Το σχολικό συγκρότημα της Χωράφας, στο Περιστέρι, επισκέφτηκε χτες - ημέρα έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα. Μεταξύ άλλων τόνισε τα εξής:

«Συνήθως, ο κάθε χώρος σκέφτεται τα προβλήματά του και πολύ καλά κάνει. Ο δικός σας σκέφτεται τα προβλήματα της Παιδείας, ξεκινώντας απ' τα υλικοτεχνικά και φτάνοντας και στα υπαρκτά - και κάθε χρόνο πιο οξυμένα - προβλήματα των εκπαιδευτικών. Σε συνδυασμό πάντα με το ότι το σχολείο διαπλάθει ανθρώπους, διαπαιδαγωγεί, μορφώνει - κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Αυτό, όμως, που θα ήθελα να θίξω είναι ότι όλα αυτά που συζητάμε σήμερα, για το χώρο της Παιδείας, στο βασικό τους πυρήνα εξαρτώνται απ' τη γενική γραμμή πλεύσης, για να μη σας πως απ' το κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Το καταλαβαίνετε αυτό. Εξαρτάται απ' τη στρατηγική που κυριαρχεί σήμερα στην Ελλάδα και όχι ανάποδα....

Εάν ο λαός επιμένει σε ορισμένα πράγματα και παλεύει, κάτι μπορεί να αποσπάσει. Το θέμα της Παιδείας, ως ουσία, είναι αναπόσπαστα δεμένο, πριν απ' όλα, με το θέμα της οικονομίας, με όλη την οργάνωση της κοινωνίας. Ανάλογα με το τι κοινωνία έχεις, θα έχεις και την ανάλογη Παιδεία. Βεβαίως, η Παιδεία δεν είναι μια παθητική αντανάκλαση των προβλημάτων....

Την τελευταία δεκαπενταετία, ό,τι μεταρρυθμίσεις γίνονται, δεν έχουν ούτε το αντικειμενικά προοδευτικό στοιχείο. Αυτό γιατί, πιο αποφασιστικά από κάθε άλλη περίοδο στην Ελλάδα - και επειδή πια είναι εντελώς ενσωματωμένη η κυρίαρχη πολιτική στην ΕΕ - οι μεταρρυθμίσεις που εμφανίζονται - δε φοβάμαι να χρησιμοποιήσω τον όρο μεταρρύθμιση, υπάρχουν αντιδραστικές, συντηρητικές, προοδευτικές, μεταρρυθμίσεις - έχουν ένα στόχο. Στην Ελλάδα υπήρχε μια καθυστέρηση - ένας παράγοντας ήταν και το λαϊκό κίνημα - στο να παρθούν μέτρα στην Παιδεία, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, τις αλλαγές στο πεδίο της οικονομίας.

Οπως είπα πριν, δεν είναι παθητική η Παιδεία. Υπάρχει και το εξής στοιχείο: Πρέπει να προηγηθεί μια αλλαγή στην Παιδεία για να προσαρμοστούν και τα πράγματα στην οικονομία. Ετσι όπως έχουν ανατραπεί οι εργασιακές σχέσεις, έτσι όπως χρησιμοποιούνται σήμερα οι νέες τεχνολογίες στην Ελλάδα, έπρεπε να προχωρήσουν ταχύτατα τα εκπαιδευτικά μέτρα. Να προχωρήσουν, για να μπορεί να βγει το αντίστοιχο εργατοεπιστημονικό δυναμικό, που να μπορεί να στελεχώσει την Παιδεία, για να θρέψουν τις ανάγκες της βιομηχανίες, τις ανάγκες των μονοπωλίων.

Επομένως, είμαστε σε μια φάση που στην Παιδεία οξύνονται όλα τα προβλήματα. Συμβαδίζει η αλλαγή στην Παιδεία, πολύ πιο στενά απ' ό,τι, ενδεχομένως, σε άλλους τομείς του εποικοδομήματος. Δείτε το ρόλο του εκπαιδευτικού. Ποτέ δεν ήταν ελεύθερος. Δεν εννοώ ατομικά ελεύθερος, αλλά εννοώ ως κλάδος. Ελεύθερος να παρέμβει στο περιεχόμενο της μόρφωσης, κι αυτό να γίνει πιο δημιουργικό, να αλλάξει πολλές καταστάσεις μέσα στην τάξη. Είχε όμως περισσότερες δυνατότητες να το κάνει, αν ήθελε.

