(...) Πριν ακόμα από την ψήφιση του Ασφαλιστικού και του Φορολογικού, τόσο το κουαρτέτο όσο και η κυβέρνηση διακηρύσσουν ανοιχτά την αναγκαιότητα των επόμενων νομοθετικών παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας, στη συνδικαλιστική νομοθεσία, στις ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ. Το κεφάλαιο θέλει να έχει «λυμένα» χέρια σε όλες του τις αποφάσεις, θέλει να μπορεί να απολύει όσους και όποτε χρειάζεται, θέλει να περιορίσει την απεργιακή πάλη των εργαζομένων απέναντί του, θέλει να μπορεί να ανταπαντήσει με «λοκ άουτ» αν χρειαστεί απέναντι στις απεργίες, θέλει να μπορεί να «βάλει χέρι» στους κλάδους που παραμένουν ακόμα «κλειστοί» γι' αυτό.

Οι παραπάνω απαιτήσεις του κεφαλαίου εκφράζονται πιο καθαρά από τους ίδιους τους κεφαλαιοκράτες. Ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας, έχει επανειλημμένα αναφερθεί στην ανάγκη νομικής κατοχύρωσης των παραπάνω, σημειώνοντας παράλληλα ότι «η καθυστέρηση της αξιολόγησης απειλεί την οικονομία». Στο ίδιο πνεύμα βρίσκονται και επιχειρηματίες που είναι κοντά στα ρωσικά συμφέροντα. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Ι. Σαββίδη (προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας, βασικού μετόχου της ΠΑΕ ΠΑΟΚ κ.ά.), ο οποίος - έχοντας και την πολυτέλεια της σχετικής απόστασης από την πολιτική αντιπαράθεση στην Ελλάδα - μίλησε πιο ανοιχτά, κάνοντας λόγο για την ανάγκη χορήγησης φορολογικών κινήτρων, επιχορηγήσεων επιτοκίων, κρατικών εγγυήσεων προς τους καπιταλιστές, για «ογκώδη συνδικαλιστικά δικαιώματα» που πρέπει να περιοριστούν και φυσικά για την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας. Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τριανταφυλλίδης χαρακτήρισε αυτόν τον άνθρωπο «τραντέλληνα, όπου στα ελληνικά σημαίνει 30 φορές Ελληνας», ενώ και η Χρυσή Αυγή κάλεσε διά στόματος Χρ. Παππά την κυβέρνηση «να ανοίξει στοργική αγκαλιά και να λάβει σοβαρά υπόψιν τις ιδέες και τις προτάσεις του κ. Ιβάν Σαββίδη».

Ο Θ. Φέσσας, ο Ι. Σαββίδης και οι υπόλοιποι καπιταλιστές μιλάνε σαν εκπρόσωποι της τάξης που έχει την εξουσία και σαν τέτοιοι απαιτούν συγκεκριμένα πράγματα από τους πολιτικούς τους εκπροσώπους. Η παρασιτική εξουσία της αστικής τάξης μεταφράζεται σε εξουσία πάνω στη ζωή των ίδιων των εργαζομένων. Αυτό το βίωσαν πολύ καλά οι εργαζόμενοι της «Ηλεκτρονικής Αθηνών», οι οποίοι κατέστησαν εν μία νυκτί «περιττοί» για το κεφάλαιο με βάση το κριτήριο του καπιταλιστικού κέρδους. Με το ίδιο κριτήριο κατέστησαν «περιττοί» και οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο της «ΦΑΓΕ» στο Αμύνταιο, που έκλεισε λόγω της αποχώρησης της εταιρείας από την αγορά γάλακτος στην Ελλάδα. Κυνική - και γι' αυτό αληθής - είναι και η αιτιολόγηση της «ΦΑΓΕ» για τις αιτίες διατήρησης των δύο εργοστασίων της σε Τρίκαλα και Μεταμόρφωση: «Προτιθέμεθα να αξιοποιήσουμε το χαμηλό εργατικό κόστος (...) ώστε να ανταποκριθούμε στην υψηλή ζήτηση από άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

