«Είναι εύκολο να εξαγγέλλεις και να υπογράφεις επιταγές χωρίς αντίκρισμα. Είναι δύσκολο να τηρείς τις υποσχέσεις σου», είχε πει, το καλοκαίρι, σε ομιλία του στην Καλαμάτα ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης. Φαίνεται, λοιπόν, πως επιλέγει αυτόν τον εύκολο δρόμο εξαγγέλλοντας χωρίς αντίκρισμα. Αλλωστε, ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της δράσης του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού (ΕΚΕΘΕΧ) δεν μπορούσε τίποτε να εγγυηθεί με σιγουριά. Μόνο τις εξαγγελίες διά μέσου του ΕΚΕΘΕΧ μπορούσε να στηρίξει. Τι άλλαξε από αυτά που πριν λίγο καιρό έλεγε πάλι ο Μ. Λιάπης; «Πώς μπορώ όμως να πληρώσω σήμερα ...τα σωρευμένα χρέη του 2005, του 2006 και του 2007, τα σωρευμένα χρέη συμβατικών υποχρεώσεων προηγουμένων ετών που ανέρχονται στα 136 εκατομμύρια ευρώ για όλη την Ελλάδα; Πού να βρω τα χρήματα; Ο προϋπολογισμός του ΥΠΠΟ είναι δεδομένος».

Πού τα στηρίζει, λοιπόν, όλα αυτά που εξαγγέλλει; Στην αισιοδοξία του ότι θα αυξηθούν τα κονδύλια για τον πολιτισμό; Στην αισιοδοξία του ότι το ΕΚΕΘΕΧ θα έχει τον δικό του κωδικό με προϋπολογισμό 14 εκατομμύρια ευρώ; Γιατί μόνο την αισιοδοξία του εξέφρασε! Πού θα βρεθούν 15 εκατομμύρια για να ολοκληρωθούν οι εργασίες του θεάτρου της Ειρήνης Παππά «Σχολείο», προκειμένου να έχει τη χρήση το ΕΚΕΘΕΧ, ώστε να στεγάσει κάποιες από τις δράσεις που προγραμματίζει; Αλλά και ο προϋπολογισμός (αν θα είναι 14 εκατ.) του ΕΚΕΘΕΧ από τα χρήματα του οποίου θα αφαιρεθεί το 1,5 εκατομμύριο ευρώ για τα λειτουργικά έξοδα του Κέντρου, αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες για τα ΔΗΠΕΘΕ, τους επιχορηγούμενους θιάσους θεάτρου και χορού, τους εποπτευόμενους φορείς - ουκ ολίγους - και τόσες άλλες συμβατικές υποχρεώσεις του Κέντρου;

Με λίγα λόγια, το αλαλούμ που επικρατεί αυτή τη στιγμή, συνεχίζεται, ενώ μέχρι την οριστική κατάθεση του προϋπολογισμού διασκεδάζουν τις εντυπώσεις με προβολή του νέου κτιρίου του Κέντρου, από όπου θα παίρνονται οι αποφάσεις και θα γίνονται οι μοιρασιές, με πάρτι και χάπενινγκ, παρουσία καλλιτεχνών.

Επί της ουσίας όμως και σε ό,τι αφορά μερικές από τις αρμοδιότητες του ΕΚΕΘΕΧ, για παράδειγμα στις επιχορηγήσεις για τους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου και στα ΔΗΠΕΘΕ αυτές θα γίνονται καθαρά με χρηματοοικονομικούς όρους, κατά παλαιότερη δήλωση του προέδρου του Κέντρου Γιώργου Δραγώνα - επιχειρηματία - που, όπως ο ίδιος δηλώνει, «θα υπάρχει ένα σύστημα "ποινής" όπως κι ένα σύστημα μπόνους», καθώς και «πέναλτι».

Η μέχρι τώρα δράση του ΕΚΕΘΕΧ, για την οποία έδωσαν συνέντευξη Τύπου, σε ό,τι αφορά στους επιχορηγούμενους θιάσους ήταν η μείωση κατά 400.000 ευρώ, συνοδευόμενη από υβριστικούς χαρακτηρισμούς στην εισήγηση του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, στην οποία τονίζεται ότι «κρίθηκε πως δεν είναι πλέον δυνατό 10-12 σχήματα να λαμβάνουν επί 15-20 χρόνια το 80% των διαθέσιμων ποσών. Με όλον το σεβασμό στην προσφορά των θιάσων αυτών, είναι καιρός να δοθούν ευκαιρίες σε νεότερους ανθρώπους που - ελπίζουμε - θα αποτελέσουν τη νέα δύναμη του ελληνικού θεάτρου». Στα οποία, σημειώνουμε, νέα σχήματα δόθηκαν 10 με 15 χιλιάδες ευρώ. Τόσο μεγάλη ήταν η στήριξη!

