Τα αντικρουόμενα συμφέροντα Ιαπωνίας και Κίνας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ασίας και ιδιαίτερα η εκμετάλλευση «παρθένων» τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου, που έχουν εντοπιστεί εδώ και χρόνια σε διαφιλονικούμενη περιοχή της ανατολικής Κινέζικης Θάλασσας, κορυφώθηκαν την περασμένη βδομάδα, με αφορμή τη σύλληψη και κράτηση ενός 41χρονου Κινέζου καπετάνιου κοντά στις βραχονησίδες Νταϊόγιου (για τους Κινέζους) ή Σενκόκου (για τους Ιάπωνες) όταν το αλιευτικό του σκάφος συγκρούστηκε στις 7 Σεπτέμβρη με σκάφος της ιαπωνικής ακτοφυλακής.

Η δικαστική απόφαση για παράταση της σύλληψης του καπετάνιου Ζιαν Τσιζιόνγκ στις αρχές της βδομάδας ανέβασε στο κόκκινο το θερμόμετρο των διμερών σχέσεων, μέχρι βεβαίως την αναγκαστική προχτεσινή υποχώρηση του Τόκιο, που ανακοίνωσε ότι θα αφήσει ελεύθερο τον καπετάνιο. Γιατί; Διότι, όπως παραδέχθηκε και ο Ιάπωνας εισαγγελέας, Τόρου Σουζούκι, πρέπει «να αποφευχθούν οι επιπτώσεις στον ιαπωνικό λαό και στις σχέσεις Ιαπωνίας - Κίνας»...

Οι Ιάπωνες λοιπόν υποχρεώθηκαν να κάνουν την ανάγκη «φιλοτιμία» μιας που η Κίνα έδειξε να μην αστειεύεται καθόλου με την παράταση της σύλληψης του καπετάνιου Τσιζιόνγκ, αφού διεκδίκησε από την αρχή της κρίσης αταλάντευτα την άνευ όρων άμεση απελευθέρωσή του.

Μάλιστα δεν περιορίστηκε σε δηλώσεις. Στις αρχές της βδομάδας αποφάσισε να αναστείλει μέχρι νεωτέρας όλες τις διμερείς συναντήσεις υπουργικού επιπέδου και τις επαφές ανάμεσα σε περιφερειακούς αξιωματούχους, τις προγραμματισμένες συνομιλίες για την αύξηση των αεροπορικών συγκοινωνιών μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και τις διαπραγματεύσεις για την ενέργεια και τη μελλοντική συνεκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Κινεζική Θάλασσα. Την Τετάρτη μάλιστα ο Κινέζος πρωθυπουργός Ουέν Τζιαμπάο προειδοποίησε την Ιαπωνία με ακόμη σκληρότερα μέτρα εάν, όπως είπε, δεν αφεθεί ελεύθερος «άμεσα, άνευ όρων» ο Κινέζος καπετάνιος...

Την Πέμπτη, οι Ιάπωνες διαπίστωσαν πως το Πεκίνο σταμάτησε τις εξαγωγές σπάνιων ορυκτών μεταλλευμάτων, απόλυτα απαραίτητων για την κατασκευή ηλεκτρονικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Εγινε δηλαδή σαφές πως οι επιπτώσεις δε θα σταματούσαν σε επίπεδο διμερών επαφών...

Αναλυτές υποστηρίζουν έτσι ότι η Ιαπωνία στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία θεωρεί το ζήτημα της εδαφικής της κυριαρχίας στις βραχονησίδες και ζωτικό οικονομικό θέμα και ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Είναι άλλωστε γνωστά από το 1968 τα τεράστια υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου που κρύβονται κάτω από τις επίμαχες βραχονησίδες, αλλά και ευρύτερα στην ανατολική Θάλασσα της Κίνας, σύμφωνα με έρευνα που είχαν κάνει τότε αξιωματούχοι τηςΟικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Ασία και την Απω Ανατολή. Διόλου τυχαία, τρία χρόνια μετά, το 1971, Κίνα και Ταϊβάν έθεσαν θέμα επαναδιεκδίκησης των συγκεκριμένων βραχονησίδων, στις οποίες βεβαίως εμπλέκονται (με το δικό τους γνωστό τρόπο...) και οι ΗΠΑ.

Είναι επιπλέον ενδιαφέρον πως τον περασμένο Αύγουστο η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον σε συνδιάσκεψη του ASEAN (Σύνδεσμος Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας) είχε εκφράσει το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Θάλασσα της Κίνας, μεταξύ άλλων και για την επίλυση της κρίσης σε μία ακόμη εστία έντασης, τις βραχονησίδες Σπράτλεϊ (όπου υπάρχουν επίσης τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και διεκδικούνται από τις εξής έξι χώρες: Κίνα, Ταϊβάν, Βιετνάμ, Μπρουνέι, Μαλαισία, Φιλιππίνες). Η Κλίντον χαρακτήρισε λοιπόν «εθνικό συμφέρον» των ΗΠΑ την επίλυση των εδαφικών διεκδικήσεων στην περιοχή «με διπλωματικό, ειρηνικό τρόπο»...

Είναι μάλλον πρόδηλο πως οι διαστάσεις της παρούσας έντασης στις σινο-ιαπωνικές σχέσεις είναι ευρύτερες και σχετίζονται άμεσα με τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό όχι μόνον στον τομέα εκμετάλλευσης ορυκτού πλούτου, αλλά και στο πεδίο ευρύτερης κυριαρχίας και «τελικής» επικράτησης των μεγάλων δυνάμεων σε μία περιοχή μείζονος γεωπολιτικού ενδιαφέροντος.