Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών πασχίζει πολύμορφα να ανοίξει δρόμους για την ενίσχυση της δράσης του εγχώριου κεφαλαίου στη διεθνή αγορά, όπως έχει ειπωθεί και επισήμως, από τον υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδιο για τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, Δ. Μάρδα. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, το υπουργείο φροντίζει να πληροφορεί και ταυτόχρονα να επεξεργάζεται σχέδια, τόσο για το εξωτερικό εμπόριο και την ενίσχυση των εξαγωγών, όσο και για τις δυνατότητες ανάληψης δράσης από μονοπωλιακούς ομίλους σε διάφορους τομείς, όπως κατασκευή υποδομών, ή ακόμη και εξαγωγή κεφαλαίων για επενδύσεις.

Οι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι επιχειρούν είτε να διεισδύσουν είτε να διατηρήσουν μερίδια είτε να τα αυξήσουν σε σκληρό ανταγωνισμό με άλλα κεφάλαια στις «διεθνείς αγορές».

Ας μην ξεχνάμε ότι και ο ΣΕΒ απαιτεί την πολύμορφη ενίσχυση επιχειρήσεων σε κλάδους που μπορούν να δώσουν μεγάλη προστιθέμενη αξία, άρα και μεγάλα κέρδη, μιλώντας για «εξωστρέφεια», δηλαδή προσανατολισμό στις εξαγωγές, ως τη βασική προϋπόθεση για την καπιταλιστική ανάκαμψη. Ταυτόχρονα, μιλά και για την παραγωγή «ποιοτικών εμπορευμάτων», ως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη διεθνή αγορά.

Ολα αυτά αποτυπώνονται στη μελέτη της Β' Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών, «Διάρθρωση ελληνικού εξαγωγικού εμπορίου», στο πλαίσιο της προσπάθειας του αστικού κράτους και των κυβερνήσεών του να συνδράμουν και έτσι το κεφάλαιο, παρέχοντάς του πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες που θα συναντήσει στο εξωτερικό για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που εμπορεύεται, προσανατολίζοντάς το σε ευκαιρίες και δυνατότητες που έχει να κερδοφορήσει.

Η ίδια η μελέτη είναι τόσο αναλυτική και συγκεκριμένη ως προς το στόχο συμβολής στην κερδοφορία του κεφαλαίου, που δε χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό, μιλά από μόνη της. Ας την παρακολουθήσουμε...

Τονίζεται στα «Συμπεράσματα» της μελέτης:

«Οι σημαντικότεροι ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι της χώρας μας, πλην των πετρελαιοειδών (που βρίσκονται στην πρώτη θέση), είναι τα Τρόφιμα (νωπά - μεταποιημένα) - Ποτά, Μέταλλα και Τεχνουργήματα Μετάλλων, τα Δομικά Υλικά, Μηχανολογικός Εξοπλισμός, Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός, Πλαστικά Προϊόντα, Χημικά Προϊόντα, Γεωργικά Μηχανήματα και σχετική τεχνολογία, Εξοπλισμός Μεταφορών, Κλωστοϋφαντουργικά - Ενδύματα - Γούνες, Καπνός. Ωστόσο, οι διακυμάνσεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και άλλοι παράγοντες ασκούν πιέσεις στο εμπόριο καυσίμων, με αποτέλεσμα τα στοιχεία εμπορίου στον τομέα αυτό να παρουσιάζουν και αυτά σημαντικές διακυμάνσεις».

«Μεταξύ των 53 χωρών όπου εδρεύουν Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (σ.σ.: γραφεία ΟΕΥ, των κατά τόπους ελληνικών διπλωματικών αρχών), στις 26 εξ αυτών των χωρών, τα πετρελαιοειδή αποτελούσαν το 2014 είτε την πρώτη είτε μία εκ των 4 πρώτων κατηγοριών ελληνικών εξαγομένων προϊόντων».

«Η σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών την τελευταία 5ετία, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισαγωγών, συνέβαλε ουσιαστικά στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και στην οικονομική δραστηριότητα. Η αύξηση των εξαγωγών μας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αυξημένη εξωστρέφεια που επέδειξαν οι ελληνικές επιχειρήσεις και στην ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού τους, στο πλαίσιο της προσπάθειας ορισμένων εξ αυτών να αντισταθμίσουν τις απώλειές τους στην ελληνική αγορά λόγω της κρίσης».

