Ενα ζήτημα που συνδέεται με την ανατροπή και διάλυση της ΕΣΣΔ είναι και ο σημερινός νεορωσικός καπιταλισμός. Μεγάλη μερίδα της διεθνούς κοινής γνώμης, με ειλικρινή φιλειρηνική διάθεση και κάτω από την πίεση του διεθνούς ιμπεριαλισμού, συγχέει τον υπαρκτό αμερικανο-ρωσικό ανταγωνισμό με τον ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Εθισμένη στη μακρόχρονη ενεργητική και παθητική υποστήριξη της σοβιετικής πολιτικής ειρήνης, καθώς και στην αποστροφή της στον αμερικανικό κυρίως ιμπεριαλισμό, θεωρεί τις ανταγωνιστικές ενέργειες του ρωσικού νεοκαπιταλισμού ως συνέχιση της αντιιμπεριαλιστικής σοβιετικής πολιτικής. Σε άλλη περίπτωση της ίδιας καλοπροαίρετης σύγχυσης, βλέπει στο ρωσικό ανταγωνισμό έναν τρόπο κάλυψης του κενού του «αντίπαλου δέους» που άφησε η απώλεια της ΕΣΣΔ. Υπάρχει επίσης και η ώθηση ενός παραδοσιακού αντιιμπεριαλισμού. Ολα αυτά μαζί δημιουργούν ένα αντιφατικό κεφάλαιο σκέψης και συναισθημάτων που ενώ έχει αντιιμπεριαλιστικό υπόβαθρο ταλανίζεται σε μια αρνητική σύγχυση. Η αποσαφήνιση επομένως της φύσης της πολιτικής ειρήνης της ΕΣΣΔ έναντι του νεορωσικού καπιταλιστικού - ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για το μαχόμενο κίνημα ειρήνης. Αναφέρονται δυο ουσιώδεις διαφορές.

Πρώτη: Πίσω από τη στρατιωτική αντιπαλότητα μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ βρισκόταν η αντιπαλότητα δύο διαφορετικών κοινωνικών συστημάτων, το καπιταλιστικό από τη μια και το σοσιαλιστικό από την άλλη, πέρα από τις όποιες αρνητικές παραμορφώσεις του. Το πρόβλημα, επομένως, ήταν ταξικό - κοινωνικό. Αντίθετα, σήμερα η αντιπαλότητα μεταξύ του αμερικανικού και του ρωσικού καπιταλισμού είναι γέννημα ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών γνωστών από τον 20ό αιώνα με τους δυο παγκόσμιους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Το διεθνές ιστορικό πλαίσιο που εξελίσσονται είναι διαφορετικό και με διαφορετικούς συσχετισμούς. Ομως, επί της ουσίας και της φύσης του, έχει τις ίδιες γενικές αιτίες κι αποτελεί κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος.

Δεύτερη: Ουσιώδες στοιχείο της αντιπαλότητας μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ ήταν ο χαρακτήρας των βασικών νομοτελειακών λειτουργιών της οικονομίας τους. Από τη μία (ΗΠΑ) ήταν η παραγωγή αξιών χρήσης σε ανταλλακτικές αξίες, δηλαδή εμπορεύματα προς πώληση και αποκομιδή κερδών στον ιδιοκτήτη καπιταλιστή. Από την άλλη (ΕΣΣΔ) ήταν η παραγωγή αξιών χρήσης στο πλαίσιο μιας σχεδιασμένης σοσιαλιστικής οικονομίας που, παρά τις όποιες στρεβλώσεις, απέβλεπε στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Στα δύο αυτά διαφορετικά, στη φύση τους, οικονομικά συστήματα είχαν διαφορετικές επιπτώσεις κι αποτελέσματα οι στρατιωτικοί εξοπλιστικοί ανταγωνισμοί. Για την καπιταλιστική οικονομία ήταν χρυσή διέξοδος η ανάπτυξη και η εμφάνιση στη διεθνή αγορά εξοπλιστικών συστημάτων μεγάλης καταστρεπτικής ισχύος και χρηματικού κέρδους. Αντίθετα, για τη σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία ήταν αιτία περιορισμού των κοινωνικών αναγκών και ως εκ τούτου μεθοδευμένης καλλιέργειας αρνητικών φαινομένων πάνω στις ήδη υπάρχουσες ανεπάρκειες, στρεβλώσεις και προσωπικές υπέρμετρες απολαβές και πλουτισμό.

Οι δύο αυτές γενικές, αλλά άκρως ουσιώδεις διαφορές, χαρακτηρίζουν το ανεδαφικό κάθε άποψης που θέλει να ταυτίσει τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΣΣΔ με τον ανταγωνισμό ΗΠΑ και νεοκαπιταλιστικής Ρωσίας. Η τωρινή Ρωσία των ιδιοκτητών ολιγαρχών υπόκειται στους ίδιους κανόνες θανατερού ανταγωνισμού στις σχέσεις ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Κάθε τυχόν επίφαση δικαιολογημένη ή μη ρωσικής αντίδρασης στο παιχνίδι των ανταγωνιστικών επιρροών σφαιρών και αγορών ουδεμία σχέση έχει με τη σοβιετική πολιτική ειρήνης.