Κυριακή 10 Μάη 2009
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Προλαβαίνοντας την επόμενη πανδημία

Η διαδικασία εξέλιξης ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο αποκλειστικά στους ανθρώπους, εκδηλώνεται σε πέντε στάδια. Τα παθογόνα μπορεί να «κολλήσουν» σε οποιοδήποτε στάδιο. Εκείνα που είναι σε πρώιμα στάδια εμφανίζουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, αλλά μικρό αριθμό συνολικών θυμάτων, καθώς δεν μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι ιοί που μεταδίδονται με μεγαλύτερη επιτυχία μεταξύ ανθρώπων, είναι πιθανές αιτίες πανδημίας
Η διαδικασία εξέλιξης ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο αποκλειστικά στους ανθρώπους, εκδηλώνεται σε πέντε στάδια. Τα παθογόνα μπορεί να «κολλήσουν» σε οποιοδήποτε στάδιο. Εκείνα που είναι σε πρώιμα στάδια εμφανίζουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, αλλά μικρό αριθμό συνολικών θυμάτων, καθώς δεν μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι ιοί που μεταδίδονται με μεγαλύτερη επιτυχία μεταξύ ανθρώπων, είναι πιθανές αιτίες πανδημίας
Περισσότερες από τις μισές μολυσματικές νόσους, του παρελθόντος και του παρόντος, προέρχονται από τα ζώα, περιλαμβανόμενης της γρίπης, του SARS, του δάγγειου πυρετού, του Εμπολα και του Εϊτζ. Σήμερα, η πολυπλόκαμη αλληλοσύνδεση και επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπινων πληθυσμών ολόκληρου του πλανήτη, οδική, ακτοπλοϊκή και αεροπορική, επιτρέπει στις νέες ασθένειες, για τις οποίες δεν υπάρχει ανοσία, να γίνουν πανδημίες πολύ πιο γρήγορα. Κι αυτό είτε προέρχονται άμεσα από τα ζώα, όπως το Εϊτζ, είτε έμμεσα, περνώντας από τα άγρια ζώα στα οικόσιτα και μετά σε μας, όπως στην περίπτωση του ιαπωνικού ιού της εγκεφαλίτιδας και μερικών τύπων γρίπης.

Αναζητώντας τρόπο αντιμετώπισης αυτών των απειλών, ορισμένοι επιστήμονες προτείνουν τη δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης των πληθυσμών άγριων ζώων και των ανθρώπων που έρχονται σε συχνή επαφή μαζί τους, για σημάδια νέων μικροοργανισμών ή αλλαγών στη συμπεριφορά γνωστών παθογόνων. Ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε πολλές από τις πανδημίες να σταματούν πριν καν αρχίσουν.

Το ενδιαφέρον των επιστημόνων συγκέντρωσαν αρχικά περιοχές της κεντρικής Αφρικής όπου πολλοί άνθρωποι κυνηγούν άγρια ζώα. Ο κυνηγός φοράει συνήθως μόνο ένα βαμβακερό κοντό παντελόνι, καθώς βαδίζει ξυπόλυτος μέσα στο τροπικό μονοπάτι, μεταφέροντας στην πλάτη του ένα μπαμπουίνο 25 κιλών που μόλις σκότωσε. Περπατάει χιλιόμετρα μέσα στη ζούγκλα μέχρι να φτάσει στο χωριό του και καθώς ταξιδεύει, το αίμα από το κυνήγι αναμειγνύεται με τον ιδρώτα του και στάζει ως τα πόδια του, ρέοντας μέσα από αμυχές και πληγές. Οποιοδήποτε παθογόνο υπήρχε στο αίμα του μπαμπουίνου αποκτά τώρα πρόσβαση στο κυκλοφορικό σύστημα και στους ιστούς του κυνηγού.

Αν ο Κεντροαφρικανός κυνηγός είχε επιλογή, εκείνος και οι συγχωριανοί του θα προτιμούσαν το κατσίκι, το αρνί, το χοιρινό ή το μοσχαρίσιο κρέας αντί για το κρέας του πιθήκου. Αλλά αυτές οι μορφές ζωικής πρωτεΐνης είναι σπάνιες στην περιοχή του. Ετσι κάνει κι αυτός εκείνο που έκαναν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια: κυνηγάει την τοπική πανίδα, όπως κάνουν και οι κυνηγοί με τις καραμπίνες στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, με τη διαφορά ότι αυτοί δεν εξαρτώνται από το κυνήγι για την επιβίωσή τους. Μια άλλη διαφορά, είναι ότι το πρωτεύον θηλαστικό που κυνηγάει ο Αφρικανός, επειδή είναι πολύ πιο συγγενικό με τον άνθρωπο από το πουλί, το ζαρκάδι και τον αγριόχοιρο, είναι πολύ πιθανότερο να του μεταδώσει ιούς και άλλους μικροοργανισμούς.

Από τις αναλύσεις αίματος κυνηγών και θηραμάτων που έκαναν οι επιστήμονες, εντόπισαν πολλούς ιούς των ζώων που δεν είχαν εντοπιστεί ως τώρα σε ανθρώπους. Ανάμεσά τους και τον SFV, ένα ρετροϊό, της ίδιας οικογένειας με τον ιό HIV του Εϊτζ. Ο SFV συναντάται μόνο στα πρωτεύοντα θηλαστικά και μεταξύ αυτών σε ένα είδος μαϊμούδων, στους μανδρίλους και στους γορίλες. Κάθε πρωτεύον έχει τη δική του γενετικά διαφορετική παραλλαγή του μικροβίου. Διαπιστώθηκε ότι και οι τρεις παραλλαγές SFV είχαν μπει στο αίμα των κυνηγών. Στους ίδιους κεντροαφρικανικούς πληθυσμούς οι ερευνητές βρήκαν ακόμα Τ λεμφοτροπικούς ιούς (HTLV), που έχουν την τάση να μολύνουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται Τ λεμφοκύτταρα. Δύο απ' αυτούς, ο HTLV-1 και ο HTLV-2, ήταν ήδη γνωστοί καθώς έχουν εντοπιστεί σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αλλά δύο άλλοι, οι HTLV-3 και HTLV-4 ήταν ως τότε άγνωστοι στην επιστήμη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές υπάρχουν πέντε στάδια στο μετασχηματισμό ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο που ειδικεύεται στους ανθρώπους. Στο πρώτο στάδιο το παθογόνο ζει μόνο στα ζώα. Στο δεύτερο στάδιο, μπορεί να μεταδοθεί σε άνθρωπο μόνο από ζώο. Στο τρίτο στάδιο μεταδίδεται κυρίως από τα ζώα, αλλά μπορεί να μεταδοθεί και μεταξύ ανθρώπων για μικρό διάστημα μέχρι να σβήσει. Οταν το παθογόνο φτάσει στο τέταρτο στάδιο, μπορεί να προκαλεί μακρόχρονες επιδημίες μεταξύ των ανθρώπων. Κι όταν πια φτάσει στο πέμπτο στάδιο, έχει γίνει ένα αποκλειστικά ανθρώπινο παθογόνο, που δεν χρησιμοποιεί πια κάποιο ζώο ως ξενιστή. Τα παθογόνα του τέταρτου και του πέμπτου σταδίου είναι εκείνα που μπορούν να προκαλέσουν τα περισσότερα ανθρώπινα θύματα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