Τα όσα συνέβησαν ή συμβαίνουν στο Καμπιονάτο δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, που αφορούν εσωτερική υπόθεση μιας χώρας. Αντίθετα, είναι η μικρογραφία ενός παζλ που έχει να κάνει με το εμπορευματοποιημένο και επαγγελματικό ποδόσφαιρο ανά τον κόσμο. Εκεί όπου η σχέση μεταξύ σκανδάλων, μπίζνας και πολλές φορές αίματος είναι μια σχέση... στοργής.

Στημένα παιχνίδια, παράνομα στοιχήματα, δωροδοκίες είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Για πολλούς η σκοτεινή, αν και σήμερα πλέον το... σκοτάδι μετατρέπεται σε «κοινό μυστικό». Ομως δεν είναι η μοναδική. Υπάρχει και η φανερή, όπου εκεί φαίνεται να είναι τα πάντα νόμιμα και οι ενέργειες που προκύπτουν από την εκμετάλλευση διαφόρων γεγονότων στο ποδόσφαιρο μοιάζουν... δικαιολογημένες. Από την επιβολή νέων φόρων που μπορεί να επιβάλει το κράτος, προκειμένου να μειώσει τη χασούρα από την αναβολή ποδοσφαιρικών συναντήσεων, μέχρι νέα κατασταλτικά μέτρα. Ο,τι δηλαδή φαίνεται να ακολουθεί στη γειτονική χώρα μετά τα επεισόδια της Κατάνια. Και εδώ έρχεται το τρίτο στοιχείο του παζλ. Η βία, που είναι βολική για κάποιους.

Η διακοπή της αγωνιστικής δράσης στην Ιταλία σαν πρώτο μέτρο, λόγω του θανάτου του αστυνομικού Φίλιπο Ρατσίτσι μετά τα επεισόδια στο περιθώριο του σικελικού ντέρμπι της Κατάνια με την Παλέρμο έχει επιφέρει πολλαπλά πλήγματα σε αυτούς που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Πέντε ημέρες μετά τα όσα έγιναν στη Σικελία και αφού είχε προηγηθεί το στείρο αγωνιστικά Σαββατοκύριακο, ο εκπρόσωπος της Λίγκας των ομάδων με δηλώσεις του έβαλε τα πράγματα στη θέση τους με μια κυνική, αλλά συνάμα ιδιαίτερα αποκαλυπτική δήλωση: «Δυστυχώς, οι θάνατοι αποτελούν μέρος αυτού του μεγάλου κινήματος, όπως είναι το ποδόσφαιρο και δυστυχώς, οι αρχές ασφαλείας δεν μπορούν πάντα να επιβάλουν τον έλεγχο. Το ποδόσφαιρο δεν πρέπει να σταματήσει. Είναι μία βιομηχανία. Φανταστείτε μία βιομηχανία να κλείνει τα εργοστάσιά της και να μη γνωρίζει πότε θα ξανανοίξουν». Σαν να λέμε, κλαίμε για τους θανάτους αλλά πολύ περισσότερο για τα κέρδη.

Και πραγματικά δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Ενας από τους πιο σημαντικούς τομείς του Καμπιονάτο (όπως και σε άλλα ανάλογα πρωταθλήματα) είναι ο οικονομικός, αφού το ποδόσφαιρο στη γειτονική χώρα τυγχάνει τεράστιας εμπορικής εκμετάλλευσης. Διαφημίσεις, τηλεοπτικά δικαιώματα, πωλήσεις εισιτηρίων, χορηγίες, στοίχημα και άλλα παράπλευρα έσοδα αποφέρουν στους συλλόγους περί τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ένα ποσό που αντιπροσωπεύει το 0,5 του ΑΕΠ της Ιταλίας. Η κατάκτηση του Παγκόσμιου Κυπέλλου από τη «Σκουάντρα ατζούρα», μάλιστα, αύξησε το ενδιαφέρον των Ιταλών για το άθλημα και παράλληλα τον τζίρο. Η διακοπή των ιταλικών πρωταθλημάτων και μάλιστα αρχικά χωρίς καθορισμένο χρονικό ορίζοντα επανέναρξης της δράσης προκάλεσε πανικό στους επιχειρηματίες για την επερχόμενη ζημία στην εμπορικότητα του πρωταθλήματος, το οποίο, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, έχει αξία 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ και είναι δεύτερο μετά την αγγλική Πρέμιερ Λιγκ στην Ευρώπη. Η απόφαση της κυβέρνησης για πρωτάθλημα επί το πλείστον κεκλεισμένων των θυρών, αφού μόνο τέσσερα γήπεδα στην πρώτη κατηγορία πληρούν τις προϋποθέσεις, έκανε έξαλλους τους επιχειρηματίες. Η εμφάνιση άλλωστε του Ρονάλντο με τη φανέλα της Μίλαν σε ένα άδειο Σαν Σίρο, αφού μόνο οι κάτοχοι των διαρκείας μπορούσαν να μπουν, δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για τους ανθρώπους του συλλόγου, που είδαν πολλές φανέλες του Βραζιλιάνου να μένουν απούλητες.

