Στο βιβλίο Χημείας της Γ΄ Γυμνασίου, σε ένα ελεύθερο ανάγνωσμα παρουσιάζεται η σχέση της Χημείας με τη βιομηχανική ανάπτυξη μέσα από κείμενο το οποίο αναφέρεται στη βιομηχανική σύνθεση της αμμωνίας από το Γερμανό Χημικό Φ. Χάμπερ.

«Το δρόμο για την πράσινη επανάσταση άνοιξε η βιομηχανική σύνθεση της αμμωνίας, αφού αυτή είναι απαραίτητη για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων... Ο Γερμανός χημικός Haber... κατάφερε να συνθέσει αμμωνία... οι εργασίες του ενισχύθηκαν οικονομικά από τη χημική εταιρεία BASF η οποία από το 1913... παρήγαγε 30 τόνους αμμωνία την ημέρα... η βιομηχανική σύνθεση της αμμωνίας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αλληλεπίδρασης βιομηχανιών - πανεπιστημίων... είχε σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική και στρατιωτική ισχύ της Γερμανίας... η ανάγκη εξασφάλισης αφενός πρώτων υλών και αφετέρου ο ανταγωνισμός για τη διασφάλιση πρώτων υλών οδήγησαν σε διεθνείς κρίσεις... η επάρκεια σε τρόφιμα που διασφάλιζε η παραγωγή λιπασμάτων και σε πυρομαχικά που διασφάλιζε η παραγωγή εκρηκτικών, προσέδωσε στη Γερμανία μεγάλη αυτοπεποίθηση».

Αρχικά για να προβλεφτούν τυχόν παρανοήσεις που πιθανά θα δημιουργηθούν στους μαθητές, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η χρηματοδότηση δεν ήταν μια ευγενική χορηγία προς το πανεπιστήμιο. Είχε σαν αντάλλαγμα τη μονοπώληση ενός πολύ σημαντικού προϊόντος, που εκτός των άλλων χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή λιπασμάτων και εκρηκτικών, γεγονός που παρείχε μεγάλα υπερκέρδη στη χημική εταιρία. Η ιστορία της σύνθεσης της αμμωνίας αποτελεί ένα τρανταχτό παράδειγμα του πόσο επικίνδυνη είναι η κατάληψη του πανεπιστημίου και της έρευνας από τα μονοπώλια. Διότι η αμμωνία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί διεθνώς για την παραγωγή λιπασμάτων τα οποία θα βοηθούσαν στην αύξηση της φυτικής παραγωγής και συνεπώς στην καλυτέρευση της ζωής του ανθρώπου. Αντί γι' αυτό για να θυμηθούμε και λίγο την Ιστορία, το πρώτο εργοστάσιο της αμμωνίας άρχισε να λειτουργεί το 1913 στη Γερμανία λίγο πριν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ενώ το 1916 εγκαινιάστηκε και δεύτερο οπότε και η συνολική παραγωγή έφτασε τους 200.000 τόνους. Μεγάλες από αυτές τις ποσότητες της αμμωνίας χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή εκρηκτικών υλών (τρινιτροτολουόλιο και δυναμίτιδα) που χωρίς αυτές η Γερμανία δύσκολα θα μπορούσε να συνεχίσει τον πόλεμο.

