Η έννοια της κυριαρχίας στον ελεύθερο χώρο της σκακιέρας, την οποία πρώτος διατύπωσε ο Αυστριακός παγκόσμιος πρωταθλητής Βέλχαμ Στάινιτς και την καθιέρωσε σαν βασική αρχή συνδέεται σχεδόν πάντα με την έννοια των αναγκαστικών κινήσεων του αντιπάλου, αλλά και με την ελευθερία των βαριών κομματιών στις ανοικτές γραμμές της σκακιέρας.

Ετσι, καθώς πλησιάζει η παρτίδα στην 3η φάση, δηλαδή στο φινάλε, η σχετική αξία των πύργων και της βασίλισσας πρέπει να αυξηθεί και να μην είναι απασχολημένα με την άμυνα του βασιλιά ή την υποστήριξη κάποιων κομματιών τους.

Τα παραδείγματα που ακολουθούν θα μας δώσουν να καταλάβουμε καλύτερα την αξία του ελέγχου των ανοιχτών γραμμών. Στη θέση με τα αλγεβρικά σύμβολα: Λευκά, Ρε1, Πθ7, Αζ8. Μαύρα, Ρδ8, Πα8, Στρ. α6. Τα λευκά κυριαρχούν στην 7η γραμμή και έχουν στριμώξει τα μαύρα, απειλώντας μετά την κίνηση του αξιωματικού, πθ8+ κλπ. 1. Αγ5! (ελέγχει τα τετράγωνα «β6» και «α7») 1...Πγ8. Καλό δεν είναι το 1....Πβ8; 2. Πθ8+ Ργ7 3. Αδ6+ Ρδ6 4. Πβ8 και 1-0. 2. Αβ6+ Ρε8 3. Αγ7! α5 4. Ρδ2! α4 5. Ργ2! Οχι 5. Ργ3 α3 6. Ρβ3 α2 7. Ρα2 Πα8+! 8. Ρ~ Πα6 και αποκτά και ο μαύρος κυριαρχία στις ανοικτές γραμμές. 5... α3 6. Ρβ1 α2+ 7. Ρα1! Εδώ ο μαύρος είναι Τσούκτσβανγκ και ό,τι να παίξει θα χάσει.

Στη θέση του διαγράμματος αυτού του κειμένου και οι δύο παρατάξεις διαθέτουν ανοικτές γραμμές, αλλά τα λευκά έχουν και την κίνηση. 1. Πγ7+! Δελεαστική ήταν και η συνέχεια 1. Βε3+ Ρζ7 2. Πζ5+ Ρη8 3. Βε6+ Ρθ8 4. Βθ6+ Ρη8, χωρίς όμως η λευκή βασίλισσα να μπορεί να συνεργαστεί με τον πύργο. 1... Πδ7 2. Βγ5+ Ρδ8 3. Ρθ6! Απρόσμενη και αθόρυβη κίνηση που αναγκάζει και εδώ το μαύρο να εγκαταλείψει. Αν 3... Ρε8 4. Πγ8+! Αν 3... Πγ7 4. Βζ8+! Αν 3... οπουδήποτε τον Π στη «δ» τότε 4. Βε+ματ! Αν 3... Β οπουδήποτε στη «β» 4. Πγ8+ματ!