Τα 31 εκατομμύρια κατοίκων που δηλώνουν φίλαθλοι (και δαπανούν ποσά για αγορές υλικών αγαθών ή υπηρεσιών για το άθλημα), καθώς και τα 14 εκατομμύρια που πηγαίνουν στο γήπεδο, θα σταματήσουν να ενισχύουν στο διάστημα των λεγόμενων μέτρων πρόληψης (διακοπή και αγώνες χωρίς θεατές) τα ταμεία των ομάδων και της Ομοσπονδίας. Η σχέση που υπάρχει μεταξύ ποδοσφαίρου και ιταλικής οικονομίας είναι αρκετά μεγάλη και χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τρεις σύλλογοι της χώρας, οι οποίοι είναι εισηγμένοι στο Χρηματιστήριο. Οι μετοχές των Γιουβέντους, Ρόμα και Λάτσιο διαπραγματεύονται καθημερινά στο Χρηματιστήριο του Μιλάνου και η πορεία τους καθορίζεται άμεσα από τις ποδοσφαιρικές εξελίξεις.

Οι επιχειρηματίες που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο και αυτή τη στιγμή έχουν χασούρα, είναι αυτοί που φέρονται σαν θιγμένοι από τα καινούρια μέτρα. Μάλιστα τώρα είναι αυτοί που απειλούν με αποχή ή διακοπή των πρωταθλημάτων.

Ομως είναι τουλάχιστον αφελές να ειπωθεί ότι οι αρμόδιοι προχωρώντας στην απόφαση για αναβολή δεν ήξεραν ότι θίγονται τα συμφέροντα των επιχειρηματιών. Η προς στιγμήν ευκαιρία για την ικανοποίηση κάποιων άλλων σχεδίων ίσως να είναι αυτή που προέχει, μέχρι τα πράγματα να ξανάρθουν στο αρχικό τους επίπεδο. Τα καπνογόνα, το αίμα, οι θάνατοι αποτελούν το άνοιγμα του δρόμου για να περάσουν τα ήδη πιθανόν έτοιμα από καιρό σχέδια, που απλά περιμένανε την ευκαιρία. Γεγονότα όπως αυτά της Κατάνια λειτουργούν πολλές φορές ως κλειδί για να ανοίξουν τα συρτάρια. Και αυτό ίσως να απαιτήσει μια κόντρα συμφερόντων για το τι θα πρέπει να γίνει πρώτα.

Για παράδειγμα, το ειδησεογραφικό πρακτορείο «Agipronews», το οποίο ειδικεύεται στο στοίχημα, αναφέρει ότι η κυβέρνηση της χώρας θα έχανε περίπου 3,1 εκατομμύρια ευρώ από έσοδα που θα προέρχονταν από τη φορολογία στο νόμιμο στοίχημα, από τη στιγμή που δε θα υπήρχαν παιχνίδια. Χασούρα όμως υπάρχει και από τα παιχνίδια κεκλεισμένων των θυρών, αφού οι τζογαδόροι δύσκολα ποντάρουν εάν δε βρίσκουν κάποια πλεονεκτήματα για μια από τις δυο ομάδες (βοήθεια οπαδών, αξιοποίηση της έδρας, επηρεασμός του διαιτητή από την ατμόσφαιρα κλπ).

Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του οικονομικού Τύπου, η κυβέρνηση έχει βρει τον τρόπο να αναπληρώσει ένα μέρος του κενού στην Οικονομία, το οποίο μπορεί να αφήσει μια ξαφνική διακοπή των αθλητικών δραστηριοτήτων (αυτή τη φορά με απόφαση των ιδιοκτητών). Αυτός ο τρόπος είναι η εισαγωγή νέων φορολογικών μέτρων, τα οποία φυσικά δε θα ισχύουν μόνο μέχρι την επανέναρξη των πρωταθλημάτων.

Τα ίδια ισχύουν και για τα μέτρα καταστολής. Ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας μετά τα γεγονότα και αφού είχαν περάσει πέντε ημέρες χωρίς αγωνιστική δράση έθεσε κάποιες προϋποθέσεις για την επανέναρξη των πρωταθλημάτων. Καινούρια μέτρα καταστολής (χωρίς πάντως αυτό να αποδεικνύεται ότι μπορεί να είναι χρήσιμο) και περισσότερη αστυνομοκρατία, που ταιριάζει στο γενικότερο πνεύμα της εποχής. Για παράδειγμα, το μέτρο που αφορά στις συλλήψεις χωρίς ένταλμα, όταν οι αρμόδιοι θεωρήσουν ότι κάποιος συμμετείχε σε πράξεις αθλητικής βίας, ακόμα και δυο ημέρες μετά το υποτιθέμενο συμβάν, δεν είναι σίγουρο ότι θα μείνει μόνο στα του ποδοσφαίρου...