Στον απόηχο του εκλογικού αποτελέσματος της προηγούμενης Κυριακής εντείνονται οι διεργασίες σε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι. Ζητούμενο αυτών των διεργασιών είναι, από τη μια πλευρά, η ανασυγκρότηση του «κεντροδεξιού» πόλου του αστικού πολιτικού συστήματος ως βασικής δύναμης κυβερνητικής εναλλαγής. Από την άλλη, η ανασυγκρότηση της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας, της λεγόμενης «κεντροαριστεράς», ώστε να μπορεί να παίζει ρόλο είτε από θέση αντιπολίτευσης είτε από θέση στήριξης κυβερνητικών σχημάτων.

Το ζήτημα που φαίνεται να απασχολεί μια σειρά από αστικά επιτελεία είναι η δυνατότητα του αστικού πολιτικού συστήματος να εξασφαλίζει απρόσκοπτα την κυβερνητική εναλλαγή και παράλληλα τη λαϊκή συναίνεση ή ανοχή στη σταθερή υλοποίηση των αναγκαίων για το κεφάλαιο αναδιαρθρώσεων.

Εξ ου και δεν πρέπει να ξενίζει η συμφωνία ακόμα και στα φραστικά σχήματα του κύριου άρθρου της «Αυγής» της Τρίτης και άρθρου που δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα στα «Νέα».

Εγραφε η «Αυγή» σε άρθρο με τίτλο «Το "παλιό" μπροστά στον καθρέφτη»: «Κατά κάποιον τρόπο αυτή είναι η δεύτερη θετική συνέπεια του εκλογικού αποτελέσματος, μετά τη δυνατότητα που προσφέρει για τον σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης: Η διάλυση των ψευδαισθήσεων και ο εξαναγκασμός των παραδοσιακών παρατάξεων, της συντηρητικής και της Κεντροαριστεράς, να επαναπροσδιοριστούν και να ανανεωθούν. Εξαναγκασμός επί ποινή επιβίωσης. Αν η επιτυχία της Αριστεράς και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είναι η μία προϋπόθεση, η ανανέωση των άλλων δύο ιστορικών παρατάξεων είναι η δεύτερη προϋπόθεση για τη μετάβαση της χώρας στη νέα εποχή και σε μια νέα "κανονικότητα"».

Στον ίδιο καμβά, έγραφαν τα «Νέα» σε άρθρο με τίτλο «Δύο κόσμοι», παρουσιάζοντας από τη μια τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ και από την άλλη τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, και τις εκλογικές επιδόσεις τους: «Δύο χώρες. Δύο λαοί (...) Δύο εκατομμύρια από τη μια μεριά. Δύο εκατομμύρια από την άλλη (...) 39,2% πήραν οι μεν την Κυριακή. Από 41,1% τον Ιανουάριο. 38,5% οι άλλοι. 38,56 είχαν πάρει τον Ιανουάριο και 38,6% ήταν το ΝΑΙ στο δημοψήφισμα! Οι μεν κατεβαίνουν με δύο κόμματα και οι δε με τρία. Οπως είναι λογικό κέρδισαν εκείνοι που κατέβηκαν με τα δύο (...) Είναι κυρίως ένας κόσμος συγκίνησης που συγκρούεται με έναν κόσμο πραγματισμού (...) Ο πραγματισμός δεν έχει βρει ακόμη τον εκφραστή του. Η παράταξή του είναι και διασπασμένη, φθαρμένη και ακέφαλη. Η ανασύνθεσή της είναι περίπου προϋπόθεση επιβίωσης».

Με τέτοιες ...ανησυχίες, στη ΝΔ ξεκίνησαν τη διαδικασία εκλογής νέου προέδρου (κάποια Κυριακή στο β' 15ήμερο του Νοέμβρη). Υποψήφιος δήλωσε ήδη ο Κυρ. Μητσοτάκης, ενώ στο κόμμα ανέμεναν αν θα «κατέβει» και ο Ευ. Μεϊμαράκης.

