Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Κίνας κατά τον πρόσφατο γύρο διαλόγου - στην πραγματικότητα παζαριού - για λογαριασμό των μονοπωλιακών ομίλων

Οι κορόνες καταδίκης της Κίνας όσον αφορά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκ μέρους της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, δεν αποτελούν μόνο επικοινωνιακό τέχνασμα, αλλά συνιστούν και μέσο πίεσης, ενός από το σύνολο που ασκήθηκαν και από τις δύο πλευρές. Οι ΗΠΑ «πανηγυρίζουν» ότι κέρδισαν έδαφος όσον αφορά τα ακανθώδη ζητήματα της οικονομίας και προτάσσουν την ευρεία συμφωνία με την οποία, μεταξύ άλλων, ορίζεται το πλαίσιο για τη μελλοντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών στο εμπόριο και τις επενδύσεις, που υπέγραψαν ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, και ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης, Ουάνγκ Κισάν. Η συμφωνία καλύπτει τέσσερις τομείς που οι δύο χώρες θεωρούν ότι έχουν προτεραιότητα στη μεταξύ τους συνεργασία, τα μακροοικονομικά ζητήματα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, το εμπόριο και τις επενδύσεις και τη διεθνή συνεργασία.

Οι συμφωνίες προφανώς αποτελούν προϊόν των πιέσεων που ασκήθηκαν εκ μέρους των ΗΠΑ όσον αφορά την ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του γιουάν, όπως και οι κινεζικές πιέσεις μέσω των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων για την τιθάσευση του ελλείμματος των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή ανακοινωνόταν ότι το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας ανήλθε τον Απρίλη στα 11,4 δισ. δολ., πολύ μεγαλύτερο από το αναμενόμενο, εξαιτίας της μείωσης των εισαγωγών κατά 21,8% τον Απρίλη, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 29,9%. Ανακοινώσεις που προκάλεσαν την άσκηση ακόμη μεγαλύτερων πιέσεων για την ταχύτερη ανατίμηση του γιουάν.

Το ποιοτικό στοιχείο που διαφοροποιεί αυτόν το γύρο σινοαμερικανικού διαλόγου από τους προηγούμενους είναι η συμφωνία για την υιοθέτηση ενός «πρωτοκόλλου στρατηγικής ασφάλειας» (SSD) που πρότειναν οι ΗΠΑ και βρήκε τελικά σύμφωνη την Κίνα. Ειδικά, όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία σε στρατιωτικά ζητήματα. Επίσης, στις ανησυχίες που εκφράζουν σποραδικά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι για τη συνεχώς αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ της Κίνας ή τις οργισμένες αντιδράσεις των Κινέζων σε πωλήσεις όπλων εκ μέρους των ΗΠΑ στην Ταϊβάν συμφωνήθηκε να υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών και συνεργασία για θέματα όπως ο πυρηνικός αφοπλισμός ή η «αντιπυραυλική ασπίδα»... Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, ΗΠΑ και Κίνα αναγνώρισαν ότι «μοιράζονται τον κοινό στόχο της διατήρησης της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας της ευρύτερης περιοχής της Ασίας και του Ειρηνικού, γι' αυτό και συμφώνησαν στη θέσπιση ενός κοινού διαπραγματευτικού οργάνου για την περιοχή». Ο πρώτος γύρος, όπως ανακοινώθηκε, θα γίνει μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς και θα αφορά σε θέματα της ακολουθούμενης πολιτικής για την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, τη νότια και κεντρική Ασία. Επίσης αποφασίστηκε ότι μέχρι τέλους του χρόνου θα πραγματοποιηθεί και ο 8ος γύρος διαλόγου για τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Φυσικά, οι εντάσεις και πάλι θα ελλοχεύουν. Πολλοί αναλυτές τονίζουν ότι η προθυμία της Κίνας να συμφωνήσει δεν είναι άσχετη με την επιχείρηση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφος του Πακιστάν.

Η επιχείρηση εκτέλεσης του Οσάμα μπιν Λάντεν, εκτός όλων των υπολοίπων στόχων της, σήμανε πρωτίστως μία ποιοτική κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων εντός της εδαφικής επικράτειας του Πακιστάν, χώρα που έτσι κι αλλιώς, εδώ και καιρό αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του διευρυμένου πολέμου στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο του προέδρου Ομπάμα όπως ονομάζεται εδώ και καιρό. Η στρατιωτική αυτή επιχείρηση απειλεί να αναφλέξει ολόκληρη την περιοχή.

