Με γνώμονα την προστασία των αθλουμένων | ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ

Με γνώμονα την προστασία των αθλουμένων

Η ανάπτυξη της αθλητιατρικής επιστήμης και το ολοκληρωμένο σύστημα περίθαλψης συνέβαλαν τα μέγιστα για την υγεία όσων έκαναν αθλητισμό

Συστηματική και οργανωμένη ήταν η ιατρική περίθαλψη στα σχολεία

Στο πρόσφατο διεθνές αθλητιατρικό συνέδριο που έγινε στη χώρα μας, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σοκάρουν τον καθένα. Το τελευταίο εξάμηνο, στην Ελλάδα, 12 ερασιτέχνες αθλητές, στην πλειοψηφία τους νεαρής ηλικίας, έχασαν τη ζωή τους, κάνοντας αθλητισμό. Και βέβαια, ο απολογισμός μεγαλώνει εάν ξεφύγουμε από τα στοιχεία του τελευταίου εξαμήνου. Είναι γνωστό ότι στο σημερινό εμπορευματοποιημένο πλαίσιο του αθλητισμού ο ερασιτεχνικός αθλητισμός και η φυσική αγωγή είναι αφημένα στη μοίρα τους, αφού δεν ...πουλάνε. Το ίδιο ισχύει και για πλευρές παράλληλες με αυτά όπως η ιατρική περίθαλψη. Οι θάνατοι, όπως ειπώθηκε στο συνέδριο, προήλθαν από την ελλιπή έως ανύπαρκτη ιατρική πρόληψη των αθλουμένων, με κύρια αιτία την απουσία της κρατικής μέριμνας σ' αυτόν τον τομέα. Συνώνυμο και αυτό της γενικότερης κατάστασης που υπάρχει στο χώρο της επίσης εμπορευματοποιημένης Υγείας... Ενας τομέας και αυτός ενταγμένος στους νόμους της αγοράς, όπου άμα πληρώσεις έχεις τις απαραίτητες υπηρεσίες.

Μέλημα η προστασία της Υγείας

Συνεχίζοντας σήμερα το αφιέρωμα του «Ρ» για τον Αθλητισμό στην ΕΣΣΔ και τα επιτεύγματα που είχαν πραγματοποιηθεί σε αυτόν τον τομέα, θα αναφερθούμε ειδικά στο θέμα της ιατρικής περίθαλψης των αθλητών, αλλά και των αθλουμένων καθώς και της επιστήμης της αθλητιατρικής που αναπτύχθηκε πάντα με γνώμονα την καλυτέρευση των συνθηκών, προκειμένου οι πολίτες να πραγματοποιούν άθληση με τις πλέον κατάλληλες συνθήκες. Και φυσικά χωρίς να κινδυνεύει η ζωή τους. Μια κατάσταση τελείως διαφορετική από την εικόνα που φανέρωσε το πρόσφατο αθληιατρικό συνέδριο για τη χώρα μας και ενδεικτική της εφαρμογής του πλαισίου που είχε να κάνει με τον αθλητισμό για τον άνθρωπο και όχι για το κέρδος.

Η ιατρική επίβλεψη ξεκινούσε από την παιδική ηλικία στην ΕΣΣΔ

Δε θα πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι η πολιτική του ΚΚΣΕ και του σοβιετικού σοσιαλιστικού κράτους, στον τομέα της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού, εξέφραζε τα (καθημερινά και μελλοντικά) συμφέροντα του σοβιετικού λαού. Είχε κοινωνικό περιεχόμενο, δηλαδή αξιοποιούνταν με στόχο την ανύψωση της ευημερίας του σοβιετικού λαού και την ανάπτυξη του σοσιαλιστικού τρόπου ζωής. Με βάση αυτό το σκεπτικό, πρώτο μέλημα δε θα μπορούσε να είναι άλλο παρά η προστασία της υγείας των αθλουμένων.

Στο βιβλίο του «Αθλητισμός, Πολιτική και Ιδεολογία» ο Πάβελ Στεποβόι - μεταξύ άλλων - αναφέρει σχετικά με τη σύνδεση της επιστήμης και του αθλητισμού με τα ζητήματα Υγείας: «Αυξάνεται η σημασία της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού σε σχέση με την επιστημονικοτεχνική επανάσταση για τη διατήρηση της κινητικής ενεργητικότητας, σαν μέσο διατήρησης της υγείας και της πρόληψης του πρόωρου γήρατος. Σαν μέσο ανάπτυξης των ιδιοτήτων που βοηθούν τους ανθρώπους να ζούνε και να εργάζονται στις νέες συνθήκες. Οι επιστήμονες και οι δημοσιολόγοι, εκφράζοντας και υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη σημασία του αθλητισμού, τον αποκαλούν δικαιολογημένα "άλμα στο μέλλον"». Και, βέβαια, αυτό το άλμα δε θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη συμβολή της επιστήμης σε θέματα που αφορούν στην υγεία.