Πέρα από τα πρόσωπα, συγκρούονται «γραμμές» για τον αν το κόμμα θα εμφανίζεται ως «σύγχρονη κεντροδεξιά παράταξη» ή ως «δεξιά παράταξη» με ευαισθησία στα «εθνικά θέματα», αν θα δοθεί έμφαση στο «κοινωνικό πρόσωπο» της παράταξης ή στις «ιδιωτικοποιήσεις». Χώρια την ανησυχία ορισμένων στελεχών του κόμματος πως όποιος και αν εκλεγεί, η ΝΔ είναι πλέον «φθαρμένο προϊόν», εξ ου και δεν μπορεί να συγκινήσει ευρύτερα ακροατήρια. Αρα, λένε, ίσως είναι καλύτερα να αυτοδιαλυθεί και να εμφανιστεί ως κάτι νέο, με άλλο όνομα και χαρακτηριστικά.

Ισως με μια τέτοια παραδοχή ως βάση να κινιόταν παλαιότερα ο πρ. πρόεδρος Αντ. Σαμαράς όταν επέμενε να χρησιμοποιεί τους όρους «Νέα Ελλάδα» και «νέα μεταπολίτευση». 'Η η επιμονή του Ευ. Μεϊμαράκη να μιλά το προηγούμενο διάστημα για «ευρωπαϊκό τόξο» και «δημοκρατικές δυνάμεις», που μπορούν με τον άλφα ή βήτα τρόπο να συνεργαστούν.

Σε κάθε περίπτωση, σε αυτήν την πρώτη μετεκλογική φάση, φαίνεται ότι η ΝΔ θα διατηρήσει το ρόλο της, με μια άσφαιρη, κάλπικη αντιπαράθεση, ασκώντας «υπεύθυνη αντιπολίτευση» που βοηθά το κυβερνητικό έργο (σε σχέση με τις προτεραιότητες του κεφαλαίου δηλαδή) και την επίσπευσή του. Ως ιστορικός αστικός πυλώνας καλείται να δουλέψει στην κατεύθυνση της «σταθερότητας», της «εθνικής ομοψυχίας» (δηλαδή, της υποταγής των εργαζομένων στα συμφέροντα του κεφαλαίου).

Αλλωστε, ο ίδιος ο Μεϊμαράκης έλεγε την Τρίτη ότι «η Κεντροδεξιά πάντα είχε γραμμή συνεννόησης και μετριοπάθειας και ψήφιζε πάντα σύμφωνα με το εθνικό συμφέρον», βασικά το συμφέρον της αστικής τάξης που στη ΝΔ θεωρούν ότι γνήσια εκπροσωπούν.

Αυτό το καθήκον, όμως, αντικειμενικά αντιφάσκει με την αναγκαία άσκηση αντιπολίτευσης για την ανάδειξή τους ως σοβαρής εναλλακτικής αστικής δύναμης διακυβέρνησης. Γι' αυτό το λόγο π.χ. από τη Συγγρού διαχέεται ότι δε θα ψηφίσουν τους εφαρμοστικούς νόμους που πλήττουν τους «κατά κύριο επάγγελμα» αγρότες.

Ομολογουμένως, η προσπάθειά τους να παρουσιαστούν «διαφοροποιούμενοι» από τη συγκυβέρνηση σε κάποια αντιλαϊκά μέτρα που θα έρθουν σύντομα στη Βουλή με τη μορφή νομοσχεδίων, και γενικά να στηρίξουν την αναθέρμανση της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας εντός ΕΕ και ευρώ, η οποία περνά μέσα ακριβώς από τέτοια νέα αντιλαϊκά μέτρα, είναι συνδυασμός δύσκολος...

Το ΠΑΣΟΚ, που σε αυτές τις εκλογές, ως Δημοκρατική Συμπαράταξη, σε συνεργασία με τη ΔΗΜΑΡ, προσπέρασε το Ποτάμι (άλλο ένα δείγμα αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού σκηνικού), εμφανίζεται ως πιθανή εφεδρεία υποστήριξης και της παρούσας συγκυβέρνησης. Βέβαια, προσώρας η Φ. Γεννηματά αντιμετωπίζει πρόβλημα καθώς οι Αλ. Τσίπρας και Π. Καμμένος τής βάζουν ανοιχτά θέμα να διαχωρίσει τη θέση της από τον Ευ. Βενιζέλο...