Δε συνιστά υπερβολή, δεδομένου ότι κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού του Πενταγώνου στις αρχές του χρόνου, του μεγαλύτερου «αμυντικού» προϋπολογισμού από το 1946, η Ασία φωτογραφίζεται ως το επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, με το Πακιστάν να είναι ο κρίσιμος κρίκος.

Σχεδόν παράλληλα με τη διενέργεια του σινοαμερικανικού διαλόγου οι Πακιστανοί αξιωματούχοι περιόδευαν στην ευρύτερη περιοχή. Ο πρόεδρος του Πακιστάν, Ασίφ Αλί Ζαρντάρι, στη Ρωσία, σε επίσκεψη με ευρεία ατζέντα και αιχμές τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και την περιφερειακή ασφάλεια. Η Ρωσία εννοείται ότι αντιτίθεται στην εγκατάσταση μόνιμων βάσεων στο Αφγανιστάν και τη συνεχώς αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή με την εγκατάσταση βάσεων ειδικά σε πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, βάσεις που ευλόγως τις βλέπει ως προγεφύρωμα για τον έλεγχο της λεκάνης της Κασπίας και συνολικά των ενεργειακών πηγών και αποθεμάτων της Ρωσίας.

Την επίσκεψη Ζαρντάρι στη Ρωσία θα διαδεχθεί η επίσκεψη του πρωθυπουργού Γιουσούφ Ράζα Γκιλάνι, αυτή την εβδομάδα, στην Κίνα. Χώρα που χαρακτηρίστηκε από τον Γκιλάνι κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Βουλή κατά την οποία κατηγόρησε τις ΗΠΑ για την παράνομη στρατιωτική επιδρομή, ως «φίλη παντός καιρού» και «πηγή έμπνευσης».

Εξάλλου η Κίνα είχε εκφράσει την πλήρη υποστήριξή της προς την κυβέρνηση του Πακιστάν μετά την εκτέλεση Μπιν Λάντεν και σε πλήρη αντίθεση με τις ΗΠΑ αλλά και σε αντιδιαστολή με τις επιθέσεις που εκδηλώθηκαν από Βρετανία και Γαλλία, περί μη συνεργασίας του Πακιστάν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Προφανώς η κινεζική ηγεσία έχει ήδη μία χρυσή ευκαιρία για την περαιτέρω προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων της στην περιοχή, βασιζόμενη και σε μία σχέση που οικοδομεί σιωπηλά αλλά και ανοικτά εδώ και καιρό: Στενές σχέσεις με παροχή εκ μέρους της Κίνας τεχνογνωσίας και υποδομής για το πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν, που επίσης συνιστά σημείο μέγιστης τριβής με αντάλλαγμα πρόσβαση στη θάλασσα και κυρίως σε πρώτες ύλες, ορυκτά και ενέργεια - με επέκταση και στο Αφγανιστάν. Η Κίνα εξάλλου έφερε το Πακιστάν ως παρατηρητή στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), που περιλαμβάνει τη Ρωσία και τρεις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας. Εναν οργανισμό που η Κίνα χρησιμοποιεί με κάθε δυνατό τρόπο για την προώθηση των συμφερόντων της στην περιοχή, με πρωταρχικό στόχο τον έλεγχο του κέντρου των ενεργειακών αποθεμάτων, δηλαδή τους ίδιους στρατηγικούς πόρους που συνιστούν ένα εκ των βασικών λόγων για την εξαπόλυση του πολέμου εναντίον του Αφγανιστάν.

Εξ ου αμέσως μετά την επιχείρηση εκτέλεσης του Μπιν Λάντεν, αμερικανικά ΜΜΕ εστίασαν την προσοχή τους στην έκκληση της πακιστανικής κυβέρνησης προς την κυβέρνηση του Χαμίντ Καρζάι να κάνει το βήμα και να «αρνηθεί» τη συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και από «κοινού να προσανατολιστούν» προς την Κίνα.

