Πεδίο νέας κερδοφορίας για το μεγάλο κεφάλαιο αποτελεί η διαχείριση των υδάτων της χώρας μας, σε βάρος πάντα των λαϊκών συμφερόντων, με την «πρασινογάλαζη» διοίκηση της ΠΑΣΕΓΕΣ να πρωτοστατεί σε αυτήν την κατεύθυνση. Το Ινστιτούτο Αγροτικής και Συνεταιριστικής Οικονομίας (ΙΝΑΣΟ) που λειτουργεί στα πλαίσια της ΠΑΣΕΓΕΣ, εκπόνησε μελέτη, υπό τον τίτλο «Εφαρμογή Ενιαίου Μοντέλου Διαχείρισης του Αρδευτικού νερού στην Ελληνική Γεωργία», στην οποία ούτε λίγο - ούτε πολύ, προωθείται η ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων της χώρας μας και το σταδιακό πέρασμά τους στα χέρια του κεφαλαίου. Η μελέτη είχε παρουσιαστεί τον περασμένο Ιούνη σε επίσημη τελετή με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων παρούσα αλλά και τον υπεύθυνο Αγροτικού του ΠΑΣΟΚ Β. Εξαρχο. Κατά την διάρκεια του χαιρετισμού του στην εκδήλωση ο Β. Εξαρχος, εμμέσως πλην σαφώς, υποστήριξε τις προτάσεις που θα αναφέρουμε παρακάτω, τόνισε την ανάγκη «να λειτουργήσουν σύγχρονοι φορείς διαχείρισης του νερού», προσθέτοντας ότι «σύγχρονοι φορείς διαχείρισης και διασφαλισμένοι πόροι αποτελούν τις μεγάλες επιλογές και δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ για ολόκληρη τη χώρα». Στην μελέτη, καταγράφεται ενδελεχώς το πρόβλημα των υδάτινων πόρων στην χώρα μας, γίνονται παρατηρήσεις για τις αιτίες που το προκαλούν, για να καταλήξει όμως στο συμπέρασμα, ότι το νερό, από την στιγμή που μετατρέπεται ραγδαία σε πολύ σπάνιο αγαθό, θα πρέπει να καταταχθεί στα οικονομικά αγαθά και βεβαίως να εφαρμοστεί μία πιο... ορθολογική τιμολόγησή του.

Στην έρευνα επισημαίνεται ότι τα υπόγεια αποθέματα νερού σε πολλές περιοχές της χώρας εξαντλούνται και ότι η θάλασσα σε αρκετές άλλες περιοχές έχει εισχωρήσει επικίνδυνα στον υδροφόρο ορίζοντα. Από τα 236 υπόγεια υδροφόρα συστήματα της χώρας, τα 110 χαρακτηρίζονται πλέον ως απειλούμενα. Στην άρδευση καταναλώνεται το 86% του συνόλου των υδάτινών πόρων της χώρας όταν ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι περίπου 70%.

Βασικό πρόβλημα των εδαφών της χώρας είναι ότι κινδυνεύουν από την ερημοποίηση, καθώς το 35% του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ήδη ερημοποιηθεί, ενώ το 49% θεωρείται ότι βρίσκεται σε μέτριο κίνδυνο ερημοποίησης. Οι περιοχές με άμεσο κίνδυνο ερημοποίησης είναι οι Νομοί Αργολίδας, Κιλκίς, Ανατολικής Κρήτης, Λέσβου και Νάξου. Στις περιοχές με υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης συγκαταλέγονται οι Νομοί Λάρισας, Μαγνησίας, Λακωνίας, Αρκαδίας, Κορινθίας και Φθιώτιδας. Τέλος αυξημένο κίνδυνο εμφανίζουν ορισμένες περιοχές της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης, η ορεινή ζώνη των Ιονίων νήσων, αλλά και τα νησιά του Αιγαίου, που απειλούνται και από την αιολική διάβρωση.