Σε κάθε περίπτωση, με ανακοίνωση που εξέδωσε το ΠΑΣΟΚ την Τρίτη επιβεβαίωσε ότι διεκδικεί ρόλο «καταλύτη» στις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που χρειάζεται το κεφάλαιο. Εστειλαν μήνυμα προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι: «Ο τρίτος πόλος και το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ. Είμαστε ξανά δυνατοί, είμαστε μια δύναμη κρίσιμη, χρήσιμη, ευρωπαϊκή. Είμαστε μια ανανεωτική, προοδευτική, εγγυητική δύναμη, με ρόλο καταλύτη για τις αναγκαίες αλλαγές, τις επιθυμητές μεταρρυθμίσεις».

«Πιστεύαμε και πιστεύουμε πάντα στο διάλογο, στην εθνική συνεννόηση και στην προγραμματική συνεργασία. Η κυβερνητική συνεργασία για λόγους υψίστης εθνικής ανάγκης με τη Δεξιά δεν μπορεί να συντηρεί εντυπώσεις ιδεολογικής ταύτισης και πολιτικού αφοπλισμού», συμπλήρωναν, σπεύδοντας να πετάξουν από πάνω τους τη «ρετσινιά» της συνεργασίας με τη ΝΔ, ώστε να μπορούν να τα βρουν σε μια πορεία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Σημειωτέον, η επισήμανση αυτή ήρθε περίπου ως απάντηση σε αιχμή της «Αυγής» εκείνης της μέρας ότι το ΠΑΣΟΚ δυσκολεύεται «να ξεφύγει από τη στρατηγική συμμαχία που έχει συνάψει από το 2012 με τη ΝΔ»...

Στον απόηχο των χαμηλών ποσοστών που συγκέντρωσε το Ποτάμι στις εκλογές (4% αντί του 6% που είχε και του διακηρυγμένου στόχου να πιάσει ...10%) δρομολογήθηκαν εξελίξεις, όπως συνέδριο στις 4 - 6 Δεκέμβρη, με ανοιχτή ατζέντα θεμάτων, άρα δεν αποκλείεται να τεθεί και θέμα ηγεσίας.

Ταυτόχρονα, στο εσωτερικό του μορφώματος φαίνεται να ακούγονται απόψεις σαν αυτές του παλαιότερα υποψηφίου με το Ποτάμι Π. Τατσόπουλου, ο οποίος αρθρογραφώντας έβαλε ζήτημα συμπόρευσης του Ποταμιού με το ΠΑΣΟΚ - Δημοκρατική Συμπαράταξη: «Με την εκλογική ήττα του Ποταμιού, κατά την ταπεινή μου γνώμη, κλείνει ένας κύκλος. Ο κύκλος της αυτόνομης καθόδου στις εκλογές. Το Ποτάμι καλείται να πράξει αυτό που δεν έπραξε μέχρι σήμερα. Να συμβάλει στη δημιουργία ενός καθαρόαιμου ευρωπαϊκού μετώπου. Να δεχτεί την ανοιχτή πρόσκληση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης. Οσο δεν το κάνει - όσο καθυστερεί να το κάνει - δε ρισκάρει μονάχα τη δική του επιβίωση στο μέλλον (αυτό είναι το λιγότερο), αλλά επιτρέπει και στους λαϊκιστές, τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς, να παίζουν μονότερμα».

Επιχειρώντας να κόψει τη ...φόρα όσων στελεχών του σκέφτονται έτσι, ο Στ. Θεοδωράκης έσπευσε την Τετάρτη να ξεκαθαρίσει:

«Το Ποτάμι ή θα συνεχίσει αυτόνομο ή θα διαλυθεί. Δεν θα γίνει πάντως συμπλήρωμα στην ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ. Και παρακαλούνται όσοι πρεσβεύουν συγκολλήσεις, παζάρια, εκπτώσεις και ομαδικές φωτογραφίες με ό,τι αυτοπροσδιορίζεται κεντροδεξιά ή κεντροαριστερά, να επιλέξουν μια ακτή και να βγουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεργασθούμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συμβιβαστούμε. Αλλά θα παραμείνουμε Ποτάμι. Ενα ξεχωριστό Κίνημα». Εκλεισε, έτσι, το μάτι και στα ντόπια και ξένα κέντρα που θέλουν «συνεννόηση» και «συνεργασία» πάνω στα βασικά ζητούμενα της καπιταλιστικής ανάκαμψης.

