Μια ακόμη ένδειξη της συνολικότερης υποτίμησης της υπόθεσης του πολιτισμού σ' αυτόν τον τόπο, από τις κυβερνήσεις τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ, αποτελεί η θλιβερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται εδώ και χρόνια το Θεατρικό Μουσείο - Κέντρο Μελέτης και Ερευνας του Ελληνικού Θεάτρου. Ο χώρος στέγασής του, επί της οδού Ακαδημίας 50, στον ημι-ισόγειο χώρο του Πνευματικού Κέντρου, είχε παραχωρηθεί από την πολιτεία ως προσωρινή λύση προ 30ετίας περίπου. Οι επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις από όλες τις κυβερνήσεις, που πέρασαν στο διάστημα αυτών των χρόνων, για μεταστέγαση σε χώρο επαρκέστερο και καταλληλότερο έπεσαν στο κενό.

Και καθώς «δεν ιδρώνει το αυτάκι» της πολιτείας, σύσσωμος, πια ο θεατρικός κόσμος απαιτεί τη μετακίνησή του από τα υπόγεια της οδού Ακαδημίας σε νέο και αξιοπρεπές κτίριο, ανάλογο του έργου και της χρηστικότητάς του. Πρόσφατα μάλιστα, με πρωτοβολία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, πλήθος κόσμου συστρατεύτηκε, απαιτώντας από το ΥΠΠΟ και την πολιτεία να σεβαστεί και να προστατεύσει την κιβωτό του θεατρικού μας πολιτισμού.

Το κτιριολογικό βρίσκεται σίγουρα στην κορυφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Κέντρο. «Δεν έχουμε χώρο να στεγάσουμε τον Κωτσόπουλο, την Αρώνη και τον Αλεξανδράκη» - είπε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος Κώστας Γεωργουσόπουλος - «Δύο αποθήκες είναι γεμάτες αναξιοποίητο υλικό. Πάνω απ' όλα χρειάζεται ένας νέος χώρος. Ο καλύτερος είναι αυτός που βρίσκεται ακριβώς από πάνω μας: ανήκει στον δήμο και φιλοξενεί γραφεία του. Αλλά δε βλέπω προθυμία από τον δήμαρχο». Ο Νικήτας Κακλαμάνης, προτίθεται λέει - σύμφωνα μ' αυτά που μετέφερε η Πέμυ Ζούνη - να συναντήσει τους επικεφαλής του Μουσείου για να τους προτείνει εναλλακτικά κτίρια. Εχουν ήδη περάσει δυόμισι χρόνια από τότε που ο δήμαρχος της Αθήνας είχε εντάξει στις προγραμματικές του δηλώσεις τη βοήθεια προς το Θεατρικό Μουσείο.

Στο κτιριολογικό προστίθεται ένα ακόμη «αγκάθι». Οι σχεδόν σταθερά απλήρωτοι υπάλληλοί του. «Χρειάζεται μια επιθετική πολιτική. Να πάμε σα στρατός στα υπουργεία να εκτεθούν, όπως εκτίθενται οι άνθρωποι που δεν πληρώνονται», πρόσθεσε η Κάτια Δανδουλάκη. «Οσο δεν πιέζει κανείς, δεν γίνεται τίποτα», είπε ο Χρήστος Λεοντής.

Πόση άλλη πίεση χρειάζεται άραγε το ΥΠΠΟ, για να προστατεύσει τα μοναδικά εκθέματα και τα αρχεία που με την πρώτη βροχή μουλιάζουν, ενώ η υγρασία, διαβρωτική απ' τη μεσοτοιχία του με τα δημόσια ουρητήρια θέτει σε κίνδυνο αξιολογότατα υλικά; Πόση πίεση χρειάζεται για να καταλάβει ότι ο χώρος είναι ακατάλληλος και επικίνδυνος; Στον ίδιο χώρο στεγάζεται υποσταθμός της ΔΕΗ και πριν από δύο χρόνια, σε ένα βραχυκύκλωμα, το μουσείο παρ' ολίγο να γίνει στάχτη. Πόσες φορές θα χρειαστεί, και καλά να προλάβει, το προσωπικό του Μουσείο να το σώσει από πλημμύρες;

Αν είχε φωνή θα φώναζε πια. Τόσα χρόνια απαξιωμένο από την πολιτεία. Τόσα χρόνια που ασφυκτιά, δέσμιο ενός χώρου ακατάλληλου από κάθε άποψη. Παλαιότητα κτιρίου, κάκιστος εξαερισμός, ανεπαρκής φωτισμός, απαράδεκτες και τριτοκοσμικές συνθήκες υγιεινής (ύδρευση, αποχέτευση), μόνιμος και υπαρκτός κίνδυνος πλημμύρας (λόγω γειτνίασης με τις δημόσιες τουαλέτες) και έλκυσης παντός είδους λυμάτων, τρωκτικά και έντομα, τεράστιος κίνδυνος για την υγεία εργαζομένων και επισκεπτών λόγω των συχνών απολυμάνσεων, παντελής έλλειψη κεντρικής θέρμανσης και κλιματιστικών μηχανημάτων, έλλειψη πυρασφάλειας κ.ά.