Οσον αφορά την πολιτική σταθερότητα που με μία φωνή ζητάει το κεφάλαιο, αυτή επιδιώκεται από τους πολιτικούς του εκπροσώπους, τόσο μέσα από τις αυξανόμενες παρεμβάσεις τους για την ανάγκη συνταγματικής αναθεώρησης που θα υπηρετεί ακριβώς αυτό το σκοπό, όσο και από τα πολιτικά σενάρια που ακούγονται για την επόμενη περίοδο (διεύρυνση κυβερνητικού σχήματος, ανασχηματισμό, πρόωρες εκλογές κ.λπ.). Αυτές οι εξελίξεις τροφοδοτούν την κινητικότητα στο εσωτερικό των αστικών κομμάτων. Η τελευταία περίοδος χαρακτηρίστηκε από τη σχετική προσέγγιση ΣΥΡΙΖΑ και της Ενωτικής Κίνησης Ευρωπαϊκής Αριστεράς του Φ. Κουβέλη, από την πιο διακριτή παρουσία της ομάδας «53+» του Ευ. Τσακαλώτου στον ΣΥΡΙΖΑ, από τη διάλυση και αναδιοργάνωση της ΟΝΝΕΔ από τον Κ. Μητσοτάκη, από το αντιφατικό προχώρημα της προσέγγισης ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού και από την εμφάνιση δύο ακόμα κομμάτων του καπιταλισμού, της Εθνικής Ενότητας των Καρατζαφέρη - Μπαλτάκου και της «Πλεύσης Ελευθερίας» της Ζ. Κωνσταντοπούλου.

Ωστόσο, οι οικονομικές και πολιτικές επιδιώξεις του ελληνικού αστικού κράτους διαπλέκονται αντικειμενικά με τις επιδιώξεις άλλων - πολύ πιο ισχυρών - αστικών τάξεων και κρατών. Η λεγόμενη διαπραγμάτευση εκφράζει ακριβώς αυτή τη διαπλοκή και τα αντιμαχόμενα συμφέροντα των διάφορων πλευρών. Για παράδειγμα, ένα βασικό τέτοιο πεδίο αντιπαράθεσης είναι το ζήτημα της προοπτικής του ελληνικού χρέους, με τις ΗΠΑ (και κατ' επέκταση το ΔΝΤ) να πιέζουν για ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης ως προϋπόθεση της ελάφρυνσης του χρέους, την οποία θα επωμιστούν στην ουσία τα ευρωπαϊκά κράτη και κυρίως η Γερμανία, και την τελευταία να μπλοκάρει προς το παρόν σθεναρά αυτό το σενάριο, πιέζοντας όμως και αυτή προς την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, κραδαίνοντας την απειλή του Grexit. Ωστόσο, και οι «θεσμοί» της Ευρώπης δεν παίρνουν ενιαία στάση σε όλα τα ζητήματα της διαπραγμάτευσης. Π.χ. το Γιούρογκρουπ τάχθηκε υπέρ και η Κομισιόν (διά στόματος Ζ. Κ. Γιούνκερ) κατά των πρόσθετων μέτρων αξίας 3,6 δισ. ευρώ.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί ν' αξιοποιήσει όσο μπορεί αυτές τις αντιθέσεις προς όφελος της ελληνικής αστικής τάξης. Αυτή η προσπάθεια κρύβεται πίσω τόσο από την αξιοποίηση των διαρροών μεταξύ των στελεχών του ΔΝΤ, όσο και από τη συνεχή εναλλαγή των ρόλων του φίλου και του εχθρού, πότε στο ένα αστικό κράτος και πότε στο άλλο. Οι ΗΠΑ και το ΔΝΤ, από βασικά στηρίγματα της κυβέρνησης πριν λίγους μήνες, μετατράπηκαν σε βασικούς εχθρούς της, ενώ η Μέρκελ (και η Γερμανία) από «δαίμονας» μετατράπηκε - μετά τις εξελίξεις στο προσφυγικό ζήτημα - σχεδόν σε «φύλακα άγγελο» της Ελλάδας. Η κυβέρνηση και ο Αλ. Τσίπρας βαφτίζουν φίλους της Ελλάδας πότε το ΔΝΤ, πότε την ΕΕ, πότε τον Ομπάμα, πότε τον Γιούνκερ, πότε τον Μοσκοβισί, πότε την ...«κατάπτυστη» μέχρι πρότινος Μέρκελ. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση αξιοποιεί προπαγανδιστικά τις πιέσεις που της ασκούνται στη διαπραγμάτευση, για να προβάλλει ως «μάχιμη» κόκκινη γραμμή την εφαρμογή όλων των μνημονίων που τσακίζουν τις ζωές των εργαζομένων. Οι αντιθέσεις, ωστόσο, μεταξύ των διαφόρων πλευρών της αστικής διαπραγμάτευσης σε καμία περίπτωση δεν αγγίζουν την από κοινού αποδοχή της αντιλαϊκής επίθεσης, η οποία διατυμπανίζεται απ' όλες τις πλευρές. Ετσι, ο Μπενού Κερέ (το δεξί χέρι του προέδρου της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι) δήλωσε: «Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμφωνεί πλήρως με το ΔΝΤ στην ανάγκη ισχυρής δέσμης μέτρων για την Ελλάδα», ενώ ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Γ. Κατάινεν, συνέδεσε ανοιχτά την πρόσβαση του ελληνικού κεφαλαίου στα «επενδυτικά εργαλεία της ΕΕ» με την ολοκλήρωση της αντιλαϊκής «αξιολόγησης» και την ψήφιση των μέτρων.

