Τους μήνες που προηγήθηκαν, στη μακρά αλυσίδα των αθλητών/τριών που βρέθηκαν θετικοί σε απαγορευμένες ουσίες, προστέθηκαν και άλλες περιπτώσεις. Οι πρωταγωνιστές/τριες σ' αρκετές από αυτές, αρνήθηκαν ότι είχαν κάνει συνειδητή χρήση. Και απέδωσαν το αποτέλεσμα σε νοθευμένα σκευάσματα συμπληρωμάτων διατροφής.

Επαναφέροντας, έτσι, για μια ακόμα φορά στην επικαιρότητα το σοβαρό και πολύπλοκο θέμα της (ανεξέλεγκτης) διακίνησης και χρήσης των συμπληρωμάτων διατροφής. Το ζήτημα δεν είναι πρώτιστα το νόμιμο ή παράνομο (όχι ότι δεν έχει σημασία). Αλλά η ...μόδα (και) των συμπληρωμάτων διατροφής, η ελαφρότητα με την οποία κάποιος/α δοκιμάζει ή/και χρησιμοποιεί.

«Είμαι ...εθισμένος στα συμπληρώματα διατροφής. Μου αρέσει να δοκιμάζω διαφορετικά πράγματα» (Χουάν Ντίξον, καλαθοσφαιριστής στο «ESPN»). Εντέλει το θέμα και η ουσία βρίσκονται στην κουλτούρα που έχει (συστηματικά και συστημικά) επιβληθεί. Είναι χαρακτηριστικό γεγονός η αύξηση χρήσης τους από φοιτητές και μαθητές σε περίοδο εξετάσεων, στελέχη επιχειρήσεων για να αντέξουν εξοντωτικά ωράρια, παιδιά στα γυμναστήρια κ.λπ.

«Τα συμπληρώματα διατροφής προορίζονται για πρόληψη ή θεραπεία διαφόρων καταστάσεων, εντούτοις δεν κατατάσσονται ούτε και ελέγχονται όπως τα φάρμακα. Δεν αποτελούν το αντιστάθμισμα μιας σωστής διατροφής. Ο αθλητής που ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή με επαρκείς θερμίδες δε χρειάζεται τέτοια σκευάσματα» (Χαρά Σπηλιοπούλου, ιατροδικαστής, αναπλ. καθηγήτρια, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Καταπολέμησης του Ντόπινγκ - ΕΣΚΑΝ).

Τα αποτελέσματα της δράσης τους «μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά σε ενήλικες και σε εφήβους ή παιδιά. Δεν μπορεί να προβλεφθεί κάθε ανεπιθύμητη ενέργειά τους. Η λήψη συμπληρωμάτων ενδέχεται να απειλήσει την υγεία, ειδικά όταν ληφθούν σε πολύ υψηλές δόσεις. Επιπλέον, ειδικά για τους αθλητές, μπορεί να οδηγήσουν σε θετικό αποτέλεσμα κατά τον έλεγχο ντόπινγκ».

Γιατί, λοιπόν, τα χρησιμοποιούν; «Αλλοι για τη ρύθμιση του βάρους τους, άλλοι γιατί πιστεύουν ότι δεν έχουν σωστή διατροφή. Κάποιοι τα παίρνουν γιατί τα χρησιμοποιούν πολλοί συναθλητές τους. Επειδή οι εμπορικές εταιρείες ισχυρίζονται ότι ωφελούν κατά την άθληση, τους τα δίνουν οι προπονητές και οι γιατροί τους, πιστεύουν ότι με τα συμπληρώματα θα βελτιωθεί η αγωνιστική τους απόδοση».

Σύμφωνα με τη ΔΟΕ και τη WADA (Παγκόσμια Υπηρεσία Αντιντόπινγκ) ο αθλητής είναι προσωπικά υπεύθυνος για τα συμπληρώματα και τα φάρμακα που λαμβάνει. Είναι υπεύθυνος για ό,τι ανιχνεύεται στον οργανισμό του. Η άγνοια δε συγχωρείται.