Από την άλλη, καιρό τώρα συζητείται από μερικούς για το αν χρειάζονται τόσα ΔΗΠΕΘΕ, λες και δεν έχει το δικαίωμα κάθε νομός να έχει ένα θέατρο. Σαν να μην ξέρουν ότι ευρωπαϊκές πόλεις έχουν δύο ή και περισσότερα θέατρα. Σαν να μην καταλαβαίνουμε ότι θέλουν να αποποιηθούν την ευθύνη της πολιτείας να δημιουργεί τις προϋποθέσεις εκείνες που θα φέρνουν τους έτσι κι αλλιώς αποκομμένους πολίτες της περιφέρειας πιο κοντά στην Τέχνη.

Μ' έναν τρόπο, ο Γ. Δραγώνας προετοιμάζει ως φαίνεται το έδαφος αυτής της αντίληψης. Επειδή οι δηλώσεις δεν ξεχνιούνται... «25 χρόνια μετά» - έχει πει - «η κοινωνία και η γεωγραφία άλλαξαν. Σήμερα η Βέροια απέχει μόλις 40 λεπτά από τη Θεσσαλονίκη. Η μετανάστευση, οι μετακινήσεις πληθυσμών είναι μια παράμετρος που θα σταθμίσει στις αποφάσεις. Υπάρχει η ιδέα, δεν ξέρω αν θα επικρατήσει, τρία ή τέσσερα ΔΗΠΕΘΕ να έχουν την ενεργότερη συμβολή και τα υπόλοιπα να λειτουργούν όπως μέχρι σήμερα».

Στις πρόσφατες δηλώσεις του βέβαια για τα ΔΗΠΕΘΕ, «τους δίνουμε δύο χρόνια χάριτος» είπε ο πρόεδρος του Κέντρου Γ. Δραγώνας. Θα παίρνουν ένα ποσοστό χρημάτων και το υπόλοιπο θα μπαίνει σε ένα λογαριασμό από όπου τα πιο «κινητικά» ΔΗΠΕΘΕ θα παίρνουν τα υπόλοιπα ως «μπόνους». Ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια στον πολιτισμό!

Επισημάνθηκε επίσης ότι σε συνάντηση με τους καλλιτεχνικούς διευθυντές των ΔΗΠΕΘΕ εξετάστηκαν ζητήματα της «συνολικής πολιτικής των ΔΗΠΕΘΕ και της σχέσης τους με το ΕΚΕΘΕΧ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση». Τα προβλήματα αυτά και το διοικητικό πλαίσιο «μέσα στο οποίο μπορούν να επιλυθούν» θα αποτελέσουν αντικείμενο «ευρύτερης συζήτησης», σε σχέση «με τις αλλαγές στη φυσιογνωμία των Δημοτικών Επιχειρήσεων Πολιτισμού που προκύπτουν από τον νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων».

Από την πλευρά του ΕΚΕΘΕΧ εκτίμησε ότι στις νέες προγραμματικές συμβάσεις, που θα ισχύσουν στη μεταβατική περίοδο 18 μηνών, πρέπει να προσδιοριστούν σαφέστερα οι υποχρεώσεις των ΔΗΠΕΘΕ σχετικά με την «κατεύθυνση» και την «αποδοτικότητα» του προγραμματισμού τους. Συζητήθηκε η «αναγκαιότητα τόνωσης του περιφερειακού θεατρικού ιστού της χώρας» με μέτρα για «δραστικότερη αλλαγή του θεατρικού χάρτη»: Πραγματοποίηση εκατό τουλάχιστον παραστάσεων στην έδρα τους τη χειμερινή περίοδο. Συμπαραγωγές μεταξύ των ΔΗΠΕΘΕ. Μετακλήσεις νεανικών σχημάτων θεάτρου και χορού. Καλοκαιρινές περιοδείες σε ολόκληρη την περιφέρειά τους. Στήριξη της ερασιτεχνικής θεατρικής και χορευτικής δημιουργίας. Καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων των ΔΗΠΕΘΕ, οργάνωση αρχείου, βιβλιοθήκης, βιντεοθήκης. Συμπαραγωγές με θέατρα του εξωτερικού. Συμμετοχή των ΔΗΠΕΘΕ σε διεθνείς φεστιβαλικές διοργανώσεις. Ανάθεση συγγραφής ελληνικού έργου και μετάφρασης αρχαίου δράματος ή ξένου έργου και πολλά άλλα, για τα οποία χρειάζονται χρήματα! Περί κονδυλίων, όμως, ...ούτε λέξη. Περιμένουν την αύξηση της κρατικής επιχορήγησης για τον πολιτισμό!

