρόσκαιρες, περιπτωσιολογικές και οριοθετημένες αντιπαραθέσεις, δεν οδηγούν ΠΟΤΕ σε πραγματικές λύσεις. Γιατί αυτές είναι σε άμεση συνάρτηση με την ανατροπή του σάπιου συστήματος.

Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ολα είναι μέρος του παιχνιδιού αυτών που το ελέγχουν. Αυτή η κατάσταση εξυπηρετεί τα πολύπλευρα συμφέροντά τους και γι' αυτό συνειδητά φροντίζουν ώστε «στα γήπεδα η Ελλάδα ν' αναστενάζει». Είναι γι' αυτούς ακίνδυνη «βαλβίδα ασφαλείας» η ταύτιση με την ομάδα - «θρησκεία» και η ελεγχόμενη εκτόνωση των ανέργων, των απολυμένων, των εκμεταλλευομένων γενικά στο γήπεδο. Ο αντικατοπτρισμός ότι μέσα από την υπεράσπιση της ιδέας (επιχείρησης στην πραγματικότητα) από τους κατασκευασμένους «εχθρούς», «εκδικούνται» για όλες τις άλλες αδικίες που υφίστανται. Γι' αυτό ο καθένας παίζει το ρόλο του και όλοι μαζί κρατούν σε αγαστή συνεργασία «το παιχνίδι στημένο και από πριν ξεπουλημένο»...