«Το πρόβλημα της χρήσης συμπληρωμάτων διατροφής από τους αθλητές υψηλών επιδόσεων και κυρίως από τους νέους που αθλούνται είναι βαθύτερο και συνδέεται με μια σειρά άλλων προβλημάτων που υπάρχουν στην κοινωνία.

Οπως, για παράδειγμα, τα προβλήματα που υπάρχουν στον τρόπο που λειτουργεί το σχολείο σήμερα. Η γενικότερη παιδεία που παρέχεται ή τα πρότυπα που δημιουργούνται. Και αρχίζουν να επηρεάζουν, να συμβάλλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση χαρακτήρα από την παιδική ηλικία.

Εγκλωβίζονται εξ αρχής, από την παιδική τους ηλικία, σε ένα σύστημα εκμετάλλευσης. Το ίδιο το σύστημα εκπαίδευσης τους στερεί την ενημέρωση και δεν τους δίνει τη γνώση για το πώς θα πρέπει να σταθούν απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Εχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα που πουλάει την παιδεία, πουλάει τη γνώση, πουλάει τις ανάγκες, άρα πουλάει και τα χάπια. Ενα σύστημα που αδυνατεί να εξασφαλίσει το μέλλον στα παιδιά και τα ρίχνει στην αρένα κερδίζοντας από την προσπάθεια που θα κάνουν για να βρουν τη λύση.

Το καπιταλιστικό σύστημα είναι αυτό που καλλιεργεί και συντηρεί τη ματαιοδοξία. Το σύστημα δίνει κάποια κίνητρα για να δημιουργηθεί ο ψευτοανταγωνισμός, με αποτέλεσμα οι αθλητές να ψάχνουν οποιονδήποτε τρόπο για να αναρριχηθούν, να φθάσουν στην επιτυχία. Ακόμα και αυτούς τους τρόπους που μπορεί να είναι επικίνδυνοι για την ίδια τους την υγεία.

Μια επιτυχία δε θεωρείται αποτέλεσμα άσκησης και προπόνησης ενός αθλητή, αλλά του τι φάρμακα παίρνει. Υπάρχει ένας χορός εκατομμυρίων και η βιτρίνα του είναι οι αθλητές οι οποίοι καταναλώνουν τα φάρμακα και επί της ουσίας με τις επιδόσεις τους τα διαφημίζουν.

Οι ευθύνες του κράτους για όλα αυτά τα ζητήματα είναι μεγάλες. Οταν έχεις να κάνεις με ένα κράτος που σήμερα συνδέεται άμεσα με το κεφάλαιο και τα κέρδη του, είναι λογικό να μην κάνει πολλά όταν, για παράδειγμα, σε ένα θέμα κρύβονται τεράστια κέρδη για τις πολυεθνικές του χώρου. Το σίγουρο είναι ότι όσες επιτροπές και να φτιαχτούν, όσα μέτρα και να παρθούν, δεν υπάρχει περίπτωση το πρόβλημα να χτυπηθεί στην ουσία του» (Σάββας Κωφίδης, βετεράνος διεθνής ποδοσφαιριστής/προπονητής).

Σύμφωνα με υπουργική απόφαση του 2004, τα συμπληρώματα διατροφής πωλούνται αποκλειστικά στα φαρμακεία. Το ίδιο αποφάνθηκε με - την υπ' αριθμό 931/2010 - απόφασή του και το Δ' Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

«Στην πραγματικότητα όμως αυτό δε συμβαίνει. Οι μεγάλες δόσεις που χρειάζονται κάποιοι ή κάποια ειδικά σκευάσματα που χρειάζονται δεν υπάρχουν στα φαρμακεία. Ετσι, τα εισάγουν. Είτε μέσω Ιντερνετ, είτε μέσω άλλων τρόπων και τα διοχετεύουν μέσω άλλων καταστημάτων. Θα μου πείτε, γιατί; Γιατί τα καταστήματα αυτά σπανίως ελέγχονται.