Κάθε χρόνο κάνουμε μια συνάντηση κομμουνιστικών κομμάτων για τα θέματα της Παιδείας. Πρέπει να σας πω ότι αντικαθίσταται η ζωντανή διδασκαλία με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μακριά από εμάς η άποψη να μη μας αρέσει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Μόνο που ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, που σου απελευθερώνει το χρόνο να κάνεις πολλά πράγματα πολύ γρήγορα, ταΐζεται πια, με συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Οχι μόνο γενικά, με πολιτικο-ιδεολογικές κατευθύνσεις, σε όλα τα θέματα. Πάντα, πολιτικο-ιδεολογικά. Οποια τάξη είναι στην εξουσία, αυτό κάνει. Κι όταν θα είναι η εργατική τάξη στην εξουσία η ιδεολογία της θα περνάει στο περιεχόμενο. Μην κρυβόμαστε. Τώρα, όμως, ταΐζεται - κυριολεκτικά - από ιδέες μισοεπιστημονικές, ανορθολογικές, αντιδραστικές και οπισθοδρομικές σε όλα τα θέματα, ακόμα και σε επιμέρους θέματα.

Χωρίς να υποτιμώ καθόλου τα προβλήματα μισθών, συνθηκών δουλειάς των εκπαιδευτικών - ένας κλάδος που έχει πολλές γυναίκες και οι ανάγκες είναι πιο αυξημένες γι' αυτές - θέλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή σας στο εξής γεγονός, που ίσως γίνει την επόμενη δεκαπενταετία: Ο εκπαιδευτικός θα μετατραπεί πια σε έναν ενδιάμεσο, ένα διαμεσολαβητή, ανάμεσα σε αυτούς που καθορίζουν το περιεχόμενο και το σκοπό της εκπαίδευσης και στα παιδιά. Αυτό είναι το "μαύρο" που σας λέω, η "μαυρίλα". Πρέπει να την πούμε τη μαυρίλα. Απ' την άλλη μεριά, όμως, επειδή μιλάμε για πολιτική, για ανθρώπους, για λαό, για νεολαία, αυτή η μαυρίλα μπορεί να αλλάξει. Οσο και να πατάς το κουμπί του ηλεκτρονικού υπολογιστή, δεν καταργείται ο άνθρωπος, ούτε ο εκπαιδευτικός, ούτε ο νέος άνθρωπος, το παιδί. Εμείς, εκεί που ελπίζουμε, είναι στις αντιστάσεις που θα υπάρχουν, τι δυναμισμός θα υπάρχει στο κίνημα, σε ποια κατεύθυνση, ώστε ο χώρος της Παιδείας να μην ενσωματώσει όλες αυτές τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι ταχύτατες...

Μας ανησυχεί πάρα πολύ το περιεχόμενο των βιβλίων, ο ρόλος του εκπαιδευτικού και τα στενά περιθώρια που έχει ο εκπαιδευτικός. Οχι ότι δεν έχει, αλλά πρέπει να καταβάλει τεράστια προσπάθεια, σε συνδυασμό με τις συνθήκες δουλειάς, με την απογοήτευση που κυριαρχεί, με τα προβλήματα της επιβίωσης. Ο εκπαιδευτικός είναι και γονιός, έχει και παιδιά. Εχει όλα τα προβλήματα που έχει ένας εργαζόμενος. Δεν είναι καμία ιδιαίτερη κατηγορία. Καταλαβαίνουμε ότι το έργο που ασκείτε, εσείς οι εκπαιδευτικοί, είναι δύσκολο, αλλά, παρ' όλα αυτά, δε σταματάει - θα το πω καθαρά - η απαίτησή μας για ένα κίνημα των εκπαιδευτικών που καλείται να σηκώσει δυσβάσταχτο βάρος. Δεν είσαστε π.χ. λογιστές, χωρίς να υποτιμώ το επάγγελμα του λογιστή, δεν παράγετε κάποια προϊόντα στο εργοστάσιο. Παρεμβαίνετε στο μυαλό των παιδιών. Αυτή είναι η συνθετότητα του επαγγέλματος, μαζί με την ομορφιά που έχει.

Η κατάσταση στην Παιδεία θα χειροτερεύσει πάρα πολύ. Εάν αφήσουμε να περάσουν στην πράξη αυτά που ήρθαν και αυτά που θα έρθουν, η κατάσταση θα είναι πολύ δύσκολο να διορθωθεί τα επόμενα χρόνια. Οχι ότι δεν μπορεί με αλλαγές πολιτικών συσχετισμών να διορθωθεί. Εσείς έρχεστε πολύ πιο άμεσα σε επαφή με τα παιδιά. Το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών, και φαίνεται πολύ περισσότερο όταν πάνε στο πανεπιστήμιο, είναι απελπιστικό. Αυτό δεν μπορεί να το λύσει ατομικά ο κάθε εκπαιδευτικός. Αυτό το καταλαβαίνουμε. Ατομικά θα παλέψει. Οπως και ο εργάτης στο εργοστάσιο να μην απολυθεί, αλλά τη γενική τάση της ανεργίας δεν μπορεί να την αναχαιτίσει. Ατομική λύση δεν υπάρχει. Παρ' όλα αυτά, η ατομική στάση του εκπαιδευτικού είναι πάρα πολύ σημαντική. Κι όταν λέω ατομική στάση δε λέω να ταυτιστείτε με αυτό που θέλουμε εμείς. Το θέλουμε μάλλον, αλλά δεν είναι εύκολο να σας πείσουμε όλους. Πρέπει, όμως, να υπάρχει μια αντίσταση στο συνολικό πρόβλημα της Παιδείας, στο σκοπό και στο ρόλο της Παιδείας. Αυτό, σε συνδυασμό με το γενικότερο πολιτικό ζήτημα, δηλαδή ποια ανάπτυξη, για ποιο σκοπό - ανάπτυξη για την κερδοφορία ή ανάπτυξη για ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών.

