Κυριακή 18 Φλεβάρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 3
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο «δάσκαλος»

Τον έλεγαν «δάσκαλο» στην εφημερίδα οι συνάδελφοί του. «Δάσκαλο», επίσης, τον αποκαλούσε και η συντροφιά του η ορειβατική, που κάθε Κυριακή, σχεδόν, πήγαινε στην Πάρνηθα.

«Δάσκαλο» τον έλεγαν από σεβασμό κι άλλοι, όπως ο Γεώργιος Καράντζας, που ήταν ο αρχισυντάκτης του στην «Πρωία» του Πεσματζόγλου. Μιλώντας για τον Καρβούνη, ο Γ. Καράντζας, σε μια εκδήλωση πριν λίγα χρόνια, τόνιζε ότι στην εφημερίδα ξεχώριζε η πνευματική προσφορά του Καρβούνη. Τα θέματά του ήταν πάντα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου, με στόχο την εδραίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανθρωπιάς. Ο Γ. Καράντζας, στην ομιλία του για τον Ν. Κ., αναφέρεται στην ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην «Πρωία», τονίζοντας πως οι εκδότες, αδελφοί Στ. και Γ. Πεσμαζόγλου, «ήσαν βέβαια συντηρητικοί, είχαν όμως το προτέρημα να μην είναι μισαλλόδοξοι και να ευνοούν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Γι' αυτό στο προσωπικό της «Πρωίας» συγκαταλέγονταν οι Κ. Βάρναλης, Κ. Βιδάλης, Ορφέας Οικονομίδης, Αντώνης Δούμας, Γ. Ζωϊτόπουλος και πολλοί άλλοι προοδευτικοί δημοσιογράφοι.

Χάρις στο κλίμα αυτό, ο Καρβούνης, ακέραιος και ανυποχώρητος στις ιδέες και τις απόψεις του, μπόρεσε να διατυπώνει ελεύθερα, με το λεκτικό πλούτο του, τις τόσο προοδευτικές ιδέες του. Τα κείμενα αυτά του Καρβούνη, που και σήμερα, έπειτα από 40 χρόνια, δεν έχουν χάσει τη φρεσκάδα τους, είναι πραγματικά κείμενα κλασικά και δείχνουν πόσο κερδίζει η δημοσιογραφία, όταν την ασκούν πνευματικοί και καλλιεργημένοι άνθρωποι.

Οπως ήταν επόμενο, οι επιφυλλίδες του Νίκου Καρβούνη είχαν μεγάλη και ευεργετική επίδραση στη νεολαία. Ετσι, γρήγορα, πολλοί νέοι που διψούσαν για μάθηση πλησίασαν τον Καρβούνη και έγιναν κατά κάποιον τρόπο μαθητές και οπαδοί του. Ο Καρβούνης, στα χρόνια που προηγήθηκαν του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε ο «δάσκαλος» πολλών νέων, που προβληματίζονταν για τα καυτά κοινωνικά προβλήματα. Τον περιτριγύριζαν, τον άκουγαν και πολλοί τον συνόδευαν στις εκδρομές του. Γιατί ο Καρβούνης ήταν και μανιώδης ορειβάτης. Και ίσως η τόσο στενή γνωριμία του με τα βουνά και τους κάμπους της Ελλάδας, να του ενέπνευσε στην Κατοχή, όταν προσχώρησε στο αντάρτικο της Ελεύθερης Ελλάδας, το περίφημο «Βροντάει ο Ολυμπος αστράφτει η Γκιώνα...».

Η περίοδος μετά το 1930 είναι περίοδος έντονης δράσης. Ο Νίκος Καρβούνης βρίσκεται επικεφαλής σειράς επιτροπών που αγωνίζονται ενάντια στο φασισμό και την απειλή να επεκταθεί σε πολλές χώρες. Πρώτο - πρώτο το όνομά του σ' αυτούς που υπέγραφαν την αντιφασιστική διακήρυξη. Μαζί με την Μ. Σβώλου, τους Γ. Σιάντο, Χρ. Ευελπίδη, Στ. Σωμερίτη, Γ. Συριώτη κι άλλους. Η διακήρυξη τονίζει στο κάλεσμά της: «...Οσοι νιώθετε τον άμεσο κίνδυνο, όσοι νιώθετε την κρισιμότητα της στιγμής, όσοι δε θέλετε να υποδουλωθείτε μένοντας σε μιαν αδράνεια μοιρολατρική, ελάτε γοργά και αδίστακτα στο Ενιαίο Πανελλαδικό Αντιφασιστικό Μέτωπο. Ελάτε να σώσουμε τις ελευθερίες που είναι πάρα πολύ ακριβοπληρωμένες μ' αίμα για να μη μας επιτρέπεται να τις χάσουμε. Εχουμε όλη τη δύναμη για να το επιτύχουμε.

