Κυκλοφόρησαν σε δίγλωσση έκδοση τα ποιητικά άπαντα του Περουβιανού Σέζαρ Βαλιέχο (1892-1938), με εισαγωγή - μετάφραση - σχόλια του Ρήγα Καππάτου.

Ο Σ. Βαλιέχο γεννήθηκε σε κωμόπολη των Ανδεων. Σπούδασε φιλολογία και νομικά, δουλεύοντας και γνωρίζοντας τον κόσμο της εργασίας και της στέρησης. Το 1920 κατηγορήθηκε άδικα για ένα φόνο και φυλακίστηκε 3 μήνες. Το 1923 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και προσέγγισε το κομμουνιστικό κίνημα, δουλεύοντας σαν δημοσιογράφος. Επισκέπτεται το 1928, 1929 και 1930 την ΕΣΣΔ. Πηγαίνει στην Ισπανία, όπου το κίνημα βρίσκεται σε ανάπτυξη. Γίνεται μέλος του ΚΚ Ισπανίας και οργανώνει κομματικούς πυρήνες στα εργοστάσια. Συμμετέχει στον εμφύλιο πόλεμο. Πεθαίνει το 1938 στο Παρίσι.

Η σουρεαλιστική ποίηση του Σ. Βαλιέχο χαρακτηρίζεται από υπαρξιακό άγχος, το φορτίο της ζωής, αναπόφευκτο του θανάτου, αλλά και από το στοιχείο της εξέγερσης και πάλης για μια δίκαιη κοινωνία. Παραθέτουμε μερικά δείγματα της ποίησής του:

«ΒΡΟΧΗ»

«Στη Λίμα... Στη Λίμα βρέχει/ το βρώμικο νερό του πόνου/ τι θανατερό. Βρέχει/ από την υδρορροή της αγάπης σου./ Μην κάνεις την κοιμισμένη,/ θυμήσου τον τροβαδούρο σου/ γιατί εγώ καταλαβαίνω κιόλας... καταλαβαίνω/ την ανθρώπινη εξίσωση της αγάπης σου/ Βροντάει στη μυστική τσαμπούνα/ το θυελλώδες πετράδι και ψευτίζει,/ η μαγεία του «ναι» σου./ Αλλά πέφτει, πέφτει η νεροποντή/ στο φέρετρο του μονοπατιού μου,/ όπου αποσαρκώνομαι για σένα...».

«ΙΣΠΑΝΙΑ, ΠΑΡΕΛΘΕΤΩ ΑΠ' ΕΜΟΥ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟΝ ΤΟΥΤΟ» (απόσπασμα)

«... Να ζήσουν οι σύντροφοι/ στην κορφή του γραμμένου αγέρα του/ Να ζήσουν μ' αυτό το ρ του γερακιού στα σπλάχνα/ του Πέδρο/ και του Ρόχας, του μάρτυρα και του ήρωα/... Τον σκότωσαν, τον ανάγκασαν να πεθάνει/ τον Πέδρο, τον Ρόχας, τον δουλευτή, τον άνθρωπο εκείνον/ που γεννήθηκε τόσο μικρούλης, κοιτάζοντας στον ουρανό,/ και που ύστερα μέστωσε, πήρε χρώμα/ και πάλεψε με τα κύτταρά του, με τα όχι του, τα ακόμα του, τις πείνες του/ τα κομμάτια του/ Τον σκότωσαν γλυκά/ ανάμεσα στα μαλλιά της γυναίκας του, της Χουάνας Βάσκεθ,/ την ώρα της φωτιάς, τη χρονιά της τουφεκιάς/ και την ώρα που σίμωνε κοντά σ' όλα./

Ετσι ο Πέδρο ο Ρόχας, μετά το θάνατό του,/ σηκώθηκε, ασπάστηκε το ματωμένο φέρετρό του,/ έκλαψε για την Ισπανία/ και ξανάγραψε με το δάχτυλο στον αέρα:/ "Να ζήσουν οι σύντροφοι!" Πέδρο Ρόχας/» (...) (Εκδόσεις «Γκούτενμπεργκ»).