Επιστημονική δουλιά με επίκεντρο τον άνθρωπο

Ο Σοβιετικός αθλητισμός διακρινόταν για την προγραμματισμένη, ισορροπημένη, μαζική ανάπτυξή του σ' όλες τις Σοβιετικές Δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένων και των πιο απόμακρων περιοχών. Ενας τομέας που αναπτύχθηκε παράλληλα με το όλο σύστημα του αθλητισμού ήταν αυτός της Αθλητιατρικής. Μιας επιστήμης που στο κέντρο της προσοχής της έχει την κατάσταση του οργανισμού όσων αθλούνται, αλλά και τις βλάβες ή τις κακώσεις που μπορεί να προκληθούν από την άσκηση. Μια σειρά κομμουνιστών επιστημόνων όπως ο Σεμάσκο, ο Γκορονέφσκι, ο Σαρκίζοφ, ο Κριτσιάκοφ, ο Λετούνοφ κ.ά. έθεσαν τις επιστημονικές και οργανωτικές βάσεις της Αθλητιατρικής και την έκαναν συστατικό τμήμα του σοβιετικού συστήματος Υγείας και Γυμναστικής. Το 1920 ιδρύθηκε η έδρα της Αθλητιατρικής σε εκπαιδευτικά ινστιτούτα επιστημονικών ερευνών γυμναστικής που αποτελούνταν από εργαστήρια και ανάλογα τμήματα. Από το 1940 αθλητιατρικά εξειδικευμένα ιατρεία και κοινά ιατρεία έκαναν ελέγχους σε όλες τις ειδικότητες που ασχολούνταν με τον αθλητισμό και τη γυμναστική. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη δεκαετία του 1970 υπήρχαν πάνω από 300 εξειδικευμένα ιατρεία και πάνω από 500 απλά, που όμως είχαν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν αθλητιατρικές εξετάσεις. Μάλιστα, από το 1946 η Αθλητιατρική στην ΕΣΣΔ οργανώθηκε στην ανάλογη ομοσπονδία, η οποία ήταν και μέλος της Διεθνούς Αθλητιατρικής Ομοσπονδίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αθλητιατρικές έρευνες συντονίζονταν με τις επιτροπές επίλυσης προβλημάτων αθλητικής φύσεως και ιατρικών προβλημάτων γυμναστικής, ώστε να υπάρχει ο καλύτερος και πιο οργανωμένος τρόπος λειτουργίας. Το 1967 ιδρύθηκε στο Κίεβο το Ινστιτούτο Επιστημονικών Ερευνών της ΕΣΣΔ που ασχολούνταν με θέματα αθλητισμού και γυμναστικής.

Πρόληψη από τη βάση

Ολο αυτό το οικοδόμημα της αθλητιατρικής επιστήμης έβρισκε εφαρμογή σε κάθε τομέα όπου υπήρχε αθλητισμός στην ΕΣΣΔ. Σχολεία, αθλητικές σχολές, αθλητικές λέσχες, σωματεία, ακόμα και στον αθλητισμό που πραγματοποιούνταν στα εργοστάσια, ο καθένας αθλούμενος παρακολουθούνταν ιατρικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα απλά σχολεία οι μαθητές περνούσαν υποχρεωτική ιατρική εξέταση ανά δίμηνο συνοδεία των γυμναστών τους. Το ίδιο εντατικοί έλεγχοι πραγματοποιούνταν και στις αθλητικές σχολές μέχρι και τα πανεπιστήμια. Οσον αφορά στα σωματεία, υπήρχε σχετικός προγραμματισμός εξετάσεων των αθλουμένων σε όλες τις ομάδες (τμήματα υποδομής μέχρι και ομάδες που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα), ενώ στα εργοστάσια στις καθιερωμένες εξετάσεις των εργατών προστίθονταν και αυτές που αφορούσαν αθλητιατρικά θέματα.

ΜΠ. ΤΣΟΥΡΜΠΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