Στη σελίδα που αφιερώνεται «Στη μνήμη αγωνιστών» («Ριζοσπάστης», 17/6/2007) δημοσιεύτηκε σημείωμα για τον συγγραφέα Πίνδαρο Μπρεδήμα (Π.Μ.), γραμμένο από τον γιο του Αντώνιο Μπρεδήμα. Στο σημείωμα περιέχονται πληροφορίες για την αγωνιστική, πολιτική και κοινωνική δράση του Π.Μ., βιογραφικά στοιχεία, αλλά λίγα για το συγγραφικό του έργο.

Ο Π.Μ. έχει μια αξιομνημόνευτη παρουσία στα νεοελληνικά Γράμματα, που ξεκίνησε εντυπωσιακά με το μυθιστόρημα «Ο τροφοδότης». Το βιβλίο γραμμένο το 1937, στην ακμή της δικτατορίας Μεταξά, κυκλοφόρησε το 1939. Ο συγγραφέας περιγράφει όλο το διεφθαρμένο, παρασιτικό κύκλωμα που αναπτυσσόταν εις βάρος των φυματικών που νοσηλεύονταν στα σανατόρια. Το βιβλίο περιείχε σκληρές αλήθειες. Και πώς αλλιώς μπορούσε να είναι, αφού ο συγγραφέας του, φυματικός από το 1927, ήξερε τα πράγματα από πρώτο χέρι; Είχε νοσηλευτεί σε διάφορα σανατόρια στα Μελίσσια, στην Πάρνηθα, στο Διόνυσο και την Κορφοξυλιά της Αλωνίσταινας. Γράφει σχετικά ο Αντ. Μπρεδήμας: «Σε νεαρή ηλικία είχε προσβληθεί από φυματίωση και ως εκ τούτου δεν ήταν σε θέση από τη δεκαετία του 1930 να αναλάβει ενεργό πολιτική δράση». Εκανε, όμως, κάτι άλλο, επίσης πολύ σημαντικό: έγραψε τον «Τροφοδότη». Το βιβλίο εγκωμιάστηκε από την πρώτη του έκδοση και παρά τις διάφορες αντιδράσεις κυκλοφόρησε συνολικά τέσσερις φορές. Η δεύτερη έκδοση (1957) κυκλοφορούσε ως το 1967. Ηταν, μάλιστα, ένα από τα 100 πρώτα βιβλία που απαγόρευσε, με ειδική πράξη, η χούντα των συνταγματαρχών. Αλλες δύο εκδόσεις του βιβλίου κυκλοφόρησαν μετά τη μεταπολίτευση.

Αλλα βιβλία του Π.Μ είναι το πεζογράφημα «Παιδιά του αιώνα» (1940) και τα θεατρικά έργα «Μαρτίνος Λούθηρος» (1958), «Πελοποννησιακός Πόλεμος» (1959) και «Λεία πολέμου» (1960). Το διήγημα «Θερισμένα αγόρια» γράφτηκε το 1947 και όπως ανέφερε και ο Αντ. Μπρεδήμας, είχε υποβληθεί σε διαγωνισμό της Ελληνικής Εκπομπής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μόσχας και είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο. Δημοσιεύτηκε, δε, σε ανθολογία αντιστασιακού διηγήματος, που είχε επιμεληθεί η Ελλη Αλεξίου. Μετά το θάνατο του Π.Μ. (13 Ιουνίου 1978) εκδόθηκαν τα βιβλία του «Το κορίτσι της βιομηχανικής ζώνης», (θεατρικό, 1979 - '80) και το πεζό «Petros Maras». Το τελευταίο, γραμμένο στα γαλλικά στο Μόντρεαλ του Καναδά, εκδόθηκε το 1985 στο Παρίσι, από τον οίκο «Οικουμενική Σκέψη» («La pensee Universelle»).