Ιδιαίτερα σοβαρό είναι το πρόβλημα της υφαλμύρωσης των υδάτων, το οποίο παρουσιάζεται, μικρότερο ή μεγαλύτερο, σε όλες τις παραλιακές πεδιάδες της Ελλάδας. Εντονο πρόβλημα υφαλμύρωσης υπάρχει στη Θεσσαλία, κυρίως στην περιοχή της Μαγνησίας κοντά στον Αλμυρό, αλλά και στο Δέλτα του Πηνειού. Επίσης, στην πεδιάδα του Αργους, στα βόρεια παράλια της Κορινθίας, σε περιοχές του κόλπου της Θεσσαλονίκης, σε ακτές της Θράκης και της δυτικής Ελλάδας, καθώς και στην Κρήτη, ιδιαίτερα δε στην Ανατολική Κρήτη και στην περιοχή του Ηρακλείου. Σημαντική υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα, εξαιτίας της διείσδυσης της θάλασσας, παρατηρείται επίσης στα νησιά Ρόδος, Κως, Πάρος, Χίος, Σάμος και Λέσβος.

Αφού λοιπόν καταγράφονται τα επιστημονικά ευρήματα της έρευνας, έρχονται στην συνέχεια οι «πρασινογάλαζοι» διοικούντες της ΠΑΣΕΓΕΣ να προτείνουν λύσεις, για λογαριασμό της κυβέρνησης της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που αποσκοπούν ανοιχτά στην παράδοση των υδάτινων πόρων της χώρας στις ορέξεις του μεγάλου κεφαλαίου. Προτείνουν λοιπόν την ίδρυση Φορέων Διαχείρισης Νερού (ΦοΔΝΕ), οι οποίοι πρέπει να ενταχθούν στη νέα λογική διαχείρισης του υδροαρδευτικού νερού, δηλαδή προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης νερού και του ελέγχου της ζήτησης, μέσω «της ορθολογικής κοστολόγησης του παρεχόμενου αρδευτικού δικτύου». Στην συνέχεια επισημαίνουν ότι οι ΦοΔΝΕ ως «διαχειριστές του εν ανεπαρκεία ευρισκομένου υδροαρδευτικού νερού θα σχεδιάσουν την δράση τους με στόχο την επάρκεια αλλά και την ποιότητα του νερού», έχοντας ως βασικό τους εργαλείο για την παραπάνω δράση «την τιμολόγηση». Παρακάτω αναφέρουν ότι «το θέμα της ορθολογικής τιμολόγησης του νερού είναι κομβικό στην όλη αυτή προσπάθεια. Βασική αρχή των τιμολογίων πρέπει να είναι «η ανάκτηση του κόστους παροχής νερού ανά χρήση», η οποία θα περιλαμβάνει: Το κόστος απόσβεσης των αναγκαίων κεφαλαιουχικών δαπανών για νέα έργα και για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων (φράγματα, δίκτυα, αντλιοστάσια κλπ.), το κόστος λειτουργίας και συντήρησης των έργων, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας έργων περιβαλλοντικής αποκατάστασης υδροφορέων και υδρορευμάτων, λόγω ρύπανσης, υφαλμύρωσης κλπ. Το τελευταίο αυτό κόστος, ανακτάται εξ ολοκλήρου από τους συγκεκριμένους εκείνους χρήστες νερού που το προκαλούν, εφαρμόζοντας την ευρωενωσιακή αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Δηλαδή στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο ρυπαίνων θα συνεχίσει να ρυπαίνει, μετακυλίοντας το όποιο κόστος στη λαϊκή κατανάλωση.

Είναι προφανές ότι βασικός τους σχεδιασμός είναι η κατακόρυφη αύξηση των τιμολογίων του αρδευτικού και υδρευτικού νερού. Τονίζουν ότι ένα σημαντικό θέμα που καλούνται να αντιμετωπίσουν εξ αρχής οι νέοι ΦοΔΝΕ, είναι η δημιουργία ενός σταθερού και αποτελεσματικού μηχανισμού είσπραξης για την κατανάλωση νερού, μιας και η λειτουργία και συντήρηση των εγκαταστάσεων και των δικτύων θα χρηματοδοτείται κύρια από την τιμολόγηση του υδροαρδευτικού νερού. Στην μελέτη αναφέρεται ότι οι μεγάλοι καταναλωτές (ανάμεσά τους και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες) θα έχουν λιγότερα προβλήματα στην εξόφληση των λογαριασμών τους, καθώς μέσα από σταθερές μακροχρόνιες συμβάσεις θα μπορούν να είναι συνεπείς στις πληρωμές τους. Υπογραμμίζουν στην συνέχεια ότι το πρόβλημα θα δημιουργηθεί από τους μικρούς μεμονωμένους καταναλωτές, όπως είναι οι αγρότες, για τους οποίους προβλέπεται, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, να γίνεται παρακράτηση των χρωστούμενων για αρδευτικό νερό από τις επιδοτήσεις που αφορούν την αρδευόμενη έκταση.