Είναι εξίσου σημαντικό να αποκαλυφθεί και ο τρόπος με τον οποίο εισάγονται τα ιδεολογήματα στα σχολικά βιβλία. Επιχειρείται μέσα από το κείμενο μια ενίσχυση των θετικών επιπτώσεων της σύνθεσης της αμμωνίας και αυτό συνδέεται με την αλληλεπίδραση βιομηχανιών - πανεπιστημίου. Από αυτό έμμεσα στοχεύεται η αποδοχή από τους μαθητές της αναγκαιότητας «εναγκαλισμού» του πανεπιστημίου από τους ιδιώτες, ενός εναγκαλισμού που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ολέθριος. Παράλληλα έντεχνα υποβαθμίζονται οι αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση της αμμωνίας στην πολεμική βιομηχανία της Γερμανίας γεγονός που έδωσε και σημαντική στρατιωτική υπεροχή στη Γερμανία η οποία σκόρπισε τον θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπων στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Από την άλλη η έκφραση «η παραγωγή εκρηκτικών προσέδωσε στη Γερμανία μεγάλη αυτοπεποίθηση», αναδεικνύει τον τρόπο που γράφεται στις μέρες μας η Ιστορία σε διεθνές επίπεδο. Και για να μην ξεχνάμε τι σημαίνει «μεγάλη αυτοπεποίθηση», ας θυμηθούμε ότι η Γερμανία πέρα των άλλων ήταν η πρώτη χώρα (πρώτος παγκόσμιος πόλεμος) που χρησιμοποίησε χημικά όπλα όπως π.χ. χλώριο και άλλες δηλητηριώδεις ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν στα μέτωπα με το Βέλγιο και τη Ρωσία.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διαθεματική έννοια αλληλεπίδραση και ο τρόπος που χρησιμοποιείται (αλληλεπίδραση πανεπιστημίου - επιχειρήσεων) αποδεικνύει στην πράξη τον ισχυρισμό μας ότι η διαθεματικότητα δεν αποτελεί απλά μια μέθοδο διδασκαλίας αλλά το περιτύλιγμα των ιδεολογημάτων της αστικής τάξης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση του βιβλίου για επίσκεψη των μαθητών στο Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων; Το κείμενο συνοδεύεται από δύο «διαθεματικές» δραστηριότητες. Στην πρώτη οι μαθητές καλούνται να συζητήσουν τις δυσκολίες της διεπιστημονικής συνεργασίας, για να προσανατολιστεί η συζήτηση στις ψευτοδιαμάχες ανάμεσα στις επιμέρους συντεχνίες των επιστημόνων των Φυσικών Επιστημών και να αποκρύψουν τους πραγματικούς ένοχους για την κακή χρήση της επιστήμης που δεν είναι άλλο από το μονοπωλιακό κέρδος. Στη δεύτερη διαθεματική δραστηριότητα, οι μαθητές καλούνται να αξιολογήσουν την πληροφορία: «λίγο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο η Γερμανία χάρη στη μέθοδο Χάμπερ έχει στα χέρια της ένα πλεονέκτημα», με όρους οικονομικούς και γεωπολιτικούς. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και τα εγκλήματα που διέπραξε η αστική τάξη της Γερμανίας απέναντι στην ανθρωπότητα, αποτελούν πραγματικό γεγονός και όχι πληροφορίες που θα αξιολογήσουν οι μαθητές. Επιπρόσθετα ας επισημανθεί ότι ο όρος γεωπολιτικός είναι ένας από τους «σύγχρονους» όρους που αντικαθιστά τον πόλεμο στα νέα βιβλία. Το παράδειγμα της αμμωνίας μπορεί να γίνει μπούμεραγκ στους σχεδιαστές της διαθεματικότητας διότι στην πράξη μπορεί να βοηθήσει τους προοδευτικούς εκπαιδευτικούς και τους μαθητές στην αποκατάσταση της Ιστορίας και στην αποκάλυψη του αντιδραστικού ρόλου που καλείται να παίξει η διαθεματικότητα.

Και για να ολοκληρωθεί η ιστορία, ας θυμίσουμε ότι κατά πρώτο ο Χάμπερ «ανταμείφθηκε» «με 1 πφένιχ για κάθε κιλό αμμωνίας που παραγόταν, αργότερα ανέλαβε το συντονισμό των ερευνών για την παραγωγή και τον συντονισμό των ερευνών και εφαρμογή τοξικών ενώσεων ως μέσων εξόντωσης των αντιπάλων.... ενώ κατά τη δύση της ζωής του τον περίμεναν δυσάρεστες εκπλήξεις εξαιτίας της Εβραϊκής καταγωγής του». Αφήνουμε τους αναγνώστες να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα...