Στο βιβλίο του Paul Keres «Σκακιστικά φινάλε στην πράξη» (εκδόσεις «Κλειδάριθμος») συναντάμε πολλά και ενδιαφέροντα φινάλε. Σ' αυτό των «Α» έχει αφιερώσει 80 σελίδες και διαλέξαμε αυτό του διπλανού διαγράμματος.

Εδώ η υλικά ισχυρότερη πλευρά πρέπει να αμυνθεί με προσοχή για να αποφύγει το ματ!

Ο μαύρος Ιππος αρκεί να φτάσει στο β6 και ο λευκός Α πρέπει να βρει τρόπο να τον εμποδίσει. Ο Ιππος έχει 5 τετράγωνα απ' όπου μπορεί να φτάσει στο β6 και αυτά είναι τα α4, γ4, δ5, δ7 και γ8. Ο Α πρέπει να παίζει έτσι ώστε να ελέγχει συνέχεια τα τετράγωνα αυτά. Αν ψάξουμε σε βάθος, θα δούμε ότι ο Ι, σε δεδομένη στιγμή, μπορεί να απειλεί το πολύ δύο από αυτά τα τετράγωνα. Π.χ. μπορεί να παίξει από το β2 στο α4 ή το γ4, από το γ3 θα απειλεί τα α4 και δ5 κ.ο.κ.

Οταν, λοιπόν, ο Ι βρίσκεται στο β2, ο Α πρέπει να είναι σε θέση να πηγαίνει στο β3 ή στο β5, με τον Ι στο γ3 τα κρίσιμα τετράγωνα για τον Α είναι τα β3 και γ6 κ.ο.κ. Εχουμε, με άλλα λόγια, ένα σύνολο κρίσιμων τετραγώνων, όπως στα φινάλε πιονιών. (Για να συμπληρώσουμε την εικόνα: Ι στο ε5, Α στο ε6 ή ε5, Α στο ε6 ή β5 - Ι στο δ6, Α στο ε6 ή α6 - Ι στο ζ6, Α στο ε6 ή γ6 - Ι στο ε7, Α στο ε6 ή β7 - Ι στο γ5, Α στη διαγώνιο α4 - ε8).

Οπως φαίνεται, η πλειοψηφία των τετραγώνων αυτών βρίσκεται στη διαγώνιο α2 - η8, αυτή είναι λοιπόν που πρέπει να ελέγχει ο Α. Ας δούμε τη λύση: 1. Αα2 Ιζ2 2. Αη8 Ιδ3 3. Αγ4. Ο λευκός πρέπει να προσέχει να μη γίνει «Τσούγκτσβανγκ». Αν παίξει απρόσεκτα σε ένα από τα κρίσιμα τετράγωνα β3 ή ε6 είναι χαμένος, π.χ. 3. Αβ3; Ιβ2! ή 3. Αε6; Ιε5! και ακολουθεί ματ σε 2. Επίσης, ο μαύρος απειλεί 3... Ιγ5, που απαιτεί τον Α στη διαγώνιο α4 - ε8. Αρα έχανε και το 3. Αα2; Ιγ5! Αλλες δυνατότητες του λευκού είναι 3. Αζ7 ή 3. Αδ5. 3... Ιγ5 4. Αβ5 Ιε4 5. Αγ4 Ο Αξιωματικός επιστρέφει στη σημαντική διαγώνιο α2 - η8. 5... Ιδ6 6. Αε6 Ιβ5 7. Αη8 Ιγ3 (Αν 7... Ργ8 για να έχει το Ιγ7, τότε ο λευκός έχει το 8. Αε6+! Ργ7) 8. Αβ3! και ισοπαλία.