Ελάτε όλοι μαζί, ενωμένοι στην απόφαση της νίκης θα βροντοφωνήσουμε το αποτελεσματικό: "Αλτ" σ' όσους τολμούν να τις επιβουλευτούν».

Αυτήν ακριβώς την περίοδο, ο δημοσιογράφος Ν. Καρβούνης, με το ψευδώνυμο «Μαυροθαλασσίτης» γράφει στο «Ρ», συμμετέχει στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις και είναι επικεφαλής στην Εργατική Βοήθεια.

Στο προλογικό σημείωμα του τόμου με τις επιλογή επιφυλλίδων του στην «Πρωία», ο Πάνος Πολίτης γράφει για τη διαδρομή και την εξέλιξη του ποιητή και δημοσιογράφου Ν. Καρβούνη:

«...Απορροφημένος από το νέο του επάγγελμα (το δημοσιογραφικό) εγκαταλείπει την ποίηση, παρά την πρώτη του ενθαρρυντική ποιητική εμφάνιση και την προοιωνιζομένη λαμπρή εξέλιξή του στο νεοελληνικό έμμετρο λόγο. Πιστοποιήσεις μιας τέτοιας εξέλιξης αποτελούν κι οι αριστουργηματικές του μεταφράσεις του μακρόπνοου ποιήματος "Σιωνίδες" του Yehuda Halery, του μεγαλύτερου ποιητή των Εβραίων, του ποιήματος "Υποθήκες για ένα τζέντλεμαν" του Κίπλινγκ και, φυσικά, ο ρωμαλέος του θούριος στα χρόνια της Κατοχής "Βροντάει ο Ολυμπος". (...) Αν δεν επλούτισε περισσότερο τον έμμετρο λόγο, με τα διηγήματα, τις ανταποκρίσεις και κυρίως με την επιφυλλιδογραφία του. Τα διηγήματά του διακρίνονται για τον βαθύτερο ανθρωπισμό, τη γνήσια πνοή, την ψυχική ευφορία, την ψυχολογική δύναμη και την αγάπη του για τον ταπεινό άνθρωπο και τον άνθρωπο γενικά. Οι ανταποκρίσεις του από την Ηπειρο, Μακεδονία, Μ. Ασία, Κύπρο, Ρόδο, Βαλκανική, Ευρώπη κι Αμερική χαρακτηρίζονται από έντονο προσωπικό ύφος, τον πλούτο της περιγραφής, την εξαιρετική παρατηρητικότητα, τη ζωηρή παραστατικότητα και τη δύναμη του λόγου του».

«Η επιφυλλιδογραφία (1931-1936) στην "Πρωία" αποτελεί την πιο φωτεινή και κοινωνικά πιο αποδοτική δημιουργία του, με τεραστία απήχηση στο πνευματικό και προοδευτικό κοινό της χώρας μας, και άφησε εποχή στα νεοελληνικά γράμματα. Αν είναι ο δεύτερος μετά τον Εμμανουήλ Ροΐδη, που ασχολήθηκε με θέματα πολιτικής φιλολογίας και πολιτικής φιλοσοφίας στις επιφυλλίδες αυτές, είναι αναμφισβήτητα ο πρώτος, που προσέδωσε μιαν απαράβλητη τελειότητα. Ο συγκρατημένος του λυρισμός προσδίδει στο λόγο του μιαν ιωνική χάρη κι η διαλεκτική του σκέψη, κυρίως μετά τη ρήξη του με τον ιδεαλισμό, έχει μια πειστικότητα μοναδική και μια βαρύτητα δωρική. Ενας βαθύτατος ανθρωπισμός, μια λαχτάρα για πολιτιστική εξευγένιση, ένα πάθος για εξανθρωπισμό του ανθρώπου και οριστική επανάκτηση της πραγματικής του αξίας αποτελούνε τη διήκουσα γραμμή τους. Καθώς τις διαβάζει κανείς, αναπνέει έναν υγιή και αμόλυντο πνευματικό και ψυχικό αέρα σαν να βρίσκεται σε μια παρθένα κι επιβλητική ελατόφυτη βουνοκορφή. Κι αυτό σήμερα - περισσότερο κι από τότε - είναι αναγκαίο κι ωφέλιμο».