Και καταλήγοντας αποκαλύπτεται το όλο πνεύμα των εμπευστών της μελέτης: Οι ΦοΔΝΕ, λένε, θα λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και μετοχική σύνθεση, στην οποία θα συμμετέχουν: Η κυβέρνηση, κατά 20-25%, η ΠΑΣΕΓΕΣ κατά 30%-40%, Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά 25%-30% και τέλος θα συμμετέχει και κάποιος χρηματοπιστωτικός οργανισμός. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι υπεύθυνος της επιστημονικής έρευνας, ήταν ο Μ. Ξανθάκης, καθηγητής του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του ΙΝΑΣΟ και αντιπρόεδρος της Marfin Investment Group...

Γεγονός είναι ότι λόγω της λειψυδρίας, κάθε χρόνο σε περιοχές που αναφέρονται στην παραπάνω έρευνα, καλλιέργειες καταστρέφονται με ανάλογες συνέπειες στους μικρομεσαίους παραγωγούς. Μόνο που για το πρόβλημα του νερού, δεν φταίει γενικά και αόριστα η «αλόγιστη χρήση» του νερού - ακόμη και αυτή, στον βαθμό που υπάρχει, αποτέλεσμα της εφαρμοζόμενης πολιτικής είναι - ούτε είναι «συνευθύνη όλων». Αυτή η αντίληψη δεν είναι τίποτα περισσότερο παρά μια προσπάθεια να αθωωθεί η δράση του κεφαλαίου, να διαμορφωθεί συνείδηση συνενοχής στα λαϊκά στρώματα, πόλης και υπαίθρου. Η μη ολοκλήρωση εδώ και δεκαετίες πολλών υδροαρδευτικών έργων υποδομής - μόνον στην Θεσσαλία ο αγροτικός πληθυσμός ακόμη αναμένει την εκτροπή του Αχελώου, την κατασκευή ολοκληρωμένου αρδευτικού δικτύου της λίμνης Σμοκόβου, εμπλουτισμό της λίμνης Πλαστήρα κ.ά., ενώ ανάλογα προβλήματα παρουσιάζονται σε ολόκληρη την χώρα, δεν αποτελεί ευθύνη των φτωχών αγροτών, ούτε είναι αποτέλεσμα της αλόγιστης χρήσης του νερού από μέρους τους. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της συνειδητής πολιτικής επιλογής των κυβερνήσεων, που χρησιμοποιούν το πρόβλημα της λειψυδρίας για το ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων αγροτών και τη συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στα χέρια λίγων μεγαλοαγροτών και αγροτοβιομηχάνων. Το πρόβλημα του νερού, όπως και συνολικότερα του περιβάλλοντος και η αντιμετώπισή του από τα κόμματα του ευρωμονόδρομου και τους εκπροσώπους τους στο αγροτοσυνδικαλιστικό και συνεταιριστικό κίνημα δεν είναι τίποτα περισσότερο παρά υποκριτικές κορώνες, δήθεν «περιβαλλοντικής ευαισθησίας», συγκαλύπτοντας ότι αποτελούν πολιτικές παραπέρα στήριξης της κερδοφορίας των μονοπωλίων. Η απάντηση σε αυτές τις πολιτικές είναι ο άλλος δρόμος ανάπτυξης με κίνητρο την ικανοποίηση των αναγκών των εργατών, των φτωχών αγροτών και αυτοαπασχολούμενων κι όχι του καπιταλιστικού κέρδους. Προϋποθέτει ότι το νερό, το περιβάλλον, η γη συνολικά και όλος ο πλούτος που αυτή περιλαμβάνει και πάνω σε αυτήν έχει παραχθεί μέχρι σήμερα, θα γίνουν λαϊκή περιουσία, θα ενταχθούν στον κεντρικό σχεδιασμό της παραγωγής που θα υπολογίζει και την περιφερειακή ανάπτυξη και την ορθολογική επίδραση του ανθρώπου στη φύση. Σε αυτόν το δρόμο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στη λαϊκή οικονομία, θ' αναπτυχθούν και νέες τεχνολογίες φιλικότερες προς τη φύση, καθώς και ανάλογη κοινωνική συνείδηση.