Παρ' όλα αυτά και καλά κάνει, αλλά μη μείνουν κι αυτά επί χάρτου, το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού προωθεί ένα πρόγραμμα περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης, με τριπλό στόχο: Την αποκέντρωση της σύγχρονης ελληνικής θεατρικής και χορευτικής δραστηριότητας και την αποσυμφόρηση της μητρόπολης, την ευκαιρία σε καλλιτεχνικές ομάδες που δεν επιχορηγούνται από την πολιτεία να παρουσιάσουν δείγμα της δουλειάς τους και την τόνωση της τοπικής κοινωνίας της περιφέρειας.

Το πρόγραμμα «Artlocus» αποσκοπεί αφ' ενός στην επανασήμανση αναξιοποίητων ή ελάχιστα αξιοποιημένων δημόσιων χώρων της περιφέρειας, με ιδιαίτερη αισθητική αξία ή με ιστορικό βάρος, και αφ' ετέρου στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους μέσω πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Για την υλοποίηση του προγράμματος «Artlocus» κρίθηκε απαραίτητη η συνεργασία του ΕΚΕΘΕΧ με τις κατά τόπους δημοτικές αρχές και με ομάδες παραστατικών τεχνών που δεν επιχορηγούνται από την πολιτεία.

Η εκκίνηση του προγράμματος «Artlocus» έγινε τον περασμένο Μάη με την αποστολή διερευνητικών επιστολών προς 36 δήμους της χώρας. Στις επιστολές προτεινόταν στους δήμους να υποδείξουν δημόσιους χώρους, οι οποίοι, κατά την κρίση τους, θα κάλυπταν τις ζητούμενες από το ΕΚΕΘΕΧ προδιαγραφές. Οι 19 δήμοι που ανταποκρίθηκαν θετικά είναι οι εξής: Ανω Λιοσίων, Ασσου -Λεχαίου Κορινθίας, Αγίων Αναργύρων, Πόρου, Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης, Χίου, Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Αργους, Νέας Κίου Αργολίδας, Σερρών, Ελευσίνας, Αχαρνών, Αγίου Στεφάνου, Κυθήρων, Καβάλας, Πρεβέζης, Ασπροπύργου, Βώλακος Ηλείας, Αγρινίου. Σε πρώτη φάση έχει αποφασιστεί το πρόγραμμα «Artlocus» να εφαρμοστεί πιλοτικά σε πέντε χώρους και με πέντε ομάδες παραστατικών τεχνών. Βέβαια, οικονομικά στοιχεία για το πρόγραμμα αυτό δε δόθηκαν. Και με δεδομένη τη «στενότητα» του ΥΠΠΟ, πώς θα πραγματοποιηθούν όλα αυτά; Θα καταφύγουν σε χορηγούς και με ποιους όρους; Θα κόψουν από αλλού ή θα αποτελέσουν απλά όχημα μεγαλεπήβολων σχεδίων μια πρόωρης προεκλογικής προπαγάνδας;

Επίσης ένας άλλος στόχος είναι ένα πρόγραμμα «στήριξης της προοπτικής του αρχαίου δράματος και η πρόσληψη των οικουμενικών του αξιών από το κοινό της νεότερης εποχής μέσα από την υποστήριξη, διάδοση και διεθνή προβολή του αρχαίου δράματος, η οποία συνδέεται άμεσα με τη διαφύλαξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Σε περίπτωση εγκρίσεως του προγράμματος, ο προβλεπόμενος χρόνος υλοποίησης του έργου είναι 18 μήνες και ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 3.000.000,00 (τρία εκατομμύρια) ευρώ.