Η αντιλαϊκή σύμπνοια αναδεικνύεται και από το γεγονός ότι και οι ίδιοι στις χώρες τους εφαρμόζουν επίθεση στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών και της οικονομικής κατάστασης της καθεμιάς από αυτές τις χώρες. Ετσι, ο - σχετικά σταθερός φίλος της κυβέρνησης και του Αλ. Τσίπρα - Φρ. Ολάντ περνά με το λεγόμενο «νόμο Κομρί» σε μία εφ' όλης της ύλης επίθεση στις εργασιακές σχέσεις (μεγαλύτερη ευελιξία στις απολύσεις και το ωράριο εργασίας, αναβάθμιση επιχειρηματικών συμβάσεων κ.λπ.), προκαλώντας μεγάλες λαϊκές αντιδράσεις. Στη σκανδιναβική Φινλανδία, κυβέρνηση και συνδικάτα υπέγραψαν «μνημόνιο» συνεργασίας που περιλαμβάνει μείωση μισθών, επέκταση ωρών εργασίας, μείωση πληρωμένων ημερών αδείας, άμεση διαπραγμάτευση με την εταιρεία και όχι με το κράτος για τις Συλλογικές Συμβάσεις κ.ά., με ρητό στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των φινλανδικών εξαγωγών μετά από τρία χρόνια κρίση.

Η ενιαία αυτή επίθεση των αστικών τάξεων και των κυβερνήσεών τους πατάει στα δεδομένα της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, τα οποία αποτυπώνονται στη συνεχή προσαρμογή «προς τα κάτω» των εκτιμήσεων των διεθνών οργανισμών. Για παράδειγμα, ο προβλεπόμενος ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης για το 2016 (1,5%) είναι πολύ χαμηλός για να δημιουργεί αίσθημα σταθερότητας, δεδομένων των προκλήσεων το αμέσως επόμενο διάστημα, όπως αυτές προσδιορίστηκαν και από την Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ: Πιθανή έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ μετά το δημοψήφισμα του Ιούνη, «πολιτική» κρίση στη Βραζιλία (ως απότοκο της οικονομικής κρίσης, με προβλεπόμενη μείωση του ΑΕΠ το 2016 κατά 3,8%), οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, πόλεμος στη Συρία, προσφυγική κρίση στην Ευρώπη, δραστική μείωση των τιμών του πετρελαίου (ιδιαίτερα μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών για πάγωμα της παραγωγής πετρελαίου) και των εμπορευμάτων (αποπληθωρισμός) κ.λπ.

