Το πρόστιμο που επέβαλε στις αρχές του καλοκαιριού η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην «Coca Cola» (3Ε) για μη συμμόρφωσή της με προηγούμενη απόφαση της Επιτροπής, αποτελεί μια ακόμα, καλή αφορμή να δει κανείς τι ρόλο παίζουν «θεσμοί» και «ανεξάρτητες αρχές» αυτού του τύπου και πόση σχέση μπορούν πραγματικά να έχουν με μια πολιτική που στόχο έχει την προάσπιση των εισοδημάτων των εργαζομένων ως καταναλωτών. Να δει, δηλαδή, ότι ένας θεσμός που από τη νομοθετική του σύσταση καλείται να εξασφαλίζει ότι υπάρχει ανταγωνισμός και άρα ατέρμονο κυνήγι του κέρδους και της κυριαρχίας στην αγορά και, άντε το πολύ - πολύ να παίζει το ρόλο του διαιτητή ανάμεσα στις επιχειρήσεις, δεν μπορεί παρά να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μονοπωλίων που ακόμα κι αν πληρώνουν, πότε - πότε, και κανένα πρόστιμο για παραβίαση των «κανόνων», είναι ψίχουλα μπροστά στα υπερκέρδη που τους εξασφαλίζει η ασκούμενη πολιτική. Αλλωστε, ο «θεσμός» των Επιτροπών Ανταγωνισμού είναι «εφεύρημα» της ΕΕ και με δική της κατεύθυνση, με κατεύθυνση δηλαδή των ίδιων των πολυεθνικών συγκροτούνται σε κάθε χώρα - μέλος. Είναι φανερό, ότι όλα αυτά, δεν έχουν καμία σχέση με την προάσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων ως καταναλωτών, που μέσα από την καθημερινή λεηλασία των εισοδημάτων τους εξασφαλίζεται η «επιτυχία» αυτής της πολιτικής. Της πολιτικής που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση και αποτελεί κυρίαρχο στόχο της δραστηριότητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού και είναι «η προστασία και ανάπτυξη του υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού» (βλ. έντυπο «αρμοδιότητες και λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού»). Και η επιτυχία της μετριέται αναλόγως προς τα κέρδη των επιχειρήσεων.

Χαρακτηριστική ως προς το ότι οι παρεμβάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν έχουν σχέση με την υπεράσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών, ούτε καν εμποδίζουν τη μονοπωλιακή κυριαρχία των επιχειρήσεων, είναι η περίπτωση της 3Ε. Στις 14 Ιούνη η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε ότι η «Coca Cola 3E» καλείται να πληρώσει πρόστιμο ύψους 8,6 εκατ. ευρώ γιατί μέχρι τον προηγούμενο Φλεβάρη δεν είχε συμμορφωθεί με απόφαση της Επιτροπής που είχε ληφθεί το Φλεβάρη του 2002. Το πρόστιμο επιμεριζόταν σε 5.869 ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης. Η Επιτροπή ζητούσε με την πρώτη της απόφαση από την «3Ε»: Πρώτον, να άρει από τις συμβάσεις χρησιδανείου τον όρο της αποκλειστικότητας στη χρήση των ψυγείων, ειδικά στις περιπτώσεις που στους χώρους πώλησης δεν υπάρχει δυνατότητα τοποθέτησης πρόσθετου ανταγωνιστικού ψυγείου αναψυκτικών. Δεύτερον, να σταματήσει να εφαρμόζει μεθόδους διακριτικής μεταχείρισης των χονδρεμπόρων πρατηριούχων προς όφελος αυτών που συνεργάζονται αποκλειστικά με την ίδια και σε βάρος αυτών που εμπορεύονται μαζί με τα δικά της και άλλα ανταγωνιστικά προς αυτά προϊόντα. Τρίτον, να σταματήσει να εφαρμόζει μεθόδους διακριτικής μεταχείρισης των λιανοπωλητών.

