Από παλαιότερη κινητοποίηση καλλιτεχνών

Στην προκειμένη περίπτωση με τον όρο «πολιτιστικοί και δημιουργικοί τομείς» η Επιτροπή εννοεί τις «εταιρείες και άλλες οργανώσεις με δράση στην αρχιτεκτονική, στα καλλιτεχνήματα, στην πολιτιστική κληρονομιά, το σχέδιο, τα φεστιβάλ, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, τη μουσική, τις τέχνες του θεάματος και τις εικαστικές τέχνες, τα αρχεία και τις βιβλιοθήκες, τις εκδόσεις και το ραδιόφωνο», οι οποίες «αποδίδουν ήδη έως το 4,5% του ΑΕΠ και έως 8,5 εκατομμύρια θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Οπως ομολογεί η ίδια, «η νέα στρατηγική της ΕΕ αποσκοπεί στην αύξηση του ανταγωνισμού και του δυναμικού εξαγωγής αυτών των τομέων, καθώς και στη μεγιστοποίηση των συναφών οφελών για άλλους τομείς, όπως η καινοτομία, οι ΤΠΕ (σ.σ. Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) και η αστική ανάπλαση». Δηλαδή στοχεύει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου που δραστηριοποιείται σε αυτούς τους τομείς. Ετσι, η Επιτροπή «ζητά μια σειρά μέτρων για την προώθηση των σωστών συνθηκών που θα συνέβαλαν στην άνθηση των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων». Αυτές οι «συνθήκες» εστιάζονται «στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, την προώθηση νέων επιχειρησιακών προτύπων, την ανάπτυξη ακροατηρίου, την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και βελτιωμένους συνδέσμους με άλλους τομείς».

Η στρατηγική αυτή περιγράφεται σε ένα έγγραφο με τίτλο «Προώθηση των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην ΕΕ» και προβλέπει «μια σειρά πολιτικών πρωτοβουλιών και την προώθηση ενός σύγχρονου κανονιστικού πλαισίου». Συγκεκριμένα, η Επιτροπή «επιθυμεί να ενθαρρύνει ισχυρές εταιρικές σχέσεις μεταξύ διαφορετικών πολιτικών, ιδίως για τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, τη βιομηχανία, τις οικονομικές υποθέσεις, τον τουρισμό, την αστική και περιφερειακή ανάπτυξη καθώς και τη χωροταξία. Επίσης σχεδιάζει να κινητοποιήσει τη χρηματοδότηση της ΕΕ για να αυξηθεί η υποστήριξη των τομέων, κυρίως μέσω του προτεινόμενου προγράμματος "Δημιουργική Ευρώπη" με κονδύλιο 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2014-2020 και μέσω των κονδυλίων για την πολιτική συνοχής».

Τα παραπάνω αντανακλούν την προσπάθεια της ΕΕ να δώσει διεξόδους ανανεωμένης κερδοφορίας στο, άγρια κλυδωνιζόμενο από την κρίση του, κεφάλαιο. Επιχειρεί να δημιουργήσει το κατάλληλο «περιβάλλον» στο οποίο ο ευρύτερος πολιτιστικός τομέας θα μετατραπεί, ολοκληρωτικά και κυνικά πλέον, σε ακόμη μία βασική «πηγή» κερδοφορίας, γεγονός φυσικά που προϋποθέτει και σημαίνει την εφαρμογή στους εργαζόμενους σε αυτόν και τους δημιουργούς, του συνόλου των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Το παραπάνω συμπέρασμα τεκμηριώνεται και από την «επιμονή» της Επιτροπής να «υπενθυμίζει» συνεχώς τα στοιχεία που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Εκθεση Ανταγωνισμού του 2010 (οι πολιτιστικοί και δημιουργικοί τομείς αποδίδουν μεταξύ του 3,3% και 4,5% του ΑΕΠ και απασχολούν μεταξύ 7 και 8,5 εκατομμυρίων ανθρώπων) ερμηνεύοντάς τα ως «επιβεβαίωση της οικονομικής σημασίας των τομέων, που έδειξαν σχετική ανθεκτικότητα στη σημερινή οικονομική ύφεση». Επίσης, «μεταξύ 2008 και 2011, η απασχόληση στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα αποδείχθηκε πιο ανθεκτική σε σχέση με την οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της (...)». Πιο απλά, στον πολιτισμό υπάρχει... ανεκμετάλλευτο «λίπος»!

Η Επιτροπή επικαλείται και «ανεξάρτητες έρευνες» οι οποίες έδειξαν ότι οι εταιρείες που δαπανούν το διπλάσιο του μέσου όρου ποσό για «δημιουργικές εισροές» - που δαπανούν δηλαδή παραπάνω σε επενδύσεις στον «δημιουργικό τομέα» - είναι πιο πιθανό κατά 25% να καινοτομήσουν. Με τι σειρά τους, αυτές οι καινοτομίες, θα δημιουργήσουν «τεχνοβλαστούς», δηλαδή εταιρείες εκμετάλλευσης και αξιοποίησης πρωτογενών ερευνών/καινοτομιών, που θα «έχουν θετικό αντίκτυπο στον τουρισμό, στη μόδα και στις προηγμένες βιομηχανίες καθώς και στις παραδοσιακές μεταποιητικές βιομηχανίες».