Ο φόβος για την προοπτική της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας φαίνεται πως τροφοδοτεί την ενίσχυση των αστικών φωνών που τάσσονται υπέρ της πιο ενεργητικής παρέμβασης των αστικών κρατών και διακρατικών οργανισμών προς όφελος της υποστήριξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Αυτή η «λατρεία» για την «κεΐνσιανή» διαχείριση της κρίσης κυριάρχησε και σε - κατά τ' άλλα - «νεοφιλελεύθερα» ...ευαγή ιδρύματα, όπως το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ και η ΕΚΤ, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει κανένα αξεπέραστο τείχος και κανένας δογματισμός ανάμεσα στις διάφορες μορφές της αστικής διαχείρισης. Οι επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις για ενδεχόμενη δημοσιονομική χαλάρωση - αν δεν αντιστραφούν τα πράγματα - «κουμπώνουν» με τα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης που εδώ και καιρό έχει υιοθετήσει η ΕΚΤ ως τελευταία ελπίδα ουσιαστικής καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη.

Αυτές οι αντιθέσεις εκφράζονται και στην αντιπαράθεση για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με τη Γερμανία να προτείνει θεσμούς που αυξάνουν την αυστηρή τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας (ανεξάρτητο όργανο ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών) και τη Γαλλία να επιδιώκει την πιο χαλαρή τήρησή του, προτείνοντας την αναβάθμιση της Κομισιόν σε κυβερνητικό όργανο της Ευρωζώνης. Παράλληλα, όλο και πιο συχνά επανέρχεται η ιδέα για δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ως ανταγωνιστικού προς το ΔΝΤ. Μία ακόμα απειλή για το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα αποτελεί και η δημιουργία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS (όπου συμμετέχουν και οι Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία), η οποία εκφράζει τη διάθεση και την ικανότητα αυτών των χωρών να απεξαρτηθούν εν μέρει από τους συσχετισμούς σε αυτούς τους οργανισμούς που ελέγχονται κυρίως από ΗΠΑ και ΕΕ.

Και στο εσωτερικό, όμως, της κάθε καπιταλιστικής χώρας, τα συμφέροντα - και κατ' επέκταση και οι απόψεις - δεν είναι ενιαία. Χαρακτηριστική είναι η «κόντρα» Β. Σόιμπλε και Μ. Ντράγκι (προέδρου της ΕΚΤ) για την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης του τελευταίου και την υποστήριξη που βρήκε όχι μόνο από χώρες όπως η Γαλλία, αλλά και από τμήματα της αστικής τάξης εντός της ίδιας της Γερμανίας, που εκφράστηκαν με τη στήριξη στην ΕΚΤ από το Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη Γ. Βάιντμαν και το Γερμανό υπουργό Οικονομίας, Ζ. Γκάμπριελ. Τα αστικά κράτη εμπλέκονται όμως περιστασιακά και στην άμεση υποβοήθηση των ισχυρών μονοπωλιακών τους ομίλων. Ενδεικτικός γι' αυτό είναι ο ακήρυχτος οικονομικός «ψυχρός πόλεμος» ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, με τελευταίο «κρούσμα» τις περίφημες διαρροές των - χρηματοδοτούμενων από τις ΗΠΑ - παγκόσμιων δημοσιογραφικών ερευνών και των αποκαλύψεων για αρχεία ξεπλύματος μαύρου χρήματος του Παναμά, που θίγουν πρώτα και κύρια ευρωπαϊκές - και ιδιαίτερα γερμανικές - τράπεζες. Υπενθυμίζουμε ότι οι αμερικανικές αρχές βρίσκονταν πίσω από τις αποκαλύψεις για τα λαδώματα της γερμανικής «Siemens» ανά τον κόσμο, προχώρησαν πρόσφατα σε αγωγές εναντίον της «Volkswagen» για παράβαση περιβαλλοντικών νόμων (με τεράστιες οικονομικές συνέπειες διεθνώς για την τελευταία), ενώ επέβαλαν (από κοινού με τις βρετανικές αρχές) και πρόστιμα 2,5 δισ. δολαρίων στη θυγατρική της Deutsche Bank στο Λονδίνο (για χειραγώγηση επιτοκίων διατραπεζικών χορηγήσεων). Από την πλευρά της Γερμανίας, η Αρχή Ανταγωνισμού της χώρας (μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) διεξάγει, μετά από αίτημα της γερμανικής Ενωσης Βιβλιοπωλών, έρευνα στις αμερικανικές «Amazon» και «Apple» για αξιοποίηση ηγετικής θέσης στην αγορά των ψηφιακών ηχητικών βιβλίων, ενώ οι γερμανικές αρχές έβγαλαν στη δημοσιότητα τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση Γερμανών αξιωματούχων, ακόμα και της ίδιας της Μέρκελ, από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Επίσης, σύμφωνα με το «Reuters», η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ απήγγειλε κατηγορίες στην αμερικανική «Google» για «κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης».

