Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτών των τιμητικών εκδηλώσεων, επανακυκλοφορεί, μετά από 40 ολόκληρα χρόνια, το πολιτικό θρίλερ του Αρκάδα διεθνούς φήμης σκηνοθέτη «Ζ» (από το ομότιτλο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού). Η ταινία αναφέρεται στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από το παρακράτος της Δεξιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι κρατικές και παρακρατικές «Καρφίτσες» τρύπησαν και τις βάτες του Καραμανλή: ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο;

Η ταινία, όπως και το βιβλίο άλλωστε, κάτω από τις τότε πολιτικές συνθήκες στη χώρα μας (1969), λειτούργησε (γενικά) πολύ θετικά (κυρίως στο εξωτερικό). Η συμμετοχή του Θεοδωράκη στη μουσική (γνωστά μουσικά κομμάτια του), όπως και της Ειρήνης Παπά, αλλά και του κομμουνιστή (τότε) Ιβ Μοντάν, έδωσαν στην ταινία μια άλλη διάσταση. Μπορεί να πει κανείς πως, με τον τρόπο της, βοήθησε και αυτή στο γενικότερο αντιδικτατορικό αγώνα!

Ωστόσο, δεν ήταν λίγοι οι σοβαροί πολιτικοί επικριτές, τόσο της ταινίας όσο και του βιβλίου, που προηγήθηκε στην κυκλοφορία. Πρώτα ο Βασιλικός και μετά ο Γαβράς παρέβλεψαν, σχεδόν τελείως, το λαϊκό παράγοντα και τις λαϊκές κινητοποιήσεις και υπερεκτίμησαν την «αποφασιστικότητα» του ανακριτή Σαρτζετάκη και ενός αστού δημοκρατικού δημοσιογράφου (του «Βήματος»). Αρκετοί κυρίως νεαροί κομμουνιστές (το Κόμμα βρισκόταν στην παρανομία), έχοντας άλλη άποψη για την κίνηση και τους νόμους της Ιστορίας, θεώρησαν την ταινία, ακριβώς γιατί αγνόησε τον λαϊκό παράγοντα, αστικής αντίληψης και ιδεολογίας. Το μαζικό κίνημα των Λαμπράκηδων, το μαζικότερο νεολαιίστικο κίνημα της εποχής, ήταν η σωστότερη απάντηση για την άλλη αντίληψη για την Ιστορία.

Πάντως, ποτέ κανείς δε χάνει παρακολουθώντας έστω και αμφιλεγόμενα πολιτικά θέματα (με καθαρό μάτι, βέβαια). Η συγκεκριμένη ταινία φέρνει, έστω και με αυτόν το λαθεμένο τρόπο, πολλές πληροφορίες στους νέους θεατές. Οι παλιοί θεατές και μόνο με τη θύμηση εκείνης της περιόδου συγκινούνται. Ηταν δύσκολα εκείνα τα χρόνια. Και τόσο όμορφα...

Παίζουν: Ιβ Μοντάν, Ειρήνη Παπά, Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Ζακ Περέν.