«Χαρακτικά από τον πόλεμο του '40, την Κατοχή και την Αντίσταση» περιλαμβάνει η έκθεση, με την οποία γιορτάζει τα 5χρονά του το Μουσείο Χαρακτικής Τάκη Κατσουλίδη (Καρατζά 15), στη Μεσσήνη. Πρόκειται για 80 περίπου έργα (αφίσες από το Αλβανικό έπος, ξυλογραφίες από τα χρόνια της κατοχής και της Αντίστασης), που προέρχονται από τη συλλογή χαρακτικής της Πινακοθήκης Χρήστου και Πόλλυς Κολιαλή. Οπως σημειώνει ο Νίκος Γρηγοράκης στον κατάλογο της έκθεσης: «Απ' όλες τις καλές τέχνες, η χαρακτική έπαιξε το σπουδαιότερο ρόλο στην κατοχή και την Αντίσταση... Για τους κατακτητές, το κοπίδι του χαράκτη θεωρείται το ίδιο επικίνδυνο όσο και το όπλο του αγωνιστή. Η ξυλογραφική πλάκα, που πάνω της τυπωνόταν το χαρακτικό έργο, είναι επικηρυγμένη σαν να ήταν πολεμικό υλικό. Τα χαρακτικά τυπώνονται παράνομα και κυκλοφορούν από χέρι σε χέρι για να εμψυχώσουν και να πληροφορήσουν τον κόσμο».

Σημαντική ήταν αυτή την περίοδο η προσφορά της ΑΣΚΤ. Με πρωτοβουλία του δασκάλου Γιάννη Κεφαλληνού, μέσα στο εργαστήριό του φιλοτεχνήθηκαν αφίσες για τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή. Ανάμεσά τους «Οι ηρωίδες του 1940» του Κωνσταντίνου Γραμματόπουλου, «Η γυναίκα που πλέκει» της Βάσως Κατράκη, «Εσύ έδωσες» του Τάσσου κ.ά., που παρουσιάζονται στην έκθεση. Γενικά, στο εργαστήρι του Κεφαλληνού έπνεε αέρας ελευθερίας. Η συμβολή του στάθηκε πατριωτική στα χρόνια της κατοχής και της ΕΑΜικής Αντίστασης. Εκεί, με την καθοδήγησή του, σχεδιάστηκαν πολλά αντιστασιακά έργα. Οραματιστής και αγωνιστής ο Γ. Κεφαλληνός, φιλοτέχνησε δεκάδες έργα, πλημμυρισμένα με πόνο για τον πάσχοντα από τους κατακτητές λαό, από «πύρινο» ποταμό αντίστασης σ' αυτούς.

Από τα παρουσιαζόμενα έργα σημειώνουμε τη δημιουργία του Σπ. Βασιλείου. Τα πρώτα του χαρακτικά, για την εικονογράφηση του βιβλίου του Αγγελου Σικελιανού «Ακριτικά», ήταν μεταξύ των πρώτων έργων προπαγάνδισης του αντιστασιακού αγώνα, ενώ στο βιβλίο του Σκίπη «Πίσω απ' τα τείχη» (1943) η αλληγορία γίνεται έντονη και άμεση.

Κοινή ιδέα των έργων της Λουκίας Μαγγιώρου είναι η συνέχεια των παραδόσεων του ελληνικού λαού για την ελευθερία. Η Λ. Μαγγιώρου, μαζί με την Β. Κατράκη, τον Τάσσο και τον Γ. Βελισσαρίδη, συμμετέχουν στο παράνομο άλμπουμ του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, «Από τους αγώνες του ελληνικού λαού», που εκδόθηκε το 1943. Στο λεύκωμα αυτό περιλαμβάνονται χαρακτικά που συνοδεύουν στίχους δημοτικών τραγουδιών και υμνούν τη δύναμη και την ομορφιά των λαϊκών ηρώων. Η Λ. Μαγγιώρου απευθύνεται με λαϊκή τέχνη, επιχειρώντας να κάνει τα έργα της απλά και κατανοητά στον καθένα. Τα χαρακτικά του Σπ. Βασιλείου και εκείνα της Λ. Μαγγιώρου είναι διαποτισμένα από το δραματικό πάθος που χαρακτηρίζει την τέχνη εκείνων των χρόνων.