Ο ΕΟΦ καλά καλά δεν μπορεί να ελέγξει τα φαρμακεία. Η δομή του, σχετικά με τους ελέγχους, δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε τέτοια ζήτηση. Δεν προλαβαίνουν, δε γίνεται. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, δεν υπάρχει σωστή δομή. Σε κάθε περιοχή υπάρχουν αρκετά καταστήματα που πουλάνε συμπληρώματα διατροφής. Τα οποία ελέγχονται μόνο τη μέρα της άδειας λειτουργίας. Ο καθένας λοιπόν μπορεί να φέρει οτιδήποτε...» (Κώστας Λουράντος, πρόεδρος Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής).

Οπως έχει πει στον «Ρ» η Βέτα Πανουτσάκου (επόπτρια δημόσιας Υγείας στη Νομαρχία Αθηνών), «σε ελέγχους που κάνουμε τα συναντάμε πολύ συχνά και σε άλλα καταστήματα. Στην πραγματικότητα πωλούνται παντού και ανεξέλεγκτα. Φαίνεται ότι θα τα δοκιμάσουμε, θα πάθουμε και μετά θα αποσυρθούν.

Ακόμα και στον ευαίσθητο τομέα των συμπληρωμάτων διατροφής, τα οποία είναι σκευάσματα που προσομοιάζουν αρκετά με τα φάρμακα, η κατασκευή τους βρίσκεται στα χέρια πολυεθνικών που παρασκευάζουν και δρουν χωρίς κανένα πλαίσιο. Ενώ υπάρχει νόμος που ορίζει ότι αυτά πρέπει να διατίθενται μόνο στα φαρμακεία, υπερισχύει ο νόμος της "ελεύθερης" αγοράς και γι' αυτό βρίσκονται σε καταστήματα, μπακάλικα, γυμναστήρια, καταστήματα βιολογικών προϊόντων κ.λπ. Αποδεικνύεται ότι οι οποιεσδήποτε διατάξεις και οργανισμοί είναι ανίσχυροι μπροστά στους όρους που βάζει η "ελεύθερη" αγορά».

Περίπου το 40% των συμπληρωμάτων λαμβάνεται από το γενικό πληθυσμό και το υπόλοιπο από αθλητές. Το 2000 πωλήθηκαν παγκοσμίως 3,1 εκατομμύρια κιλά κρεατίνης. Για συμπληρώματα διατροφής δαπανήθηκαν παγκοσμίως 46 δισεκατομμύρια δολάρια...

«Σύμφωνα με εκτιμήσεις ο τζίρος των παράνομων συμπληρωμάτων διατροφής ξεπερνάει στη χώρα μας τα 80 εκατ. ευρώ ετησίως» (iatropedia.gr, 27/7/2012). Το 2008 «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» εκτιμούσαν ότι στην Ελλάδα διακινούνται περίπου 11.000.000 κουτιά άγνωστης προέλευσης με συμπληρώματα διατροφής... Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, «η κατανάλωση για το 2002 ανήλθε σε 7.500.000 κουτιά και ο τζίρος στα 22,5 εκατομμύρια ευρώ. Το 2003 καταναλώθηκαν 7.350.000 κουτιά με αξία 27,5 εκατ., ενώ το 2004 διακινήθηκαν 7.400.000 κουτιά συνολικής αξίας 28 εκατομμυρίων ευρώ». Την επόμενη χρονιά πουλήθηκαν 8,1 εκατ. αξίας 35 εκατ. ευρώ και το 2006 πουλήθηκαν 8,5 εκατ. συσκευασίες αξίας 38 εκατ. ευρώ.

«Είναι ένα κερδοφόρο παιχνίδι, το οποίο δυστυχώς εμείς το τρέφουμε. Η κοινωνία μας ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος. Κανένας ηθικός φραγμός. Εχουν ισοπεδωθεί όλα. Και στο τέλος τέλος, όλοι όσοι φωνάζουμε, είμαστε οι γραφικοί της παρέας. Και μάλιστα, το σύστημα μας αποβάλλει. Γιατί; "Είναι πολλά τα λεφτά Αρη"» (Κ. Λουράντος).