Δεν είναι λίγες οι φορές που το Κέντρο Μελέτης και Ερευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο κινδύνευσε να αναστείλει τη λειτουργία του. Αποκλειστικά επιχορηγούμενο από την πολιτεία, το Θεατρικό Μουσείο έχει βρεθεί πολλές φορές σε πλήρες οικονομικό αδιέξοδο, λόγω συσσωρευμένων χρεών και εξαιτίας της καθυστέρησης κάθε χρόνο της επιχορήγησης του ΥΠΠΟ.

Ενδεικτικό του τρόπου και των ρυθμών που αντιμετωπίζει η πολιτεία το θέμα του Θεατρικού Μουσείου είναι ότι σε ανακοίνωση του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, στο οποίο έχει μετατοπίσει την ευθύνη του, το ΥΠΠΟ και για το Θεατρικό Μουσείο αναφέρεται ότι ο πρόεδρός του Γ. Δραγώνας διευκρίνισε ότι για το Θεατρικό Μουσείο, θα γίνουν ξεχωριστές συναντήσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών τους προβλημάτων. Το πότε δεν αναφέρεται. Μόνο το «θα». Ωστόσο, στην ίδια ανακοίνωση επισημαίνεται ότι ο πρόεδρος του ΕΚΕΘΕΧ ενημέρωσε τον υπουργό για τα θέματα της αποπεράτωσης του «ΣΧΟΛΕΙΟΥ» της Ειρήνης Παππά και της ανάγκης μεταστέγασης του Θεατρικού Μουσείου. «Ο Υπουργός υπήρξε κατ' αρχήν θετικός», αλλά αποφάσισε να επισκεφθεί το «ΣΧΟΛΕΙΟΝ», ώστε να έχει προσωπική αντίληψη επί του θέματος. Η επίσκεψη έγινε το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου. Δεν επέδειξε όμως ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς την ίδια ευαισθησία, ώστε να επισκεφθεί και το Θεατρικό Μουσείο.

Το Θεατρικό Μουσείο ιδρύθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων στα 1938, όταν Πρόεδρός της ήταν ο Θεόδωρος Συναδινός. Από τότε Εφορός του ορίστηκε ο ιστορικός του Νεοελληνικού Θεάτρου Γιάννης Σιδέρης, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του γα την συγκέντρωση πλούσιου εκθεσιακού υλικού, καθώς και για την καταγραφή της Ιστορίας του Νεοελληνικού Θεάτρου.

Σε διάστημα λίγων χρόνων, το Θεατρικό Μουσείο εξελίχθηκε σε δυναμικό Kέντρο Μελέτης και Ερευνας του Νεοελληνικού Θεάτρου, έχοντας ένα μεγάλο αρχείο χειρογράφων, διαφόρων στοιχείων και πλούσια Βιβλιοθήκη για ό,τι αφορά το θέατρο. Ενδεικτικό είναι ότι όλοι οι θεατρολόγοι της χώρας μας και πολλοί μελετητές του θεάτρου από ξένα κράτη προσφεύγουν σε αυτό για πραγματείες και διατριβές τους.

Από το 1976, το ΚΜΕΕΘ - ΘΜ μετατρέπεται σε αυτοτελές Ιδρυμα Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου και από το 1996 υιοθετείται από τη Γενική Συνέλευση των μελών του η τωρινή επωνυμία του. Η Θεατρική Βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε και στεγάζεται σε κτίριο επί της οδού Καραμανλάκη 7 (στάση Καλλιφρονά), ως προσωρινή κι αυτή λύση, καθώς θα έπρεπε να είναι στον ίδιο χώρο όλες οι υπηρεσίες του Κέντρου, για να μη στοιβαχτούν τα πολύτιμα βιβλία και χειρόγραφα σε κάποια αποθήκη. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει σπάνιες εκδόσεις και χειρόγραφα, 34.000 περίπου τόμους για το θέατρο, που χρονολογούνται από το 1736, εκατοντάδες χειρόγραφα από το 1860, δημοσιεύματα για το θέατρο, αφίσες, καθώς και το Αρχείο Αποκομμάτων. Επίσης, το ΚΜΕΕΘ - ΘΜ έχει προσαρμοστεί στις τεχνολογικές εξελίξεις και λειτουργεί με ηλεκτρονικό σύστημα μηχανογράφησης, παρέχοντας άμεσα πλήρη στοιχεία σε κάθε ερευνητή.

Τι άλλο χρειάζεται η κωφεύουσα πολιτεία, για να πράξει το χρέος της απέναντι στη θεατρική ιστορία της χώρας μας; Πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν, επιτέλους, ώστε οι κατά καιρούς υπουργοί Πολιτισμού να επιδείξουν λίγη σύνεση πριν να είναι πολύ αργά; Τόσα κτίρια της κτηματικής του Δημοσίου υπάρχουν. Δεν μπορεί κάποιο να παραχωρηθεί στο Κέντρο; Μέχρι πότε μια τόσο σοβαρή ιστορία θα στηρίζεται στο φιλότιμο και την αυτοθυσία των εργαζομένων;