Ο Ν. Καρβούνης, διαποτισμένος με αγνό πατριωτισμό, άτρομος στους κόπους και τους κινδύνους, πηγαίνει εθελοντής των Γαριβαλδινών και βρίσκεται μαχητής στο Δρίσκο της Ηπείρου, όπου στα χέρια του ξεψύχησε ο θανάσιμα τραυματισμένος ποιητής Λορέντσος Μαβίλης. Κι ο ίδιος τραυματισμένος, δυο φορές, θα παρασημοφορηθεί με το «αριστείο ανδρείας».

«Καστανή Βίβλος» και εκδρομική ομάδα

Τον Απρίλη του 1934 διώκεται και δικάζεται για τον πρόλογο της «Καστανής Βίβλου», που αποκάλυπτε το σκηνοθετημένο εμπρησμό του Ράιχσταγκ και τα ανατριχιαστικά εγκλήματα των χιτλερικών σε βάρος της ανθρωπότητας, που ήταν και το προμήνυμα της 4ης Αυγούστου. Η ώρα για νέες διώξεις και στη χώρα μας πλησίαζε και ο Νίκος Καρβούνης ήταν από τους πρώτους που θα αναζητούσαν οι γκεσταπίτες και οι Ελληνες σμπίροι του Μανιαδάκη.

Κοντά στον Καρβούνη, για αρκετά χρόνια, είχαν θητεύσει, παρακολουθώντας όλες τις εκδηλώσεις όπου ήταν ομιλητής, πολλοί νέοι φοιτητές, αλλά και εργάτες. Με επικεφαλής τον Ν. Καρβούνη, λειτουργούσε πολλά χρόνια μια εκδρομική ομάδα, που είχε κυριολεκτικά οργώσει τα βουνά της Αττικής, αλλά και εκτός Αττικής.

Αυτές οι εκδρομικές εξορμήσεις είχαν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα. Ο Πολύκαρπος Κυριαζής, φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ήταν από τους στενούς μαθητές, αλλά και φίλος του Ν. Καρβούνη. Με καλές σπουδές, κυρίως με άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας, τον βοηθούσε στις μεταφράσεις και γενικά σε σοβαρά κείμενα, που χρειάζονταν προσοχή και ευθύνη. Ο Π. Κυριαζής ήταν ενήμερος και για τις πολλές ταλαιπωρίες που είχε υποστεί με τα κυνηγητά που είχε εξαπολύσει ο Μανιαδάκης.

Το συνεχές αυτό κυνηγητό είχε σαν αποτέλεσμα να χαθούν σχεδόν όλα τα προσωπικά του αντικείμενα και κυρίως τα χειρόγραφα και οι σημειώσεις που είχε κρατήσει από το τελευταίο μεγάλο δημοσιογραφικό ταξίδι στις ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία και τις επαφές που είχε με τους προοδευτικούς κύκλους, που τότε ακριβώς είχαν πάρει θετική στάση για τον αγώνα του ΕΑΜ. Τα υλικά αυτά ουσιαστικά δεν αξιοποιήθηκαν, καθώς ο δημοσιογράφος αρρώστησε και έμεινε πολύ καιρό στο νοσοκομείο. Χάθηκαν ακόμη πολλά άλλα αντικείμενα, που συνδέονταν με τη δράση του σαν Γαριβαλδινού. Είχε, όπως θυμάται ο Π. Κυριαζής, μια πλήρη εξάρτυση στολής, αυτήν που φορούσαν οι Γαριβαλδινοί, που ήταν φανταχτερή, και όλα τα συμπληρώματά της. Ο Π. Κυριαζής, που τα είχε δει πολλές φορές, διαπίστωσε ύστερα από το θάνατό του ότι σχεδόν όλα αυτά είχαν χαθεί. Λεηλασία έγινε, επίσης, και στα βιβλία του, που πολλά απ' αυτά ήταν σπάνια.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
60 χρόνια από το θάνατό του (2007-02-18 00:00:00.0)
ΣΤΗ ΣΑΜΑΡΙΝΑ (2005-04-30 00:00:00.0)
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ (2004-11-28 00:00:00.0)
Ο Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ (2004-08-01 00:00:00.0)
Λεζάντες σελ. 13 (1997-08-14 00:00:00.0)
Κηδεύτηκε ο δημοσιογράφος Π. Κυριαζής (1996-11-02 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