Ο «ψυχρός» οικονομικός πόλεμος μεταξύ των καπιταλιστών και των κρατών τους μετατρέπεται - όταν δεν επαρκούν τα άλλα μέσα - σε θερμό πόλεμο. Αυτό συμβαίνει σε διάφορες περιοχές του τόξου που εκτείνεται από την Ουκρανία μέχρι τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Στο μέτωπο της Συρίας, οι βασικές εξελίξεις του τελευταίου διμήνου ήταν οι εκλογές στα εδάφη που ελέγχονται από το συριακό στρατό (και η νίκη σε αυτές του κυβερνώντος κόμματος Μπάαθ και των συμμάχων του), η αύξηση της ευθραυστότητας το τελευταίο διάστημα της λεγόμενης εκεχειρίας και η διακοπή στην ουσία των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εκπροσώπων της συριακής κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για την πολιτική μετάβαση στη χώρα. Τα επεισόδια αυτής της αντιπαράθεσης των ιμπεριαλιστικών κέντρων δεν περιορίζονται στις περιοχές που μαίνονται πολεμικές συρράξεις, όπως έδειξε και η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στην «καρδιά» της ΕΕ, στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, η οποία αξιοποιήθηκε ως προπαγανδιστικό όπλο για αύξηση της παρέμβασης στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας.

Οσον αφορά το ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο, αξιοποιείται από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ προς όφελος της κατάκτησης θέσεων υπέρ των επιδιώξεών τους στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο έναντι των αντίστοιχων ρωσικών. Βασικές τέτοιες επιδιώξεις είναι ο έλεγχος των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου, του Ιονίου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και η στρατιωτική ετοιμότητα για ενδεχόμενες περαιτέρω επιχειρήσεις στην περιοχή της Συρίας και της Βόρειας Αφρικής (με τη Λιβύη ν' αποτελεί τον επόμενο δηλωμένο στόχο). Αυτό, άλλωστε, ομολογείται ουσιαστικά από τον ίδιο τον γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπερκ, ο οποίος - προσερχόμενος στο Συμβούλιο των υπουργών Αμυνας της ΕΕ - συνέδεσε άμεσα την ανάπτυξη της ΝΑΤΟικής αρμάδας SNMG2 στο Αιγαίο με τις μόνιμες ναυτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο.

Τα παραπάνω αναδεικνύουν την εγκληματική ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία προχωράει το τελευταίο διάστημα σ' ένα μπαράζ παραχωρήσεων προς το ΝΑΤΟ και δηλώσεων ανοιχτής και ενεργητικής υποστήριξης των επιδιώξεών του στην περιοχή. Η τουρκική κυβέρνηση από την πλευρά της αξιοποιεί επιθετικά το ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών ροών για την εδραίωση πιο ευνοϊκών - για την τουρκική αστική τάξη - θέσεων στην περιοχή (μαζικές παραβιάσεις ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο, ισχυρή πίεση σε ΕΕ για απόσπαση οφελών έναντι του ρόλου της στη διαχείριση των ροών κ.λπ.). Οσον αφορά τις συνθήκες διαμονής των προσφύγων, παραμένουν τραγικές, με τους κινδύνους ν' αυξάνονται όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία. Επίσης, πικρό γέλιο προκάλεσαν το προηγούμενο διάστημα οι δηλώσεις του υφυπουργού Εξωτερικών, Δ. Μάρδα, περί ευνοϊκής μεταχείρισης όσων προσφύγων μπορούν να επενδύσουν στην Ελλάδα ποσά άνω των 250.000 ευρώ...