Μπορεί η Ασία να αποτελεί το κέντρο βάρους της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, όμως οι λογαριασμοί των δύο, δεν κλείνουν εκεί. Η Αφρική είναι το επόμενο μεγάλο μελλοντικό (;) πολεμικό θέατρο και για αρκετούς αναλυτές ο «πόλεμος» αυτός ίσως έχει αρχίσει. «Η Ουάσιγκτον επεμβαίνει στη Λιβύη και ασκεί ολοένα και περισσότερη πίεση για επέμβαση στη Συρία, επειδή θέλουμε να... διώξουμε την Κίνα και τη Ρωσία από τη Μεσόγειο», δήλωσε με απόλυτη ειλικρίνεια ο πρώην υπουργός Οικονομικών, επί προεδρίας Ρ. Ρίγκαν, Πολ Κρεγκ Ρόμπερτς. Δεν είναι λίγοι αναλυτές που θεωρούν ότι ο πόλεμος εναντίον της Λιβύης είναι τα «προκαταρκτικά» ενός ευρύτερου πολέμου στην Αφρική. Μέρος αυτού και η αναχαίτιση της οικονομικής επέμβασης της Κίνας στην Αφρική, όπως τη χαρακτήρισε πρόσφατο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν».

Αμερικανοί αναλυτές, επίσης, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επεκτατικότητα της Κίνας στο στενό «ζωτικό χώρο» των ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική, που τη θεωρούν ως «πύλη» για τη δυναμική τους είσοδο στην αγορά των ΗΠΑ. Οι επενδύσεις της Κίνας στη Λατινική Αμερική διπλασιάστηκαν μέσα στο 2010, φτάνοντας τα 15 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με την έκθεση της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC). Οπως και στην περίπτωση της Αφρικής οι κινεζικές επενδύσεις στη Λατινική Αμερική δεν προβληματίζονται με «μηδαμινά προβλήματα» όπως πραξικοπήματα, δολοφονίες ή παραβιάσεις εργασιακών ή ανθρώπινων δικαιωμάτων. Κορυφαίο παράδειγμα η επονείδιστη στάση της κινεζικής κυβέρνησης έναντι του πραξικοπήματος στην Ονδούρα, όπου όχι μόνο δεν το χαρακτήρισε ποτέ πραξικόπημα αλλά δε διέκοψε ποτέ τις σχέσεις με την κυβέρνηση του Ρομπέρτο Μιτσελέτι.

Επίσης, σύμφωνα με εκθέσεις των ινστιτούτων «Asia Society» και «Woodrow Wilson International Center», οι επενδύσεις της Κίνας στην αμερικανική ήπειρο (που σήμερα ανέρχονται στα 240 δισεκατομμύρια) μέχρι το 2020 θα κυμαίνονται μεταξύ 1 και 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν τα στοιχεία των «παθητικών επενδύσεων», δηλαδή την αγορά ομοσπονδιακών χρεωγράφων, μετοχών και ομολόγων.

Η τάση εξαγοράς μεγάλων επιχειρήσεων σε όλη την αμερικανική ήπειρο είναι αυξητική - από πετρέλαιο, ορυκτά, πρώτες ύλες μέχρι ολόκληρες βιομηχανίες - και παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ομπάμα είχε «προσκαλέσει» τις κινεζικές επενδύσεις κατά την επίσκεψη του προέδρου Χου Ζιντάο το Γενάρη στις ΗΠΑ, η διείσδυση των κινέζικων μονοπωλίων θεωρείται θέμα «έντονων ανησυχιών και απειλών για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ».

Συνεπώς, δεδομένης της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, που βαθαίνει, τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το Νοέμβρη του 2011, είναι δεδομένο ότι παρά τις προσπάθειες συγκερασμού των αντιθέσεών τους, και των στρατιωτικών, και παρά το «πρωτόκολλο συνεργασίας» που υπέγραψαν ΗΠΑ και Κίνα, το θερμόμετρο της έντασης μεταξύ τους θα βρεθεί πολύ συχνά στο «κόκκινο» και ενδεχομένως δίνεται και η απάντηση στο μεγάλο ερώτημα για την επιχείρηση της εκτέλεσης του Μπιν Λάντεν: «Γιατί τώρα;»!