Στην πιο πρόσφατη από τις συναντήσεις μου με τη χήρα του συγγραφέα, Μαρία Μπρεδήμα, τη ρώτησα για την πιθανή ύπαρξη αδημοσίευτων ή άλλων χειρογράφων. Δυστυχώς, κάποια χειρόγραφα του Π.Μ. διασκόρπισαν άγνωστοι, στη διάρκεια απουσίας της από τον Καναδά. Μετά από κάποιο διάστημα μου έφερε τη φωτοτυπία ενός ταλαιπωρημένου μονοσέλιδου χειρογράφου που είχε περισωθεί. Με μικρά γράμματα, με πυκνό αλλά ευανάγνωστο γράψιμο, η σελίδα φέρει τον αριθμό 9 (ή 90). Δεν ξέρω από ποιο κείμενο προέρχεται. Ισως, να είναι από αδημοσίευτο πεζογράφημα. Το παραθέτω ως δείγμα γραφής ενός συγγραφέα με έντονη κοινωνική δράση, για την οποία ταλαιπωρήθηκε, διώχτηκε, φυλακίστηκε, ξενιτεύτηκε, αυτοεξορίστηκε. Το 2008 συμπληρώνονται 30 χρόνια από το θάνατό του και το 2009, 100 χρόνια από τη γέννησή του. Πιστεύω πως και οι δύο χρονιές αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να ξαναθυμηθούμε έναν αξιόλογο κοινωνικό συγγραφέα.

Μια χειρόγραφη σελίδα του Π. Μπρεδήμα

«... Το απόγευμα ενωρίς έπεφτε ο ήσκιος του ψηλού σπιτιού απάνω στη στέρνα και κει καθόμαστε μέχρι που να βγούμε περίπατο γιατί στη μεριά αυτή φύσαγαν τα ρεύματα. Στα πόδια μας απλωνόταν απέραντη η Μεσόγειος - το νομίζαμε αυτό επειδή βρισκόμαστε άκρη - άκρη στο μεγάλο γκρεμό που έφτανε ως τη θάλασσα. Εγώ καταγινόμουν, θυμάμαι, να αποστηθίζω τον "Τσάιλδ Χάρολδ" του Λόρδου Βύρωνα και τον απάγγελνα με ενθουσιασμό στους φίλους μου, που αφήνανε τη "Λογιστική" του ο Γιάννης, ή τον "Γκαστόν Λερού" ο Τάσος, για να με ακούνε. Δίπλα στη μάντρα μας ψευτοκαρπίζανε οι λίγες ψωραλέες συκιές που κορφολογούσε η κυρά Αρετή, αλλά από την αντίθετη μεριά φαινόντουσαν πολλές ελιές και λαχανόκηπος γύρω από ένα σπίτι. Από αυτή τη μεριά, ένα δειλινό που ετοιμαζόμαστε να βγούμε περίπατο, φάνηκε να έρχεται κάποιος με το δίκαννο κρεμασμένο στον ώμο. Είχε ζωστεί τα φυσέκια, είχε μεγάλη γενειάδα και μεις κοιταχτήκαμε σκιαγμένοι, γιατί φαινόταν σα ληστής. Μας συστήθηκε πως ήταν ο νοικοκύρης του διπλανού σπιτιού και ερχόταν να κάμει επίσκεψη στους ξένους γειτόνους του, που ήρθανε και μείνανε στον έρημο πύργο. Είχαν ιστορία [ ] τα χαλάσματα, όπου σερνότανε για να τρουπώσει από χρόνια πολλά μοναχή η γριά Αρετή, σαν καμιά μυθική κουκουβαομάνα που φώλιαζε εκεί μέσα με τα γρουσούζικα παιδιά της. Τον θυμότανε ο γείτονάς μας το Γιώργο Φωτάκο, που γύρισε από την ξενητειά μαζί με την όμορφη γυναίκα του. Τον εκυνηγούσε η μανιάτικη βεντέτα, γι' αυτό πήρε τα μάτια του και χρόνια πολλά έκαμε στον Πειραιά, ώσπου πεθύμησε το χωριό και με την ιδέα πως ξεχαστήκανε τα αίματα πήρε την όμορφη γυναίκα του και γύρισε - μεγάλος τεχνίτης. Εχτισε κείνο τον πύργο με τις τουφεκίστρες, από φρονιμάδα, μακριά από το χωριό και τον εστόλισε με ζωγραφιές και με μαρμαρένιες σκάλες. Αλλά τα αίματα φωνάζανε, σπρώξανε τους δικούς της που τον παραφυλάξανε μια βραδιά και τον εγεμίσανε σκάγια. Η όμορφη γυναίκα του άφησε έρημο το παιδάκι της και δεν ξαναφάνηκε. Το παιδί ανάθρεψε με στοργή η αδελφή του, η Αρετή, ώσπου μεγάλωσε και ξενιτεύτηκε κι αυτό. Εμεινε, λοιπόν, ίδιο στοιχειό στο μανιάτικο πύργο μοναχή η κυρά Αρετή»...