«Ταυτοχρόνως, ο περιορισμός προϋπολογισμού ελληνικών φορέων για προβολή προϊόντων στο εξωτερικό, παράλληλα με τη μείωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, έχει στερήσει σε πολλές επιχειρήσεις, ιδιαιτέρως ΜΜΕ, την δυνατότητα προβολής των προϊόντων τους, ενώ περιορίστηκε ο αριθμός οργανωμένων δράσεων προβολής, επιχειρηματικών αποστολών κ.ά. από πλευράς φορέων της επιχειρηματικότητας (Επιμελητήρια, Σύνδεσμοι, Τ.Α. κ.ά.) και αρμόδιων κρατικών φορέων (ΟΠΕ και στη συνέχεια Invest in Greece / Enterprise Greece)».

«Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία εμπορίου για το α' εξάμηνο 2015, προκύπτει αύξηση κατά 10,4% προς τις χώρες της ΕΕ και μείωση 13,1% προς τις Τρίτες Χώρες, λόγω των μειωμένων εξαγωγών πετρελαιοειδών. Με την εξαίρεση των πετρελαιοειδών, καταγράφεται αύξηση των εξαγωγών κατά 14,8% προς τις χώρες της ΕΕ και κατά 11,5% προς τις Τρίτες Χώρες. Το μερίδιο, στη συνολική αξία εξαγωγών, για τις χώρες της ΕΕ διαμορφώνεται 53,8%, έναντι ποσοστού 46,2% για τις τρίτες χώρες. Αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των χωρών της ΕΕ εκτοξεύεται στο 73,9%, έναντι ποσοστού μόλις 26,1% των Τρίτων Χωρών».

Αναλύοντας οι αρμόδιες διπλωματικές υπηρεσίες «ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανά ομάδες χωρών ή γεωγραφική ζώνη», ξεχωρίζουν για τις δραστηριότητες ελληνικών κεφαλαίων στο εξωτερικό:

-- Εμπόριο με τα κράτη - μέλη της ΕΕ:

«Το εμπόριο με τα κράτη - μέλη ΕΕ είναι απαλλαγμένο από δασμούς, μη δασμολογικά εμπόδια, άλλους περιορισμούς και εισαγωγικές διαδικασίες. Ωστόσο δεν κινείται βάσει αυτοματισμού. Οι αναπτυγμένες και οργανωμένες αγορές της Δυτ. Ευρώπης απαιτούν συνεπή και συνεχή εξαγωγική προσπάθεια και παρουσία, προσήλωση στην τήρηση των διαδικασιών, των τεχνικών κ.ά. προδιαγραφών, υψηλή ποιότητα και καλή σχέση ποιότητας - τιμής. Ακόμη, δίδουν έμφαση στην παραγωγική δυναμικότητα του προμηθευτή, η οποία είναι σε άμεση συνάρτηση με το βαθμό οργάνωσης της αγοράς στόχου, της διάρθρωσής της και των δικτύων διανομής.

Ταυτοχρόνως, το εμπόριο με τις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και παρά την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών τα τελευταία χρόνια εμφανίζει κατά κανόνα σοβαρή ανισορροπία σε βάρος της χώρας μας. Αυτό οφείλεται σε ένα βαθμό στο γεγονός ότι τα εισαγόμενα από τις εν λόγω χώρες προϊόντα προς τη χώρα μας είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Το υψηλό κόστος εισόδου στην αγορά, σε συνδυασμό με δομικά προβλήματα της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, όπως μικρές παραγόμενες ποσότητες, αποσπασματικές δράσεις προώθησης χωρίς συνέργειες και απουσία συνέχειας, μετριάζει τα αποτελέσματα».

Σαν αντίδοτο βάζουν: «Η επέκταση των υφιστάμενων μεριδίων των ελληνικών εξαγομένων προϊόντων στις εν λόγω αγορές απαιτεί μεγαλύτερη, περισσότερο συντονισμένη προσπάθεια από πλευράς κράτους, εξαγωγέων και φορέων τους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον έντονο ανταγωνισμό καθώς και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Ιδιαιτέρως οι αναπτυγμένες, χωρίς να αποκλείονται οι άλλες αγορές, απαιτούν διάθεση πόρων για την τοποθέτηση των προϊόντων και υπηρεσιών και την κατάλληλη προβολή τους».