Σε διαφορετικό ύφος κινείται η δημιουργία του Α. Τάσσου. Με δάσκαλο τον Γ. Κεφαλληνό, ο Τάσσος μπήκε στην αντιστασιακή χαρακτική, πορευόμενος από πιο πριν το δρόμο της επαναστατικής τέχνης. Σε ηλικία 18 ετών παρουσιάζει έργα του στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» και λίγο αργότερα στον «Ριζοσπάστη». Η εκφραστικότητα, η δραματικότητα, οι τρόποι καλλιτεχνικής απόδοσης εναρμονίζονται με τη διεθνή επαναστατική τέχνη. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχει και μια δεύτερη αρχή, που συνδέεται με τις εθνικές - λυρικές παραδόσεις του δασκάλου του, του Κεφαλληνού. Μέσα σ' αυτές τις ήδη διαμορφωμένες θέσεις από τη δεκαετία του '30, ο καλλιτέχνης μπαίνει ενεργά στον αγώνα ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές και συμμετέχει στην ΕΑΜική Αντίσταση. Το χάραγμα στο ξύλο συνεχίζει να επικεντρώνει το ενδιαφέρον του, αφού την ξυλογραφία τη θεωρεί ο Τάσσος ως «την τέχνη του λαού». Στην έκθεση παρουσιάζονται γνωστά χαρακτικά του Τάσσου («Ελεύθεροι πολιορκημένοι», «Η πείνα», «Αθήνα 1944», «Διαδήλωση» κ.ά.). Επίσης, ξυλογραφίες από το λεύκωμα του 1945 «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» (στο οποίο συμμετείχαν ακόμη οι: Γ. Βελισσαρίδης, Λ. Μαγγιώρου), αλλά και έργα από το λεύκωμα «Θυσιαστήριο της λευτεριάς» (1945), όπου συναντάμε δημιουργίες των: Γ. Μανουσάκη, Α. Κορογιαννάκη, Γ. Βελισσαρίδη, Β. Κατράκη, Λ. Μαγγιώρου.

Από τις δημιουργίες των χρόνων της ΕΑΜικής Αντίστασης δε θα μπορούσαν να λείψουν εκείνες της Βάσως Κατράκη. Εκτός από τη συμμετοχή της στα λευκώματα του αγώνα, τα χρόνια της Αντίστασης έδωσαν νέα πνοή στη δημιουργία της. Η εισβολή των Γερμανών, τα βασανιστήρια, οι πένθιμες νεκρικές πομπές, το λαϊκό δικαστήριο, γυναίκες και παιδιά, είναι μερικές από τις συνθέσεις αυτής της περιόδου. Με τραγικότητα και εκφραστικότητα η Β. Κατράκη δεν προσπαθεί να πετύχει την ακριβή απεικόνιση των μορφών. Γι' αυτήν ο άνθρωπος, η μητέρα, το παιδί, μετατρέπονται σε οικουμενικές μορφές, που ενσαρκώνουν τα πάθη του λαού μας.

Στο στρατόπεδο του Αϊ Στράτη ο Γ. Φαρσακίδης έμαθε από τον Χρήστο Δαγκλή τα «μυστικά» της χαρακτικής τέχνης. Η χαρακτική του Γ. Φαρσακίδη απεικονίζει με λιτό και ωμό ρεαλιστικό ιδίωμα τα βιώματά του από τον αγώνα των Ελλήνων εναντίον του κατακτητή, αλλά και τις απάνθρωπες συνθήκες της εξορίας. Τα θέματα των έργων του αντλούνται από τη ζωή και την αντίσταση στο βουνό, στην πόλη και την εξορία. Στην έκθεση παρουσιάζεται η ξυλογραφία του σημαντικού μας δημιουργού, «Αλβανία».

Από τα έργα της έκθεσης, σημειώνουμε ακόμη τις ξυλογραφίες του Δημήτρη Μεγαλίδη, «Αρης Βελουχιώτης» (1941-1945) και «Μεταφορά εφοδίων στο βουνό», το λινόλεουμ (1943) του Γ. Σικελιώτη «Καταδότης», την ξυλογραφία (1942) «Ο πληγωμένος» του Γιαννουκάκη, τα «Αντίποινα» (ξυλογραφία, 1945) του Γ. Πλακωτάρη, «Το υπόγειο» (1941) του Αντ. Κανά κ.ά. Στην έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 31/5, παρουσιάζεται ακόμη το έργο του Τάκη Κατσουλίδη «Αντίσταση» (τμήμα εντοιχισμένης ξυλογραφίας στο Δημαρχείο Βόλου).