Για το θέμα των εκλογών και την αντιπαράθεση που γίνεται ανάμεσα στα δύο κόμματα: Δε θα πω είναι ψευδεπίγραφη, γιατί απηχεί τον ανταγωνισμό τους και τη διαπάλη τους για το ποιος θα είναι στη διακυβέρνηση. Ομως, δεν μπορεί να γίνει γνήσια αντιπαράθεση μεταξύ τους. "Γυμνή" αντιπαράθεση. Δηλαδή να πουν: "Κύριοι έχουμε την ίδια πολιτική. Αλλά εγώ θεωρώ ότι μπορώ ως κόμμα να προσαρμόσω καλύτερα αυτήν την κυρίαρχη πολιτική, την πολιτική που ιδιαίτερα καθορίζει η στρατηγική της Λισαβόνας και το σχέδιο ανάκαμψης της Ευρώπης απ' την κρίση".

Εμείς δεν παραπέμπουμε τις διαφωνίες τους σε προσωπικές φιλοδοξίες και δε μας απασχολεί αυτό. Ούτε θέλουμε να προσωποποιήσουμε την πολιτική αντιπαράθεση και να την κάνουμε χυδαία....

Πρέπει να κοιτάξετε το σύνολο της πολιτικής. Κι εδώ αντικειμενικά μπαίνει το θέμα: Ανάπτυξη από ποιον και για ποιον;

Πιστεύουμε ότι σε αυτήν την εκλογική μάχη μπορεί να γίνει ένα βήμα μπρος. Αν δε γίνει, θα έχουμε πισωγύρισμα. Τα δύο κόμματα πρέπει να χάσουν. Ενα απ' τα δύο θα είναι πρώτο, αυτό είναι σίγουρο. Πρέπει, όμως, να είναι με κομμένα τα φτερά. Οχι με την αποχή. Αυτή πρέπει να μετατραπεί σε καταδίκη. Τουλάχιστον όποιο μέρος της αποχής δεν εξέφραζε ένα σνομπάρισμα και μια αδιαφορία, αλλά εξέφραζε μια πολιτική θέση. Κατά τη γνώμη μας το μεγαλύτερο μέρος εξέφραζε πολιτική θέση. Μάλιστα, ισχυροποιήθηκε τόσο πολύ αυτό το ρεύμα, που παρέσυρε και ορισμένους φίλους του Κόμματος, που μετά έλεγαν "κάναμε λάθος". Γιατί νομίζανε ότι η αποχή θα τους ταρακουνήσει.

Επομένως, πρέπει να χάσουν και οι δύο. Κυβέρνηση θα βγει. Εμείς και τις δύο εκλογικές μάχες - εάν υπάρξει και δεύτερη - τις αντιμετωπίζουμε σαν μία.

Εχουν πρόγραμμα, και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Οι διαφορές τους στο πρόγραμμα είναι καθαρά προπαγανδιστικές και τίποτα παραπάνω. Δεν έχει περιθώριο, ούτε το ΠΑΣΟΚ να ακολουθήσει ήπια πολιτική, ούτε για ένα μήνα. Επομένως, πρέπει να τους κόψουμε τα φτερά. Το κυβερνητικό πρόβλημα θα λυθεί. Ακυβέρνητες χώρες δεν υπάρχουν. Από εκεί και πέρα, το ποιοτικό στοιχείο - και το λέμε όχι αποκλειστικά από κομματικό πατριωτισμό - είναι η ενίσχυση του ΚΚΕ. Ολα τα άλλα στοιχεία είναι δευτερεύοντα, ειδικά στη συγκεκριμένη μάχη. Δε μιλάω υποτιμητικά. Ολα τα κόμματα, όλοι οι σχηματισμοί θέλουν - και καλά κάνουν - να καρπωθούν τη δυσαρέσκεια απ' τα δύο κόμματα. Είναι απολύτως θεμιτό.