Το πρόστιμο που επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην «3Ε» είναι μόνο ψίχουλα μπροστά στα κέρδη που αποκόμισε και από αυτές τις πρακτικές που της επιτρέπει η μονοπωλιακή της θέση στην αγορά να εφαρμόζει. Πρακτικές που αποτελούν στυγνή πολιτική εκμετάλλευσης και οικονομικών εκβιασμών προς κάθε συναλλασσόμενο με την «Coca Cola». Είναι, ακόμα, φανερό, ότι η περιφρόνηση με την οποία προκλητικά και για χρόνια αντιμετώπισε η επιχείρηση την προειδοποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ότι εάν εξακολουθήσει να εφαρμόζει τις «παράνομες» πρακτικές θα της επιβληθεί το συγκεκριμένο πρόστιμο, αποδεικνύει περίτρανα ότι οι κυβερνητικές διακηρύξεις πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι το... βαρύ πυροβολικό της ενάντια στα μονοπώλια, δεν είναι τίποτα περισσότερο από κορόνες για αποπροσανατολισμό των εργαζομένων που είναι παραδομένοι στο έλεος του άγριου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων και των στόχων τους για μεγιστοποίηση των κερδών τους.

Αποδεικνύεται ακόμα ότι οι ποινές για τις πρακτικές των μονοπωλίων, μόνο αποτρεπτικές δεν είναι. Γιατί, όπως στην περίπτωση της «Coca Cola» η εταιρεία προτίμησε να έρθει κάποια στιγμή αντιμέτωπη με το συγκεκριμένο πρόστιμο προκειμένου να εξακολουθήσει να εφαρμόζει τις πρακτικές αυτές που της εδραιώνουν την κυριαρχία της στην αγορά και της αποφέρουν υπερπολλαπλάσια κέρδη. Αρκεί να δει κανείς ότι τα κέρδη της «3Ε» μόνο στη διετία 2004 και 2005 έφτασαν συνολικά τα 914 εκατ. ευρώ!!

Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε ότι ακόμα και αυτό το συμβολικό, τελικώς, πρόστιμο η εταιρεία θα επιδιώξει να μην το πληρώσει προσφεύγοντας στα αρμόδια δικαστήρια. Ακόμα, ο πρόεδρός της, άφησε αιχμές ότι με την απόφασή της η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενδεχομένως να εξυπηρετεί ανταγωνιστικά προς την «Coca Cola» συμφέροντα και την εγκαλεί ότι αγνοεί περσινή συμφωνία μεταξύ της πολυεθνικής και της ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού σχετικά με τις εμπορικές πρακτικές που θα ακολουθεί στο εξής η επιχείρηση στην Ευρώπη.

Ακόμα μια ενδεικτική περίπτωση ήταν εκείνη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΣΕΣΜΕ), που όσο βρισκόταν σε εξέλιξη η κυβέρνηση τη χρησιμοποίησε κατά κόρον προκειμένου να δημιουργήσει την εντύπωση ότι δε διστάζει να τα βάλει με τα μεγάλα κέρδη και άλλα τέτοια. Πέρα από το γεγονός ότι ακόμα και το πρόστιμο των 15 εκατ. ευρώ που επέβαλε η Επιτροπή στο ΣΕΣΜΕ για «εναρμονισμένη πρακτική» μειώθηκε τελικά στο Διοικητικό Εφετείο όπου προσέφυγε ο Σύνδεσμος μόλις στα 3 εκατ. ευρώ, οι καταναλωτές σε τι ακριβώς... ωφελήθηκαν; Αλλαξε κάτι ως προς την καθημερινή καταλήστευση των εισοδημάτων τους; Μειώθηκαν οι τιμές; Αντιμετωπίστηκε η ακρίβεια;