Θέλοντας να δείξει πόσο το «πολιτιστικό» κεφάλαιο της ΕΕ υπολείπεται, σε ανταγωνιστικότητα, των άλλων μεγάλων καπιταλιστικών οικονομικών «πόλων», η Επιτροπή μας δίνει, άθελά της βέβαια, και μια εικόνα για το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης και ανταγωνισμού του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού, από τα οποία όμως προκύπτει και η οικονομική, αλλά και ιδεολογική, σημασία που δίνει το κεφάλαιο στον πολιτιστικό τομέα. Λέει λοιπόν ότι «ένα βασικό στοιχείο στον παγκόσμιο ανταγωνισμό» είναι ότι οι «διεθνείς εταίροι» (σ.σ. έτσι ονομάζονται οι ανταγωνιστές στην καπιταλιστική «γλώσσα») έχουν «επενδύσει ήδη πολλά στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα», σε αντίθεση με την «ήρεμη δύναμη της Ευρώπης». Οι ΗΠΑ «έχουν επενδύσει σε αυτόν επί δεκαετίες, τόσο ως στρατηγικό τομέα της οικονομίας, όσο και ως εργαλείο για να επιβεβαιώσουν την παρουσία τους σε παγκόσμιο επίπεδο». «Αλλες χώρες, όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Ινδία, κάνουν επίσης μαζικές επενδύσεις για την ενίσχυση του οικονομικού δυναμικού τους. Για να γίνει αυτό, μπαίνουν σε ένα παγκόσμιο διαγωνισμό για δημιουργικά ταλέντα. Για παράδειγμα, στην Κίνα, οι δημόσιες επενδύσεις στον πολιτισμό έχουν αυξηθεί κατά 23% ετησίως από το 2007, και τα σχέδια είναι να αυξηθεί το μερίδιο του τομέα στο ΑΕΠ από 2,5% σε 5-6% έως το 2015».

Η ΕΕ εκλαμβάνει την σχέση που πρέπει να υπάρχει μεταξύ του πολιτισμού και της παιδείας με τον ίδιο τρόπο που εκλαμβάνει την εκπαίδευση εν γένει: Ως παραγωγή ημιμαθούς, πάμφθηνου εργατικού δυναμικού με «δεξιότητες» άμεσα συνδεδεμένες με τις κάθε φορά ανάγκες του κεφαλαίου. Το κείμενο αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι «υπάρχει ανάγκη για ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων μεταξύ του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα, των κοινωνικών εταίρων και της παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, τόσο μέσω της αρχικής κατάρτισης όσο και της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης. Αυτό θα πρέπει να παρέχει στον τομέα με το μείγμα των δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη δημιουργική επιχειρηματικότητα σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον»!

Είναι φυσικό μετά τα παραπάνω η ΕΕ να βάζει στη θέση της απαραίτητης, για την πολυεπίπεδη ανάπτυξη του ανθρώπου, καλλιτεχνική παιδεία... τις «δημιουργικές δεξιότητες»! Οι οποίες βέβαια θα υποτάσσονται στις ανάγκες της «αγοράς εργασίας»! Αναφέρει συγκεκριμένα, ότι οι «δημιουργικές δεξιότητες πρέπει να μαθαίνονται από μικρή ηλικία, ώστε να τεθούν οι βάσεις για μια σταθερή αναπλήρωση των δημιουργικών ταλέντων και την τόνωση της ζήτησης για πιο σοφιστικέ και ποικίλο δημιουργικό περιεχόμενο και προϊόντα. Σε μια προοπτική διά βίου μάθησης, οι δημιουργικές δεξιότητες και ικανότητες μπορούν να βοηθήσουν και να ανταποκριθούν στην εξέλιξη των αναγκών της αγοράς εργασίας»...

Οσο κι αν τα παραπάνω ακούγονται - και είναι - εφιαλτικά για τον πολιτισμό των λαών, ωστόσο αποτελούν την καπιταλιστική πραγματικότητα για το σύνολο των τομέων της παραγωγής, για όλους τους κλάδους, για την εκμετάλλευση της ανθρώπινης διάνοιας εν γένει προς όφελος των μονοπωλίων. Εδώ και χρόνια, αλλά πολύ περισσότερο και λόγω της επιτάχυνσης που παρατηρείται από την ΕΕ στην επιβολή της βαρβαρότητας, οι δημιουργοί, οι εργαζόμενοι στην πολιτιστική κληρονομιά και σε αυτό που ο καπιταλισμός ονομάζει συνολικά «πολιτιστική βιομηχανία», οφείλουν να πάψουν να έχουν αυταπάτες για το ότι μπορεί να διασωθεί οτιδήποτε «ευγενές» και «υψηλό» σε αυτό το απάνθρωπο σύστημα. Και οφείλουν να συνταχθούν με την εργατική τάξη αν θέλουν πραγματικά να διασώσουν και να απελευθερώσουν τη δημιουργικότητά τους.