Ο ένας πόλος, ο συντηρητικός, υπάρχει - δεν το συζητάμε. Το ζήτημα είναι τώρα, να αρχίσει να φαίνεται και ο λαϊκός ριζοσπαστικός πόλος. Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης - πέρα απ' τις ιδεολογικές διαφορές που έχουμε και είναι βαθιές - δεν έχουν αντίθεση προς τη στρατηγική της ΕΕ και του κεφαλαίου. Μπορεί η αντιπαράθεσή τους με τα δύο κόμματα να είναι οξυμένη, αλλά δηλώνουν ότι, μετά τις εκλογές θα δουν τα προγράμματα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και θα συζητήσουν αν θα πάνε μαζί τους. Και μόνο αυτή η τοποθέτηση σημαίνει ότι λένε στον κόσμο πως τα δύο κόμματα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, μπορεί να διορθωθούν. Ομως δε διορθώνονται. Μπορεί να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό, μπορεί να διασπαστούν αυτά τα κόμματα, να αλλάξουν οι αρχηγοί και τα στελέχη τους, αλλά να αλλάξουν χαρακτήρα και ταξική πολιτική δεν πρόκειται.

Δεν ξέρω τι γίνεται με τη γρίπη τώρα. Δε θέλω να κινδυνολογήσω, αλλά αυτό που λένε ένα μέτρο τα θρανία απόσταση κτλ. Επιστημονικά είναι σωστά τα μέτρα της κυβέρνησης. Από επιστημονικής πλευράς είναι σωστά, αλλά δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Εμείς αυτό που ζητάμε είναι μίνιμουμ τα εξής:

Να εξασφαλιστεί ότι οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να έχουν άδεια, ιδιαίτερα για τα πιο μικρά παιδιά τους. Να μη χάσουν την κανονική άδειά τους, αν χρειαστεί να μείνουν στο σπίτι.

Πρέπει να γίνουν κινητές υγειονομικές μονάδες. Εμείς ζητάμε σχολιατρικές μονάδες, για να είναι κοντά στους μαθητές. Και να μην περιμένουν από μια τριμελή επιτροπή του σχολείου να ενημερώσει κτλ. Γι' αυτό ζητήσαμε να ενταχθούν υποχρεωτικά στις υπηρεσίες του κράτους όλοι, γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό. Και αυτοί που είναι στον ιδιωτικό τομέα, και αυτοί που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. Υποχρεωτικά, όχι εθελοντικά. Τι θα πει εθελοντισμός; Θα ενταχθούν υποχρεωτικά! Γιατί υπάρχει άναρχη κατάσταση. Αλλος έχει τον προσωπικό γιατρό, άλλος έχει το γνωστό του γνωστού, άλλος έχει ταμείο, άλλος δεν έχει ταμείο, άλλος είναι άνεργος, άλλος είναι μετανάστης και δεν ξέρει τι να κάνει. Υπάρχει τέτοια αναρχία. Ανησυχούμε. Θεωρούμε ότι εάν εφαρμοστούν τα μέτρα που προτείνουμε, μειώνεται η ανησυχία. Αμεσα να γίνουν όλοι οι εμβολιασμοί δωρεάν.

Μια κουβέντα για τον επόμενο "Καποδίστρια". Δεν πέρασε. Παραδάκι δεν είχε η κυβέρνηση και ενδεχομένως φοβόταν τις συντεχνιακές και τις διάφορες τέτοιες αντιθέσεις. Ο "Καποδίστριας 2" θα αναδείξει την τοπική αυτοδιοίκηση σε έναν αποφασιστικό μηχανισμό του κράτους, πέρα και ανεξάρτητα απ' το ποιος θα είναι δήμαρχος - όχι ότι αυτό δεν παίζει ρόλο. Θα περάσουν πάρα πολλές αρμοδιότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αρμοδιότητες που θα έρχονται μαζί με την ακόμα βαθύτερη διείσδυση των επιχειρηματιών. Θα περάσουμε πραγματικά σε μια νέα κατάσταση. Και σκεφτείτε ότι εσείς οι εκπαιδευτικοί θα ήσαστε πια υπάλληλοι του τοπικού κρατικού μηχανισμού, αλλά όχι δημόσιοι υπάλληλοι. Εμείς δε θέλουμε να χάσουν τίποτα οι δημόσιοι υπάλληλοι, απ' ό,τι θεωρήθηκε κεκτημένο. Οταν ζητάς για όλους σταθερή και μόνιμη δουλειά, γιατί να δεχτείς να τη χάσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι; Θα ήσαστε σαν τους εργαζόμενους στα εργοστάσια και τους υπεργολάβους.

Αυτό είναι το μαύρο σενάριο. Αλλά υπάρχει το άσπρο σενάριο, το λαϊκό. Ελπίζουμε οι εκλογές να ανοίξουν μια νέα σελίδα σ' αυτό το βιβλίο, το λαϊκό».