Κι αν από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει περάσει αρκετός χρόνος(σ.σ.: σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού Σπ. Ζησιμόπουλο «τα αποτελέσματα της δράσης στο επίπεδο του καταναλωτή γίνονται πάντα αντιληπτά μετά από μια σχετική καθυστέρηση» - μήνυμα προέδρου «ετήσια έκθεση πεπραγμένων 2004 - 2005») από το Δεκέμβρη του 2004 πάλι δεν είναι αρκετός ο χρόνος; Τότε, ολοκληρώνοντας τη χαρτογράφηση των κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας, μετά από παραγγελία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης, η Επιτροπή διαπίστωνε ότι τα μονοπώλια της βιομηχανίας στην Ελλάδα παραβιάζουν ακόμα και τα «επιτρεπόμενα όρια συγκέντρωσης» που υιοθετεί η ΕΕ. Από τότε τι άλλαξε στη μονοπώληση στον κλάδο του γάλακτος, των αναψυκτικών, του τυποποιημένου ελαιόλαδου, των απορρυπαντικών;

'Η, τι να πει κανείς για εκείνο το πόρισμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού τον Ιούνη του 2001, όταν μετά από έρευνα σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί το κύκλωμα διύλισης και διακίνησης των καυσίμων πως... οι τιμές δε χειραγωγούνται από τις μεγάλες εταιρείες;(!) Την ίδια στιγμή που από τα στοιχεία που παρέθετε η Επιτροπή μόνο τρεις εταιρείες (ΒΡ, Shell, EKO - ΕΛΔΑ) είχαν μερίδιο στην αγορά που έφτανε με τα τότε στοιχεία το 58,2%, στο πόρισμά της ανέφερε πως παρέχονται «ενδείξεις ότι και εξωτερικός ανταγωνισμός υπάρχει για τις τρεις μεγάλες εταιρείες». Ακόμη, πως δεν προκύπτουν αποδείξεις ότι στις σχετικές αγορές διύλισης πετρελαίου και εμπορίας καυσίμων γενικά συντρέχουν συμφωνίες, εναρμονισμένες πρακτικές ή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, αποτέλεσμα των οποίων θα μπορούσε να είναι η διαμόρφωση αδικαιολόγητα υψηλών τιμών. Μετά απ' όλα αυτά, τι μπορούν να προσδοκούν οι καταναλωτές από την ολοκλήρωση των πέντε ερευνών που έχει παραγγείλει για ευνόητους λόγους σε πέντε αντίστοιχες περιόδους έξαρσης της κερδοσκοπίας στο χώρο των καυσίμων από τον Απρίλη του 2004 η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης;

Ε, λοιπόν, ας μην πασχίζουν να εξαπατήσουν τους εργαζόμενους με ευφυολογήματα και φραστικές «περικοκλάδες». Η συστηματική προσπάθεια των κυβερνώντων και όλων όσων από κοντά δε χάνουν ευκαιρία να επαναλαμβάνουν την προσήλωσή τους στα... ιδανικά της «ελεύθερης οικονομίας» θα πέφτει στο κενό από την καθημερινότητα: αδιάψευστος μάρτυρας ότι ο «ανταγωνισμός» που ευαγγελίζονται και με τόση σπουδή προσπαθούν να εξασφαλίσουν δεν είναι τίποτ' άλλο από ανελέητο κυνήγι του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους και της κυριαρχίας στην αγορά των μονοπωλίων. Και η επιτυχία τους δεν μπορεί παρά να περνάει μέσα από τη με χίλιους δυο τρόπους καταλήστευση των εισοδημάτων των εργαζομένων και ως καταναλωτών. Το να ισχυρίζονται οι κυβερνώντες ότι με την πολιτική τους επιδιώκουν να εξασφαλίσουν ταυτόχρονα στις επιχειρήσεις περιβάλλον «ελεύθερου ανταγωνισμού» και στους καταναλωτές προστασία των εισοδημάτων τους, είναι σαν να ισχυρίζονται ότι επιδιώκουν να εφαρμόσουν ταυτόχρονα δύο πολιτικές διαμετρικά αντίθετες. Με τον ίδιο τρόπο, είναι απολύτως αναληθές και αποπροσανατολιστικό ότι μια Αρχή όπως είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει διττό ρόλο: αφ' ενός, αυτόν του «θεματοφύλακα της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς» που θα «εγγυάται την εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού» και αφ' ετέρου, «την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών».