Ενα από πολλά ιδεολογήματα που προβάλλει και αξιοποιεί η πλουτοκρατία, στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), είναι αυτό του «εξαιρετικού εργασιακού περιβάλλοντος» που μπορεί να πετύχει κάθε επιχείρηση για τους εργαζόμενους. Εν μέσω καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, στο όνομα της οποίας σκληραίνουν τα αντεργατικά μέτρα, εκατοντάδες εργαζόμενοι απολύονται και άλλοι καλούνται να δεχθούν χειρότερα μεροκάματα, εκ περιτροπής εργασία, νέα χτυπήματα στα δικαιώματά τους, οι καπιταλιστές και οι θεσμοί τους, εντείνουν την προσπάθεια να χειραγωγηθούν οι εργαζόμενοι, να ενσωματωθούν στους σκοπούς της επιχείρησης. Να κάνουν οι εργαζόμενοι την κερδοφορία των μονοπωλίων δική τους υπόθεση και στο όνομα αυτής να συναινέσουν σε νέες θυσίες.

Στα πλαίσια της ΕΚΕ λειτουργεί και ο θεσμός «Great Place to Work Institute», ο οποίος βραβεύει εταιρείες για το εργασιακό τους περιβάλλον και για τη «διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού τους». Βραβεύονται οι επιχειρήσεις ουσιαστικά, με κριτήριο το βαθμό εκμετάλλευσης και ενσωμάτωσης των εργαζομένων τους. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε, ότι οι εταιρείες βραβεύονται στο βαθμό που έχουν πετύχει να βάλουν τους εργαζόμενούς τους στο «τριπάκι», ότι η ευημερία της επιχείρησης όχι απλά δεν συγκρούεται με τα συμφέροντά τους, αλλά αποτελεί και προϋπόθεση για τη δική τους ευημερία.

Φέτος, για 7η συνεχή χρονιά ανακοινώθηκαν τον Απρίλη τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για την ανάδειξη των 20 Επιχειρήσεων με το Καλύτερο Εργασιακό Περιβάλλον (Βest Workplaces). Βραβεύτηκαν 10 εταιρείες με πάνω από 250 εργαζόμενους και 10 εταιρείες με 50 - 250 εργαζόμενους. Αρκεί να αναφερθεί ότι τα κριτήρια της βράβευσης και το ερωτηματολόγιο που καλούνται να συμπληρώσουν οι εργαζόμενοι, αντανακλούν όλα όσα εντατικοποιούν την εργασία, ενισχύουν την παραγωγικότητά της, αυξάνουν τα κέρδη της επιχείρησης. Το ερωτηματολόγιο προς τους εργαζόμενους περιλαμβάνει πάνω από 50 προτάσεις οι οποίες καλύπτουν τους τομείς της αξιοπιστίας, του σεβασμού, της δικαιοσύνης, της υπερηφάνειας και της συντροφικότητας - που αποτελούν τις πέντε διαστάσεις του Μοντέλου του Great Place to Work.

Οι προτάσεις αυτές είναι διατυπωμένες έτσι, ώστε να έχουν θετικό νόημα. Για παράδειγμα: «Η διοίκηση με κρατά ενήμερο για σημαντικά θέματα και αλλαγές». «Το προσωπικό εδώ έχει τη δυνατότητα να αναλάβει πολλές ευθύνες» (Αξιοπιστία). «Η διοίκηση εμπλέκει το προσωπικό σε αποφάσεις που επηρεάζουν τη δουλειά μας και το περιβάλλον εργασίας μας. Μου δίνεται η δυνατότητα για περαιτέρω κατάρτιση και εκπαίδευση έτσι ώστε να εξελιχθώ επαγγελματικά» (Σεβασμός).

Περιέχει ακόμα μία ανοιχτή ερώτηση που επιτρέπει στους εργαζόμενους να εκφράσουν, με δικά τους λόγια, τι κάνει την επιχείρηση εξαιρετική. Από τις προτάσεις των εργαζομένων φαίνονται τόσο οι αυταπάτες που καλλιεργούνται, όσο και η εντατικοποίηση της εργασίας, η οποία συνοδεύει αυτές τις αυταπάτες: «Αυτή είναι η μόνη εταιρεία από όσες έχω εργαστεί που πραγματικά βάζει σε προτεραιότητα το προσωπικό. Τα μέλη της ομάδας αισθάνονται ότι εκτιμώνται εδώ, πράγμα που μας ενθαρρύνει να δουλέψουμε σκληρότερα και να επιτύχουμε ποιοτικά αποτελέσματα».

Η λογική της συναίνεσης και του «ανθρώπινου» προσώπου των εργοδοτών, επικρατεί: «Εχουμε πολύ λίγες υπερωρίες καθώς η διοίκηση έχει δεσμευτεί να μην υπάρχουν εξουθενωτικά ωράρια». «Ως νέγρος Νιγηριανός - Αμερικανός, θεωρώ ότι σε αυτή την εταιρεία γίνονται οι λιγότερες φυλετικές διακρίσεις σε σχέση με όλες τις εταιρείες που έχω δουλέψει».

Προκρίνονται ανούσιες ή δευτερεύουσες πτυχές που αφορούν το εργασιακό κλίμα και όχι τις εργασιακές σχέσεις, τα εργατικά δικαιώματα: «Υπάρχει μια θαυμάσια οικογενειακή ατμόσφαιρα μέσα στην εταιρεία μας. Στο τελευταίο συνέδριο ηγεσίας που διοργανώσαμε επέδειξαν όλοι, εκτός από επαγγελματικό και κοινωνικό ενδιαφέρον για να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο. Ολοι, από το Διευθύνοντα Σύμβουλο ως το θυρωρό μερικής απασχόλησης έγιναν αποδέκτες αναγνώρισης για την εργασία που προσέφεραν. Οταν αναγνωριζόταν οι δουλειά κάποιου, όλοι οι άλλοι χειροκροτούσαν. Για να επιτύχει αυτή η εταιρεία χρειάζεται η ατομική συνεισφορά όλων μας και αυτή είναι μια φιλοσοφία την οποία όλοι έχουμε υιοθετήσει».

Πρόκειται για έναν ακόμα θεσμό χειραγώγησης της εργατικής τάξης. Για να παραιτηθεί από τον πλούτο που της ανήκει. Να μη μένουν οι εργαζόμενοι απλά αμέτοχοι, αλλά να είναι συμμέτοχοι στην υπόθεση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια ενός εργαζόμενου στον κλάδο της Πληροφορικής, τη στιγμή που το Συνδικάτο του κλάδου (ΣΕΤΗΠ) βρίσκεται σε πόλεμο με την εργοδοσία για να μη χάσουν οι εργαζόμενοι τίποτα από τα κεκτημένα τους και να έχουν και νέες κατακτήσεις. Αυτός ο εργαζόμενος έγραψε ότι αν έπρεπε να συνοψίσει σε μία λέξη τι κάνει αυτή την εταιρεία να ξεχωρίζει, θα έλεγε «η εμπιστοσύνη». «Εχω εμπιστοσύνη στην εκτελεστική διοίκηση ότι θα πάρει σωστές αποφάσεις και θα μας μιλήσει με ειλικρίνεια για το πού βαδίζουμε. Θεωρώ επίσης ότι οι διευθυντές θα λάβουν τις σωστές επιχειρηματικές αποφάσεις όσον αφορά τις κατευθύνσεις που θα μας δοθούν για την ανάπτυξη νέων προϊόντων».

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση ενός εργαζομένου σε κάποια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον χώρο της Υγείας. Η εταιρεία - λέει - σέβεται ότι οι εργαζόμενοι έχουν προσωπική ζωή, γι' αυτό εφαρμόζει την ημιαπασχόληση! Δεν πρόκειται απλά για ανοχή στην αντεργατική πολιτική. Σε συνθήκες - ειδικά - οικονομικής κρίσης, οι εργαζόμενοι πρέπει να σκαρφίζονται επιχειρήματα και να τα διατυπώνουν γραπτώς, υπέρ της επίθεσης του κεφαλαίου. Γράφει ο συγκεκριμένος εργαζόμενος: «Στην εταιρεία μας δεν αγνοούν το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι, εκτός εταιρείας, είναι άνθρωποι με προσωπική ζωή. Οι υπάλληλοι μερικής απασχόλησης εκτιμώνται και συνεισφέρουν δεόντως στην επικρατούσα ατμόσφαιρα. Συχνά έχουν πιο ισορροπημένη ζωή και είναι πρόθυμοι να επιδείξουν ευελιξία, πράγμα που κάνει τον εργασιακό μας χώρο να ευημερεί»!