-- Βαλκανικές Χώρες και Κύπρος:

«Η γειτνίαση, αλλά και οι παραδοσιακές και ιστορικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με τις όμορες και τις άλλες μεγάλες αγορές της περιοχής και ταυτοχρόνως η σημαντική ελληνική οικονομική και επενδυτική παρουσία από τις αρχές της δεκαετίας του '90, έχουν σαν αποτέλεσμα αξιόλογη εξαγωγική επίδοση των ελληνικών προϊόντων στις αγορές αυτές. Κατά κανόνα, το διμερές εμπόριο με τις εν λόγω χώρες είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα».

Η μελέτη αναγνωρίζει ότι «το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώνεται σταδιακά», προειδοποιεί ότι «γίνεται ωστόσο ολοένα και πιο ανταγωνιστικό», κυρίως μέσω κινήσεων επιχειρήσεων άλλων κρατών - μελών της ΕΕ στις επιμέρους αγορές.

-- «Λοιπές αναπτυγμένες χώρες»:

«Αναφερόμενοι στις λοιπές αναπτυγμένες χώρες παρατηρούμε ότι, εξ αυτών, οι ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό εμπορικό εταίρο της Ελλάδας (7ος πελάτης ελληνικών προϊόντων παγκοσμίως) και ο Καναδάς σημαντικό πελάτη των ελληνικών τροφίμων και ποτών, ενώ το εμπορικό μας ισοζύγιο είναι πλεονασματικό. Οι εμπορικές σχέσεις μας με τις άλλες μεγάλες αγορές, όπως, Αυστραλία, Ιαπωνία κ.ά. παραμένουν σχετικά περιορισμένες, τόσο σε παραδοσιακά εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα, όσο και σε νέα προϊόντα».

-- Χώρες Ασίας, Αφρικής, Ν. Αμερικής:

«Κατά κανόνα το διμερές εμπόριο με τις ως άνω χώρες, ανεξαρτήτως του ύψους του, χαρακτηρίζεται από μικρότερο βαθμό διαφοροποίησης των εξαγωγών μας και εξάρτησή τους από έναν σχετικά περιορισμένο αριθμό προϊόντων. Ακόμη, η πλειοψηφία των κατηγοριών προϊόντων που απαρτίζουν τον κύριο κορμό των ελληνικών εξαγωγών αποτελείται συνήθως από μη καταναλωτικά αγαθά. Δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια, καθώς και προβλήματα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι συχνότερα και απαιτείται συνεργασία σε θεσμικό επίπεδο για την αντιμετώπισή τους. Επιπροσθέτως, η διαστρωμάτωση των εξαγωγών μας εμφανίζει μεταβολές ή διακυμάνσεις του μεριδίου που αντιπροσωπεύουν ανά έτος, αναλόγως προς τα μέτρα πολιτικής εισαγωγών των χωρών αυτών ή άλλους παράγοντες. Το θέμα αυτό αφορά και στις εξαγωγές πετρελαιοειδών που συνήθως αποτελούν και σημαντικό συστατικό στοιχείο των ελληνικών εξαγωγών σε πολλές από τις τρίτες χώρες».

Στο κεφάλαιο της μελέτης με τίτλο «Οικονομική Διπλωματία και Εξαγωγική Στρατηγική» σημειώνεται ως γενική αρχή ότι «προϊόντα χαμηλής εντάσεως τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό σε όλες τις αγορές. Συνεπώς είναι απαραίτητη η διαφοροποίηση των εξαγόμενων προϊόντων και η στοχευμένη και συστηματική ανάδειξη και προβολή των πλεονεκτημάτων τους».

Π.χ. δίνει πρόσθετες κατευθύνσεις ανά κλάδο προϊόντων, όπως:

«Τρόφιμα - Ποτά: Λόγω υψηλότερου κόστους σε σχέση με τα ανταγωνιστικά προϊόντα, πρέπει να προβληθεί κατάλληλα η ποιοτική υπεροχή τους, ώστε να εμπεδωθεί. Τα ομοειδή προϊόντα τρίτων χωρών είναι κατά κανόνα χαμηλότερης ποιότητας».