Την επομένη της δημοσιοποίησης των τέτοιων ...προβληματισμών του, τα «Νέα» έσπευσαν με άρθρο τους να ορίσουν «Πρόβα γάμου» (κατά τον τίτλο τους) των ΠΑΣΟΚ - Ποταμιού: «Αν το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι διέθεταν κουκούτσι μυαλό θα είχαν ήδη συγκροτήσει κοινή Κοινοβουλευτική Ομάδα - ούτως ή άλλως, σε κοινή ομάδα ανήκουν και στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (...) Αυτό δεν θα εμπόδιζε φυσικά τα δύο κόμματα να διατηρήσουν την αυτονομία τους, τις ηγεσίες τους (...) Αλλά θα λειτουργούσε περίπου ως πρόβα γάμου. Αν η συνεργασία σε κοινοβουλευτικό επίπεδο πήγαινε καλά, θα μπορούσαν κάποια στιγμή στο μέλλον να αλλάξουν και βέρες (...) Το Ποτάμι θα εμποδίσει το ΠΑΣΟΚ να αναπαλαιωθεί. Και το ΠΑΣΟΚ δε θα αφήσει το Ποτάμι να διαλυθεί».

Την ίδια μέρα, λίγες ώρες αργότερα, τις ανησυχίες του Θεοδωράκη περί διάλυσης φρόντισε να διασκεδάσει με δήλωσή της η ίδια η Γεννηματά: «Το ΠΑΣΟΚ πριν από τις εκλογές ανέλαβε σε συνεργασία με την ΔΗΜΑΡ και Κινήσεις Πολιτών, την πρωτοβουλία δημιουργίας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης (...) Είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για την δημιουργία του τρίτου πόλου αναφοράς και προοπτικής των δυνάμεων της δημοκρατικής, μεταρρυθμιστικής, προοδευτικής παράταξης, των δυνάμεων της κεντροαριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της σοσιαλδημοκρατίας.

»Στην Δημοκρατική Συμπαράταξη, το ΠΑΣΟΚ, όπως και η ΔΗΜΑΡ και οι Κινήσεις Πολιτών, διατηρούν την αυτοτέλειά τους με σεβασμό σ' αυτό που συμβολίζει και εκπροσωπεί ο κάθε φορέας. Στο πλαίσιο αυτό θα συνεχισθεί η προσπάθεια συμπόρευσης και συνεργασίας και με άλλες δυνάμεις που βρίσκονται στον ευρύτερο χώρο μας, με σεβασμό πάντα στην αυτοτέλεια και την αυτονομία τους».

Οπως και αν εξελιχθεί η προσπάθεια ανασύνθεσης του αστικού πολιτικού συστήματος, είτε αλλάξουν πρόσωπα στην ηγεσία είτε ακόμα και αν δημιουργηθούν νέοι σχηματισμοί, προβληθούν νέα συνθήματα, δεν θα αλλάξει τίποτα από τον αντιλαϊκό, αντιδραστικό χαρακτήρα τους που έχουν αποδείξει περίτρανα για δεκαετίες.

Οι εργαζόμενοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα δεν πρέπει να ξεγελαστούν από τις αναπαλαιώσεις τους, πρέπει να τα κρίνουν με κριτήριο το ταξικό τους χαρακτήρα, ως κόμματα που στηρίζουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι που τα ενώνει παρ' όλες τις μεταξύ τους διαφορές και τα κάνει πρόθυμους συγκυβερνώντες. Αυτό ισχύει και για όσο είναι στην αντιπολίτευση γιατί ασκούν αντιπολίτευση για λογαριασμό του κεφαλαίου, των επιχειρηματικών ομίλων, και όχι του λαού, ακόμα και αν εμφανίζονται ως υποστηρικτές αιτημάτων ορισμένων τμημάτων του λαού.

Αλλωστε, εκεί θα αξιοποιήσουν τα περίφημα ισοδύναμα που πλασάρουν ως «λύση» τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και τα αντιπολιτευόμενα στηρίγματα της αντιλαϊκής επίθεσης. Για να καλλιεργήσουν τη λογική του «διαίρει και βασίλευε», το διαχωρισμό των εργαζομένων, για να αποτρέψουν την ενίσχυση ενός κινήματος που θα συνενώνει πάνω σε κοινά και ενιαία αιτήματα, που θα παλεύει ενάντια στη φιλομονοπωλιακή πολιτική, στο κεφάλαιο, στην ΕΕ.