«Τα κύρια Βιομηχανικά Προϊόντα των ελληνικών εξαγωγών είναι συνολικά χαμηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς συχνά απουσιάζουν προϊόντα βαριάς/σύνθετης επεξεργασίας (π.χ. προηγμένος μηχανολογικός εξοπλισμός, βαρέα οχήματα, τελικά καταναλωτικά προϊόντα κ.λπ.) όπως επίσης και προϊόντα που ενσωματώνουν καινοτομία/υψηλή τεχνολογία (υπολογιστικά και τηλεπικοινωνιακά συστήματα). Ακόμη, προϊόντα διαφόρων κλάδων που ενσωματώνουν καινοτομία πρέπει να τύχουν ανάλογης προβολής, ώστε να αναδειχθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής παραγωγής και να ενισχυθεί η εικόνα υψηλής ποιότητας για τα ελληνικά προϊόντα».

Τέλος, «οι νέες τεχνολογίες αποτελούν μικρό εξαγωγικό μέγεθος, αλλά δυναμικό και υποσχόμενο κλάδο. Συνεπώς, θα πρέπει να αναδειχθεί διεθνώς και η σύγχρονη και τεχνολογικά προηγμένη ελληνική παραγωγή».

Δίνοντας, δε, και ένα πλαίσιο των ενεργειών του αστικού κράτους προς εξυπηρέτηση των ντόπιων επιχειρηματικών ομίλων, στη μελέτη τονίζεται ότι «το υπουργείο Εξωτερικών υποβοηθά την εξαγωγική προσπάθεια σε πολλά επίπεδα, μέσω των υπηρεσιών του. Κύρια εργαλεία προς το σκοπό αυτό είναι:

-- Ανάπτυξη του διμερούς συμβατικού πλαισίου με τη σύναψη Διμερών Συμφωνιών Οικονομικής Συνεργασίας, Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Αμοιβαίας Προστασίας Επενδύσεων και άλλες.

-- Σύγκληση Μεικτών Διυπουργικών για την προώθηση της διμερούς συνεργασίας.

-- Επιχειρηματικές Αποστολές (συχνά σε συνδυασμό με επίσημες επισκέψεις)».

Αλλωστε, μέσα Φλεβάρη οριστικοποιήθηκε στο υπουργείο ένας προγραμματισμός δράσεων για το 2016 προς «ενίσχυση» των «διεθνών οικονομικών σχέσεων», βασικά τη διάνοιξη νέων πεδίων κερδοφορίας στους ντόπιους επιχειρηματικούς ομίλους, την εξασφάλιση κομπρεμί με κεφάλαια του εξωτερικού.

Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «στο πλαίσιο της ενίσχυσης της εξωστρέφειας της χώρας μας, της στήριξης των εξαγωγικών προσπαθειών των παραγωγικών φορέων, καθώς και της διεύρυνσης της διμερούς οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας με συγκεκριμένες χώρες προτεραιότητας», το ΥΠΕΞ προγραμματίζει για φέτος τις ακόλουθες δράσεις, συγκεκριμενοποιώντας ταυτόχρονα και ποιες αγορές έχουν βάλει ως στόχο παραπέρα διείσδυσης:

-- Μεικτές Διυπουργικές Επιτροπές, σε συνεργασία με τις ακόλουθες χώρες: Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Κίνα, Ν. Κορέα, Ιορδανία, Ρωσία, Τυνησία, Μολδαβία, Σαουδική Αραβία, Ινδία και Λευκορωσία.

-- Επιχειρηματικές αποστολές, στις ακόλουθες χώρες: Ιράν, Ιορδανία, Τυνησία, Κένυα, Σαουδική Αραβία, Ινδία, Σουηδία, Σερβία, Ρουμανία, Πολωνία, Λευκορωσία, Ν. Κορέα, καθώς και σε περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας.

-- Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου με παράλληλη επιχειρηματική αποστολή, με στόχο την προώθηση των διμερών σχέσεων με τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.